Katalog

2: ri\iM \w>. s v ı 500 > Vünel Kleimesfnın. Makiııe B.ıkını Anıın Gökhan Doğan'ın \erdığı bilgiye göre. tüneldeki teknik mal/emenın \Ü7de SO'ı A\ rupa'dan gcli\oı. Bu yüzdeıı. !20 \ ıllık cmektaı lünelın /anıan zamaıı işleyiîjinc ara \erdığı de olmuun değıl. Bu ara \eri^lcr. kopan ka\ ı^ların deği^tirilnıcsı. vcnılcrının \ urıdı^ından gctinlmcM,ra\ dcğışUrilmcsı üibı ııcdenlcnu \anı sııa kazalarla da olabilıyor. Tüncl. 1S7(>. 19(11. U)19. 1^)21 \ıllarında, \ıpranan ka\ışm kopması ncdcniy lc kazalaı a nedcn olur. Tüncldeki kazalarıncnbiiyüğüisc. h Tcnınıuz 1943 larıhindc v aşanır. 20 yolcıı yaıalanır. İ>las\oıı Sşcfı Mchmci Ali Özıncn \ aşanunı \ uırir. 7 Tcnımuz 1943 larihlı (Aımlııınyct gazetcsı. kaza\ a gcniîj ver \ crir: "Dün ^chrımi/dc büyük bir uincl kazası olmuş \ e çok ^ükür kaza az7ayiatlaailaiılabilmii}iir Dünsaai 14*ü lOgcçctünclarabalanharcket ctnıi^ \c iki araba tünclın orta Nerindckarşılaştıktanpek az sonra Bcyoğlu'ndan, (ialata"\a doğrıı inen arabanın kayısji. arabadan bcjjaltı mctrc ileridc kopnıu^tur. Galata'dan, Bcyoğlu ciheiinc gıdcn arabanın gardöfreninı. hadiscy ı dcrhal lııssetmİ!} \c buharfıeninı kullanmak surclıyle, aıabayı durdurarak. daha feci bırkazayı önlemisjiır." KENT 13 Bir tünel tutkunu Ali Poyrazoğlu anlatıyor: Ben çocuklugumdan berı tunello yolculuk yapıyorum Çocuklugum Moda'da geçtı. O zamanlar vapurla Karaköy'e geçerdık. oradan da lünellc Beyoglu'na Kondımı bıldım bılelı Beyoglu'ııdakı Sumerbank'tan alışverış yapıyorum. Oyun kostümlerımı de oıadan alıyorum. Moda'dan, Yeşılyurt'a taşındıgımızda da yıne tunelı kulland"ını Sırkecı'den ınerdım. sonta yıne tuncle, Şu an Taksım Ayaspaşa'da oturuyorum. Aradan onca yıl geçmesıne tağmen. tuııel yolculugunu hıç tcrkelmedım. Ozellıkle öğlo saatlennde Karakoy'den rcn \olculuk hıç de u/un dcğıl." Bir zamanlar. "\cr alıından ılola^mak \ ılanlann çı\ anlann ı>ı. ınvuıoğlunun dcüıl" dı\cnleı çoktan gcrıde kaldı Şımdi. bu bü\ ük kcnı \ aşannna ıı\ unı sağla\ anlar, hersclerınde"\ ukaı ı dün\ a\ a ııit" Soğııt. \o\ \oda. Bankcı. Fclek, Mcdıcsc. lvüçuk Hcııdck. Dcğırmcn.tjalaiakule \c Kullıık sokaklanııın alıından \agonlar içındc hızla gcçnoılar. ijimdının ınsanlan. lünelc o\ lc bıı tela:?lübmı\orkıı kı.kaçndıkları \akiı nıaazallah. Topu topu 108 saniye ortulamu 3Ur,ı o,,. ,u^i taşıyoı: oiantüncl aıabasına sokarlar. Daha sonra şırket, nıasrafını çıkarabilmckıçinekbir\agonlakoyun,kcçi gıbi lıay\ anlann yanı sıra, araba ve eşya taşıma yoluna gıdcrek. halka gü\ cn vcrmcye çalışır. Bu yıllarda. sığır. nıerkep, katır vcaılar üç.küçükbaşhayvanlariki, boş arabalar dört, dolu arabalar ise. ou