Katalog

G U S A L A H L B İ UK R S E L Maskeli süvari 2 Ağustos 1991 ımı kadınlaı "Ka/aklık yalnı/ erkeklcre O7gu değıl, ben de ka/dk bır düjiyım" dıyor Bıııılar \MV) kadınla gonul bostanına gıren unlu ka/anova VVarren Beatty gıbı ucarlıkoşaılı bır vağda yaşamakt.ıdırlar Joan Genet'nın Zencilcr oyıınundakı /cncı Archıbald Abssalon \Vclhnglon orncğı cok pcrvası/lık <,ok yıgıtlık gostcrırler A^k lıstelcrı ve yontemlerı dc pek /cngındır Avusturya kuşlarının çıltlc!}nıe bi(,ımlcnnı c/bcrc bılırler lc,lennde cıpa u/erınc a>k yapanlar" da vardıı Dahası bıı ay.ıklan Islanbııl da ıse, oburıı Loridra da Parıs te ya da New York tadır Evden kavıp denı/den <,ık.ınlar bıle dıpdirı, capcanlıdıı Bır a/lık ısc mafya tırayna kcsılırlcr 'Yağmaym yollanma, durun mangır nıılyonlan" so/ıınu kendılerıne gcncl kural bellemiijlerdir Hokkaba/ kâseba/, madraba/ ku^ağını ku$anmı:)lardıı Makaslama vuru^larla ınsanları lalımacun pıdesıne cevınrler Kısacası bılgısayar u/rc ^tilı^ırkır Vurduklan vıııulmu!), vuramadıkları yınc vurulmuş,tur Eyvah, bu onune on olmayan ışıklar bu klas kadınlar butun tarıh boyıınca dağdan dağa, yoldan ı?e taynı:}laıdır Latın ya/an Sallustıus (t ö Bınncı yu/yıl) Kalilina karnasası adlı kıtabında bu doıt doıtluk kadınlardan bırını ınar Sempronya adasındakı bu kadın, na/ık so/ soylcycn bır lamılyadan olduğıı gıbı gu/ellıktc de bııcoklarmı vaya bırakıı O cagda dans edıp ırlamak, yu7u yere donuk dışılerden c,ok aşıftelenn kıbar yosm.ıların i!)i olduğu halde, o uslaca yurııtııı i!>ı Bas,ka ozellıkleıı dc vardır Aşk yolunun gercek bu selam ağasıdır İ<,ını, zanıan /aman oyle bır atcş sararnıi!} kı erkeklerın kcndı ardından ko^masını bckleme7, o, erkcklerın ardını kovalar Marcus Cato (İ ö 234149) ya^lılığinda, Yunanlı ya/arları okuduğunda o da Yunanlılardan bır şcyler dcvşınnı^tır Fhucydıdes'e çok yakın durmuştur ama, gerçektc Demostenes'ten kıl (,ckmiijtır K geldığı gıbı herkesı saraka etmckte dc bırınuymi!} Nc kı, konuijması kımı AIman alçakgonullu tullcrc sarmalanırsa da, kımı /aman da kar^ısındakılerı çıleden 8 Arahk 1991 debıyat urunlcıındckı lırtıkvılığa, maskeli suvarılığe ne demclı' Pcrde v a v u Şİ«ı r m d a n < " lakla•' kasına sahıplcre değın herkes yaldıryıldır sağa, sola saldırıyor Bu ı^lcr, belkı csınlemc ya da ctkılenme basamağında kaldığı surece <nbıra/ ho^ karşılanabılır Ama kaparozculuğu, pandunatılığı gorev halıne getırcnlere cvvallah dcnılebılır mı' Buyukler ya' l a rontaıncın Beydeba'dan (Kclıle ve Dimnc dcn) yaıarlandığı soylenır Yunanlı Aısopos'un (Esop) ( f ö VI yiı/yıl masallanna da ıyısınden yaslanmi!>tır Nc kı, bunlan ortbas ctmcye kalkı^mamiijtır Oysa bu i!)in dervıijlerı yaptıklarını karanlık odalarda, (.ıngırdaksız, mıngırdaksı/ koijelerdc tırınlarlar Rabelaıs de bın,ok kıtaplardan yararlanmi!)tır O da, bunlardan kımılcnnı, sozgeliiji Aragon Krallığı aımaubasjisı Sıcıle'ın ya/dığı Renklerin Destanı adlı kıtaba ka^ık çaldığını ,i(,ık(,a anmaktan korkmamı^tır Çunku aldıkları, kıtabına gırdığı andan ba!