Katalog

başladım. Kafam matematiğe iyi çalışırdı. Birkaç yıl böyle geçti. Birgün bir arkadaşım yolda giderken benim yanıma gcldi vc "Türk mühendislcr gclmiş, habcrin i'ar mı? İstcrsen seni lanıştırayım" dedi. Garip bir şekilde heyecanlandım. Sonra da bir gün Muzaffer isminde bir Türk mühendisle tanıştım. C U M H U R İ Y E T D E R G İ 1 M A R T 1 9 9 2 elbiseler giymeyı seviyordum. "Uzun kollu clbisen altına, üstiine dc kısa kollu giyersin" dedi. Sanki korkulu bir rüya görüyordum. Sokağa çıküğımda da kadınlar, çocuklar arkanıdan "komünist, gavur" diye bağırıyoıiardı. Dayanılacak gibi değildi. Hatta bazıyaşlıadamlar bana nedense "kitapsız"diyorlardı. Bu kitapsızın ne olduğunu çok sonra öğrcndim. Evimizin damı topraklı ve yağnıur yağdığı zaman evimizin içine adcta çamur yağıyordu. lçerdc şemsiyeyle oturııyordıık. Karyolada yatmak günahmış bu yüzden yer yalağında yalıyorduk. Masada Bayan Ira şimdi yalnız yaşıyor (Ustte). Yandaki fotoğrata ise Bayan değil, yerdc ycIra kocası Muzaffer ve oğulları Erol ve Necip'le birlikte. mek yiyordıık. Bunlar benim hiç Hayatımda gördüğüm ilk Türk erkeğiygörmediğinı şcylerdi. Kocama "Burası di. Bana vurulmuşlu. Gözlcrini gözlenıı Anıcrika? Burayı bana nasıl anlatrinıden ayırmıyordu. Arlık hergünaratın?" diye soru soruyordum. Hiç sesini maya başlamıştı. "8011111116 cvlen, sana çıkarmıyor, başıııa öne eğiyordu. Bu dünyayı gezdiririm. \nıcrika\a gideriz, kuşullara dayanamayacaktım. Geldiğikraliçeler gibi yaşarsın. Çok mııtlu olurmin erttesi yıl geri dönmeyc karar versun" diyordu. Bu sözlerindcn, nc yalan dim. Rus konsolosluğuna başvurdum. söylcycyim çok heyecanlanıyordıım. Cevapları şuydu: "Sen artık bir TürkDünyayı gezmek, dolu dolu yaşamak vc siin. Seni lıenıen alauıayı/ buraya." Şaşmullu olmak istiyordum. Rıısya'da ise kına dönmüştüm. Kaderim sanki çizilhcr şey karmakarışıktı. Kıtlık vardı. Amişti. Büyük bir hata yapmıştım. Ucaba gitse miydim? Anncm hiç istemimutlar, yolculuklar, dolu dolu yaşama yordu gitmcmi. Ama ondan gizledim hayallerim bitip tükcnmişti. kararımı. Kararım, evel. evlcneceklim Kayscri"de tek eğlcnccm Rusların bu Türk mühendisle. Ona aşık değilyaptığı bıız pistinde kaymaktı. Ben padim. Ama vaadcttiği hayata aşık olmuştenajı çok iyi yapardını Rusya'dayken. tum. Umutlarıma. yolculuklarıma. AbBir süre sonra Kayseri'ye gelen Rus leklanıın yardımıyla gizlice evlendik. Yanisyenler fabrikada kütüphane kıırduşım 19. Veçok güzelim. Güzelliğimi yalar. Kitap okuyarak kendimi oyalamaşamayı çok scviyorum. Yıl 1935 ve vercya çahşlım. Bir sürc sonra bu da yetnıelini Türkiye, Kayscri. Aman lannm o di bana. Fabrikaya girip çalışmak istida nc? Her larafıa toprak damlı evler. yordum. Kocam önce izin vcrmedi, Jandarma, çarşaflı kadınların çarşaflaama ben onıı dinlemedim. Bir sürc sonrını zorla çıkarıyor. Korkunç bir taasra fabrikanın muhascbe servisine girip sup içinde yaşayan kadınlar cllerinde siçalışmaya başladım. yah şcmsiyelerle dolaşıyoıiar. Kocam Birkaç yıl sonra Nazilli'deki SümerMuzaffer bana Moskova'da Cumhuribank'a geldik. Burada iki erkek çocuyet'in 10. yılı için