kuruşa taşınır. Hay\anlann taşınması sırasında hiçbir kaza olnıayınca, insanlann da taşınmasına ızin\erilir. Elektrik sisteminin yararı Makine aksaklıklanndan sorumluGökhan Doğan. "F.lcktriklı sisieme gcçılcn 1971 yıhndan bu yana ka.7a olmadı" diyor. Tünclın, oldukça cmniyctlı bir ulaşım aracı olduğunu da \ urguluyor. Vagonların lıarekctını sağlayan "ccr kablosu"nun kopınası iialindc. \ agon altlanndaki cmnıycl kontaklan ve frcn saycsındc, \agon dıırduruluyor. Ayrıca tüncl, vagonlarındaki opcratörleraracılığıylatehlikclibır durunı sczıldiğindc. clckiııklı trcııle dcdurdurulabıyoı. Elektrik sisıcminin l'aydası bu inıiş. Aneak, yinc de 7aman zaınan ufak tctck kazalar olmu^. üökhan üoğan . "Mescla." diyor, "hiv unutmanıbırkcıesındc tünclın lastıktekcrleklen patlamı^tı da yolcuların heyccanını zor basurabilnıişlik. ." 24yıldırtüncldcçahşanElcklrik Bakım Anıın Ali Abbas (îüçlü "Tünclin ışlcyiş sıstemi, Ward l.conaıd Sıstcmi"dır, dıyc başlayıp sürdurüyor konusmasını: "Bıı alternatıf akıni nıotoru (ascnkron motor) vc buna akuplc edilmış (bağlanmi!}) bıı |encratör vc altcrnatör \ardır. Ascnkron motorun tahrikıy le döndüıülen..". Göklıan Bcy bu sozcüklerin anlaşılmayacaüınıdüşuneıvk.sısteıni sade bır dille anlatmaya çalışıyor: "Birbııicımc kablolarla baü.lı ıkı Buharlı günler 120 yıl önccsınin lünclindc. elckirik olnıadığından. iki îarafı açık \agonlarda aydınlatma gaz lambaları\la\apıhr,\olculannhemcn hcpsı ayakia seyahat eder Gıs;e olmadığı içm dc on paraş ı \ erenin tumıkeden geçtiğı tüncl yolculuğunda. ılcn y ıllardakı ücret u\ gulamaları, birincı mc\ki için iki. ıkinci mevkı için isc, bır kuruştur. GünümÛ7dc,tünelcbinmek ıçin. gışcden 7 bın 500 lira karşılığında alınan jetonlar kullanıhyor. Ucret uygulamasında. öğrencısivî] aynını yapılmadığı gibı, mc\ kı a\ nnıı da yapılmıyor. 1939 yıhndan bu yana İETT Umuın Müdürlüğünc bağlı olarak hizmet \ercn lünclde. scıbcst geçis, kartlanyladayoleulukyapılabiliyor ıifjüıu' t uz kazü yapımş... leiknaedıhr. llalkınbiı kısmı,"Ölmeden yer altına gırme\ ı bır türliı kabul ctmez." Tüm bu güçluklcr yetmiyormuş gıbi Şeyhülıslam da, "Bu, zırü zemın arabalannda insan gölürülınesinın" caiz olmayacağına daır ietva vennee, ılk haftalardaki selerlerde yalnızca öküzleı laşınır Çobanlar \e memurlar şa^kın hd\\aıılaıı güç bela, o 7anıan açık "7ıl çah\or rurnikcdcngcçcıck. ko^a ko.şa gclıyoi">olcu \ a\ clcndim. biraz daha dursa\ dı da. bız dc bmscuiık. İnsanlar. Doüu LkspıeM'nıkaçırınışgıbioluNorlar.Milculuk topu topu 108 sanive süııı\or Mılcu alt taıal ı biıkaç dakika bckle\ecck" dı\or. bu \etişnıe ıcla^ma bu turlu anlanı \eicine\cn lııran '\kdcmır Tuıan Bc>. 