>layarak Rabelaıs olmuştur Onun ijckcrıne ve boyasına burunmuştur Ihtıyar veya Ccnsorıus dıyc bılınen Romalı dcvlet adamı E (Jnlu yaijamoykucu Yıınan ya/arı Plutarkhos onun kıtaplarının Yunan yapıtlarından alınmi!) dusjuncelcr, ornckler ve oykucuklcrte /cngınleijtırıldığını ve de suslendığını ya/ar Dahası, Cato kımı aktore u/erıne soylcvlcnnı, kımı ozdeyiijlerını, so/cuğu so/tuğune, Yunanlılardan almış Bı/ım edebıyat tarıhçılerımı/den, rccrıâtrcı, Şahabettın Sulcyman da ıntıhalcılcı, damıtıcılar, sı/dırmatılar u/cnnde dııııır Iarihi Idebıyatı Osnıaniyc adlı kıtabınua, ba^ka yapıtların admı dcğı^tırcnlcrın, bır ^ıırın bırkaç ıkılığını kendısıne mal edenlerın tırnakvi ve de v'lmgır sayılatağmı soyler Ona goıe, olvulu soz soylemc yeteneğı olduğu halde bajjkalarının dı/clc rındekı so/lcrı ya da ımgclen aşııanlar, yabancı dıllerdckı tutamaklı deyışlerı Turkçe'ye çevırerek kullananlar kısa cası usta bır ^aınn su/me laflannı yenı bır anlama kaydıranlar dupedu/ dalgıçtır Kapkaççıdır Ne kı Şahabettın Suleyman, tarıhınde, tırtık^ılar u/ennde pek durma/, Yalnı/, Servetılunun cu Huseyın F uat Yak,ından onun Kırlı Camaşırlar ve Kundak lakımı oyunlaıından so/ edcrken "Esablan Fransı/tadır" deı Sonra da, arkada^ı olduğu anlaşılan Huseyın Suat'ı kırmamak n,ın so/lenne şunları da ckler Mamaafih, Suat, bunlan Turkçe'ye tatbık ctmck vc uygun halc gctırcbılmek n,ın buyuk bıı kalem uslalığı, bııyuk bır yetenek gosteımiîjtır Denılcbılır kı, Mustafa Nıhat Ö/on'le ismaıl Habıp, edebıyat tanhlcrındc, bu konu u/erındc pek durmamı^lardır Yalnı/ Ahmet Hamdı Tanpınar XIX. Asır Furk hdebiyal Iarihi'ndc Tevflk I ıkrct'ın, Muallım Nau'nın etkısınde vf'kva kaldığının altını i ıkrel tc Nau'yı adım adım ı?lcyen, hatta onu taniamlayan dı/cler vardır "Asker Geverkcn" ^ıırını o kadar hunerlı kapayan Bir sfyfi amirânc parıldar: Selam dur! Dı/csı doğıııdan dogıuya Nacı'nın Üftade bir pıyadeyım cy schsuvar dur! di7csınden gelır, ve sesı, hareketı bakımından, Nacı'nın dıl oyununu tam ver<,cvcsıne yerlcsjtııır I akat asıl ctkı aru/u kullanmasındadır Ate^pare'nın ba'jiboş soylcijilerı I ıkrct ın bırı,ok yııının ba^langıc noktasıdır, dcnılebılır Nau, bunlardan başka "Telâkı", "Sakı/'da Bır Harabc/arda Bır Sevda7ede", 'Kııtuk Bır Mudhıke", "Vefa ıle Scfa" gıbı, o bazısı man/um tıyatroyu deneycn dıyaloglu ijiırlerındc, I ıkret'ın aynı tar/da dıyaloglu ^urlennın ılk orncklcnnı vereccktır Tanpınar, aralıkta, Muallım Nacı'nın Sunbulc I adlı kıtabmda yer alan 'Hatıf Şaır' ijiırının ılk dı/elerının Musset'yı anıınsattığı u/erındc dc durur Ama onun Nacı'yc duijkun, Fıkret'e de karlı bır gece u/aklığında bır ya/ar olduğu anlaşılmaktadır Muallım'ın, Hugodan çcvırdığı "Bır K.u<,uk Çocuğun habcrı U/ennde Yazılıdır" adlı man/umesmın Fıkret'e ayrı bır vc/ınle olsa bıle "Sıs" ^unnın bıçımını ha/ırladığını soylemekten dc çekınmeycccktır Fvet, bu hasırcıların bu dı^ılerın bu markacılaıın, bu a^ırmıcntocuların ışlcrınc nc demclı' Benım gunlerdır burada so/unu ettığım maskeli yu/lere, maskeli ı^lere geıck var mıydı yok mııydu' M mi!j Onda, en cok paranın mı, yoksa şan vc ıınun nıu değerlı olduğu hıçbır vakıt ogrenılcmemı^ Yanı ınsanlığm o/uyle dcğıl, kcpcğıyle uğraşırmış Kendısınc guvcnılerck verılen paralan ıstcdığı yolda kullanırıni!} Erkeklere o/gu kan dokııculukle bır suru cınayete dc el vcrmi!} Ama /ekâsıyla elma !>eken demlen turdenmı^ Şaırlığın ustesınden :UMHURİYET DERGİ6EYLUL 1992 SAYI 337