Katalog

PAZARIN ıı PEfMCERESİNDEN Makedonya" Yunanistan'ın tekelinde midir? kclmesinin "doğru" anlamını taşıdığı belirtilmiş. Takviminıi/deki Mart'ın harp tanrısı Mars'ın adından. lcmmu/un bir Babil tannsından ağustosun da tannla^tırılmı^ bir Ronıa ba^buğundan kaynaklandığını hatırlarsak luınlara ^aşmayı/! Karagö/.: Yavuz Sultan Sclim, 16. yy'da Mısır'ı iijgal ettiğınde bu gölge oyununu göınıü^ ve dönüşündc bir Karagö/ sanatvısı grubunu da berabennde İslanbul'a getıımi^tir. Karagö/. oyunu dediğımı/ oyunun Arap Yarımadasrna Uzakdoğu'ya gidip gelen lüccarlar aracılığıyla Java'dan getirıldiğıne inanılmaktadır. (Metın And: Karagö/ Dost Yayınları, 1975). Kilimlcrimu: Çalalhciyük'te (M.Ö 63505400) ve Hacılar'da (M.Ö. 57505100) gelis.mis. ncolitik devirden kalma duvar ve kapkaçaklarda yer alan motıf vc ^ekıller bugün Anadolu kilimlerinde kullanılmaktadır. (James Melleart, Udo Hırsch, Belkıs Balpınar The Goddess from Anatolia. Eskena/i, Milano, 1989). Tiirk Yemcklcri: Bugiin Türk mutfağı olarak adlandırdığımı/ ycmeklerin bir kısmının Asya kökenlı olnıasına karşılık (Bk/. The national cooking of Ka/akhs. AlmaAtaKaynar. 1992) çoğu Doğu Akdeni/den, Roma'dan ve daha öncelerden kalma yemeklerdir. Athenaeus'un "Dcipnosophıstae"sine bakarsanı/ sadeee yaprak dolmasının değil, birçok tatlı tarifinin de burada yeraldığını görürsünü/. Yunanlı dostlarımız, en ulusal sanılanlann dahi ne kadar evrensel olduğunu görüyorsunuz... öyle ise Makedonya'nın tekelinizde olduğu savından vazgeçin... Eğilin, kulağınıza bir şey fısıldayalım: Sıkı durun... Sade "Makedonya" değil "Bizans" bile sı/ın tekelinı/dc değildir... Bizans dil ve dın açısından mirasçısı sizseniz toprak, bıyoloji, harsına kültürün kalanlarla Bizans'ın en aşağı sizin kadar hakhukuk sahibi mırasçısı da biziz! Bizans'ın tekeli size sadeee bizim bu konudaki cahilliğimizden akılsız bir miras reddimızden kalmıştır Ondan Makedonya konusunda babalanırkcn yarınöbürgün bizım de Makedonyalılar gıbi uyanıp "Bizans aynı zamanda bi/iıııdir" dedığımızde ona sahıp çıktığımı/da ne yapacağınızı şimdiden düşününüz! A ecenlerde Atina'da yapılan Avrupa Gü/cllık Yanşması'nda birinci gelen Yunan gü/cli Marina (,'indikidu "Makcdonya'nın Yunan olduğunu" ılan ctmiş! Demek kı dağılan eski Yugoslavya'nın yerini alan cumhuriyctlerden birınin halkının kurduklan dcvlctc Makedonya adını vermesı Yunanlı dostlarımı/ı bu kadar rahatsı/ etti... Biri çıkıp kurduğu dcvlete "Ankara", "İstanbul" veya "Trakya" dese bi/iın böylc ii/üleceğimi/i sanmıyorıım. Cîrcklcrin bugiin cn ulusal sanılan kavraın kclıme ve unsurların bira/ deşildiğinde ulusal olmayıp evrcnscl olduğunu artık anlamalan gerekir. Bıınu kavramaları için kcndimizdcn örncklcr vercliın. Bir süre önce en ulusal sanılan nıal/enıenin nelcrden kaynaklandığım aras,tırdığimda bakın ncrelere varmıs,lım: Yağlı Güreş: M.N. Bouillct, 1928de Paris'te yaymlanmış olan "Dictionnaire Classiquc dc L'Antiquitc'' adlı eserinde güreş, sporunun başlangıcının HerküTe dayandığı, sonra bir süre ihmal edilcn olınıpiyat oyunlanyla beraber unutulduğu, ancak Isa'dan 708 yıl önce dü/enlenen olimpıyatlarda gürcşc yenıden yer verildıği, o çağlarda güreşçileri güreşirken kayganlık sağlamak, rakiplerinin i!}inı güçlcştırmek için yağ sürüldüğü ya/ılıdır. S von. Aulock'ıın "Syllogc Nummorıım Graeeorum" eserine bakarsanı/ pelılıvanlarımı/ın Kırkpınar meydanında güre^irken uyguladıkları oyunların çoğunun eski Yunan sikkelerinde yer aldığmı görürsünü/. Kılıç Kalkan Oyunu: Turist kafıleleriııi karijilarken oynayacak kadar ulusal sandığımız bu dunsımızın kökü Romalı Mars papa/larının dinı bir danslarına dayanır. Stewart Pcrownc, "Koman Mythology" (Pane Hamlyn. Londra l%9. s.39) adlı eserinde şunları anlatır: Martın 2.Vünde Mars tapınağının sıçrayan papa/ları (Salıi) mı/raklannı sallayarak "ancilis" denen kalkanlarını bırbınne vurarak dans cderlerdı. Kski Latın savasçılan gibi gıyinen bu papa/ların dansı sadctx* harp ılahı Mars'ı değil ekip bıçme işlerini yönclen bir tann olarak tanınan Slarun'u da kutsardı: Amaç kış aylannda kente girmcye çalışmış olan kötü ruhları kaçırmak vc sıçrayarak bitkılerin yerden yükselmelcrinı temsil etnıekti. Rahmetli Celal Bayar'ın eşinin kızkarde^i Zafire llanım'ı tanımıştım. Bu Bursalı hanımcfendı ayın bazı günlerinde ış yapmanın doğru olmadığını, o gün G Oilzallik yarışması blrlnclsl Clndikidu Makadonya'nın Yunan olduğunu Ilan etti (Ustte). Oysa "uluaal" aanılan malzomolor araatırıldığında sasırtılı »onuçlar çıkıyor.Karagöz (sağdn) ve Kılıç Kalkan (en üatte) bunun blrer örneği. lerde yapılan işin hayırlı sonuç vermeyeceğini söyler, bu olumsuz günleri "nahıs" olarak anardı. Mars papa/larından bahseden Mitoloji kitabında (s.39) Roma takviminde iş yapılması uygun günlerin "fasti", iş yapılmaması gerekenleri de "nefasli" olarak belirlendiği, "fas" C U M H U R İ Y E T DEROİ 2 8 H A Z İ R A N 1 9 9 2 S A Y I 3 2 7 21