2^ \ıldır\agonlann bakımmdan \c temızhğinden soruınlu. İşını se\erek \apıyor"Burada. hcıkesbırbııinın |okelidır. Maksadımız, ışi aksatmamak. Ben, burada adam olmadı, paso kontrolorlüğü yaptıın, yolbakım çalışmalarında görc\ yaptını. Şimdı dc görduğünüz gibı. aıabayı (tünel çalışanları. \agon\cnne aıaba dıyorlar) kullanıyorunı." Aslında aıabayı tamırciopetatör kullanıBeyoglu'na çıkıyorum yor. Tabiı.buna kullanmak denilııBeyoğlu'ndakı kıtapçılara ve se. Çünkü. vagonların hareketı kusahaflara çok sık gıtmemın de bu nıanda odasından sağlanıyor. Vayolculugu teıcıh etmemde yen var. Tunelı hem çok sık kullanıyor gonun önündckı tamırci.operatöhem de çok sevıyorum. rün göıcvı ısc, kapıları açıp kapaTunelı sevmemın çok hoş bır mak. harckcı sinyali vcnııek \ e tchnedenı daha var 25 yıl kadar lıkc anında, ımdat frenıni kullanönceydi. Ulvı UrazTıyatrosu'na gırmiştim. ilk başroliımü maktan ıbaret Aneak. onlaıın en oytuıyordum Bir sabah tünele önemluşlcri, tünclın bakunınıyapbındım. Bır de ne göreyım. maları \ c aksaklıkları gıdcrmeleritünelın ıçındeki ılan panolarında dir. Bu perdc arkası görc\ ı. ak^anı bızım oyunun ilanı var. Benım resmım ve altında da adım \ardıvasında çalışanlar yürütür. yazıyor. Çok şaşırmıştım. Ilk kez Gündüz \ ardiyasında çalüjanlann kendı resmımı dışarıda göı^ ı ısc. sabahlCN ın scierc ba.şlagöruyordum Ilk başrolümdü. Nasıl da heyecanlandım nıadan c\ \ el dencme sclcrlen yapTunel yolculugu çok kısa ve çok maktır. vogun bır yolculuk. Insan Turan Akdemir. geçmış zanıan tunelde, nostaljının ıçınden geçeı gıbi oluyor, eskınin ıçınden Istanbullular'ına göndcrmc yapıgeçer, bugune çıkar gıbi. yor. "Ncrcdc o cski yolcular. Hskitstanbul'da her şey değıştı. Her dcn, vaşlı binııe hemen \cr veıiliıyerı zevksızlık, bayağılık, dı. Geııç adamsın, 2 dakika ayakta düzeysızlık sardı. Ama hıç kımse tunele dokunamadı ^ dursan nc oluı? Bıı de. eskı yolcubv ka\mad\. Lskiden buvalaıı çok kalabalıktı. yolcu tünele binmek \ agon leknik gücü \ c \ olan marife için sırada beklerdi. Yolculuk için 75 kurıış yelerliydi. Gerçi, soıı birtıylc harckct cttırılıyor. Yatay bır kaç \ ılda yoleu sayısı yeniden artasansör gıbi ı^le\cnlüncldc, vagonn. Bundatramva\ ınkatkısı daoldu. ların birı yukarı çıkarken, dığcrı KaıakÖN'dcn Taksım'e gidecek aşağı ınıyor. Ikı ıstasyon arasmdaki olanlar. "Tuncl çıküjinda trannaya 58Ö'm.'lİk bu uzaklık 108 sn.'dc alıbıneıckTaksım'eulaşınm' dıyornıyor. Yayaların lOdakıkadayürülaı. vebıldiklerı bu yolda ıstas\onlar aıasmdakı 6O.m"lik yükseklik larkı "Ece. artık Bcyoğlu, >fcnıden bır daduşünulccck olursa, 10S sn. sükulıüı ıncıke7İ Ama. eskı \ol«~