hazırlanan bir mecmuğum dünyaya geldi. Erol ve Necip. Buadaki jimnastik yapan şortlu kızları ranın iklimi çok kötüydü. Bir gün İvagösterip: "Bak Türkiye'de kızlar hcp nof isimli bir Rus teknisyen iplikçilikle böyle giyinirler. Bizim Türk kızlanmız ilgili bir laboratuvar kitabı getirdi. "Buçok moderndir" diye beni kandırmıştı. nu yut vc kısa bir süre laboratuvar şefi oKayseri'ye gelince de benim kapalı gilursun" dedi. Ve dediği gibi yaptım, gecc ycnmcmi istedi birden. Bense kısa kollu gündüzverdiği kitabı çalıştım.Buarada S A Y I 3 1 2 gündüzleri fabrikada muhasebc servisindeçalışıyordum. Dcrken ansızın kocamıiştcnattılar. Büyük birşoktubızim için bu. Ankara'ya gidip bakana çıktım. Kocamın tekrar işe alınması için kcndisine ricada bulundum. Ama olmadı, kocamı işc geri alnıadılar. O da başka işc girdi. Yıl 1943 savaş zamanı. Evliliğe dayanamadım. Kocamdan ayrıldım. 27 yaşındaydım. Bu sırada tayinim Hereke Sümcrbank'a çıktı. Çocuklarımı alıp buraya gcldim. Hereke'dc gözlerim hiç olmazsa denizi gördü. Yalnızdım, ama mutluydum. Ama mutluluğum kısa sürdü. Labaratuvar şefiyken beni "komünist" diye işten attılar. Olacak şcy değildi. Ne kadar çırpındıysam olmadı. Komünisı olmadığımı kanıtlayamadım.Şeflik kadrosundan alıp işçi kadrosuna geçirdiler beni. Ve işçi olarak Hereke'dcn Bakırköy Sümerbank'a gitlim. jşçi maaşıyla bir başıma çocuklarımı büyütmem çok zordu. İnsan ne olursa olsun güveneceği bir erkeğe ihtiyaç duyuyor. 37 yaşında, bendcn 20 yaş büyük birTürkle yineevlcndim. Hayatım biraz diizene gircr gibi oldu, ama bana mutluluk yasaktı sanki. Kiiçük oğlum 26 yaşındayken irafik kazası gcçırip kayboldu. Acısı hâlâ o günkü gibi içımdc. Hiç dinmedi. Bir sürc sonra da kocam öldü. Yine dul kaldım. Şimdi hayattaki tck varlığım dişçilik yapan oğlum Erol. Ya o dd olmasaydı, nc yapardını ben. Dul kaldıktan bir süre sonra işçi olarak emekliyc ayrıldım. Emckli maaşımla bu evf aldım. Şimdi ayda 8 yüz bin lirayla geçinmeyc çalışıyorum. Kocıım M uzaffer ise 1516 sene önce öldü. İ kinci kocamla evliyken bir kcrcsinde ona rastladım.OzamanBeyoğlu'.ıdaoturuyorduk. Birsabalı işc, Bakırköy'egelirkcn bindiğim dolmuşta ona raslladım. Sclll bir lıali vardı. Evlenmiş. Beş çocıığu varmış. Çocukları hiç sormadı. Rusya'ya dömnek mi? Aslında ben ülkeme aşığım. Her gece oraları rüyama giriyor. Neden orayı bırakıp buraya gcldim diye pişmanlıklar içinde kıvranıyorum. Iki kez giltinı aslında. 1969 vc 1972'dcçokgüzeldi.Herşcy vardı. Şimdi artık çok gcç. Çok yaşlandım. Artık döncmcm oraya. Oranın hayaliyle ölcccğim. Hem orada da hcrkes öldü. Bir tek ablamın çocukları kaldı. Bak gcl. Radyoma bak. Ben hcp Rusya radyosu dinlcrim. Orada ne olup, ne bitiyor anında öğrenirim. Gorbaçov benim gibiydi. İçi dışı birdi onun. O yüzden yaktılar onıı. Yeltsin karanhk bir adam. Hiçsevemedimonu. Evet, 1935'tebiz7güzel Rus kızı Kayseri'ye geldik. Hcpimizin alınyazısı farklıydı. Dört bir tarafa dağıldık. Çoğumuz umduğu hayatı bulamadı. Vatan hasreti çektik. Mulsuz olduk. İçlerinde bir tek ben çahşlım. Üçümüz öldü, dördümüz yaşıyor. Kocalarımızın hepsiöldü."^ 9