Katalog

C EPECEV R E 0 K T A Y I N C I Otoyollarla ördük anayurdu dört bastan Çanakkale ve Bahkesir illerindeki yeni yol çalışmalannda, Roma, Bizans ve Osmanlı kültürlerine ait eserlerle anıt ağaçlarm ve zeytinliklerin tahrip edilmeye başlandığı saptandı. üyüklcrimı/, Cumluıriyet'in 10. yıl murşındu, "Denıır ağlarla ördük anayurdu dörtbaştan" diyerek coşkulanmışlar. S.O.S. Akdenı/ grubu da diyor ki, cğcr 70. Yıl Marşı da yazılacaksa, bu kc/ şöyle söylcsek: "otoyollarla ördük anayurdu dörtbaştan..." Gerçekten, bugünkii demiryollarımı/ın uzunluğu, 1923'lerdekınden pek fazla değil. Hatta, 1940'lardakindcn de daha "kısa". Çünkii, tam elli yıldır, ycni demiryolu güzergahı açılmadığı gibi, örneğin Samsun Çarşamba gibi bazi bağlantı hatları da çoktan ıptal edilmiş durumda. Buna karçın, özellikle 1950'lerden bu yana süren "karayolu hamleleri" ile toplu insan ve yiik taşımacılığı artık yüzde 70 oranında motorlu araçlarla yapılıyor. Bütün Avrupa ülkelcrindc toplam kamyon sayisı 250 bın iken, salt bizdeki rakam 300 bini geçiyor. Uygar ülkelcr dcmiryollannda hız rekorları kırarken, bi/im Cumhurbaşkanımız bu çağdaş ulaşım aracına "komünist" damgasını vurup, oto yolda BMW kullanarak kcndi hız rekorunu "egale" ediyor... Sonuç; hcr yıl bir savaştakinden daha çok ölü ve yaralı. "Ekonomik" sonuç ise, kamyonotobüs ve otomobil satışlannda "patlama"... Aslında, devletin karayolu aşkı nedeniyle "patlayan" salt otomotiv sektörünün kâr oranları değil. özellikle Ege Bölgesindeki oto yol çalışmalannda, tarihsel ve doğal /engınliklerin "tahribatında" da büyük bir patlama yaşanıyor. Izmir Aydın otoyolu inşaatında zarara uğrayan Roma dönemine ait mezarlardan sonra, bu kez Kuzey Ege'de Yol k*narlarındakl "taçınmaz" fcUltür varlıkları, "taşınacaklar" («olda)!.. Assos'daki zeytlnliklere Karayollan "apllkasyon taçları" döşerken, (yerdekl beyazklreçll taşlar), ağaçlara da "satılık" levhaları çakılıyor (sol altta)... B m ycnı Kjuıyııı ikıı/uı )iMim Çanakkale Ayvacık tam bir çevre katliamı yaşanıyor. Assos bölgesindeki 1. Derece Doğal StT'lcrin yanı sıra, Çanakkale Balıkcsir Edremit üçgenindeki birçok kültür varlığı da S A Y I 3 4 2 rinin kıskacı altında. Kültür ve Tabiat Varlıkları Bursa Koruma Kurulu uzmanlannca yapılan ağustos ayındaki incelcmeler, tahribatın salt Assos bölgesiyle sınırlı olmadığını ortaya çıkardı. Bu konuda, Karayollan Bursa Bölge Müdürlüğü'ne gönderilen, ancak arazideki "yol aplikasyonlanna" baktığımızda pek dikkate alınmadığım gördüğümüz son raporda, bölgedeki yol çalışmalarının tehdit ettiği çevre ve kültür değerleri aynntılanyla sergileniyor. Koruma Kurulu Raporu'na göre, örneğin ÇanYeniceBalya güzergahındaki 73. ve 82. km'ler arasında kalaıı anıt ağaçlar ve gruplar halındcki çınarlar, "genişletilen" yol içindeler. 88. km.deki yol kenanndaki Gazi Çeşmesi ile Kocaçay üzerindeki Agonya Köprüsü de aynı "talihsiz" durumdalar. Kdrcmit Bahkesir yol güzergahı da rapora göre "tehlike" yaratıyor. Tescilli arkcolojik alanlarla birlikte, yol kenanndaki yine tescilli kaya mezarlan, yeni karayolu projelcrinde göz önüne alınmış değil. tncelemeyi yapan u/manlar, Bandırma Dcnizkent Dcvlct Yolu projesinde de ciddi tahribatlar saptadılar. Örneğin Edincik'de, erken Roma ve Bizans dönemine ait bir metropol (antik mezarlık) yol olmak üzere. Tuğla ve moloztaş örgülü tarihi mezarlar, sırlı seramik ve cam buluntular bile karayollarını "yolundan" çevimıiyor. Bütün bunlann yanı sıra, birkaç yüz bin zeytin ağacının kesilmesinc neden olacak KüçükkuyuBchramkale sahil yolu projesinin ise aplikasyon çalışmaları tamamlanmış durumda. Çevre katliamını durdurmak üzere kampanyalar başlatan duyarlı sivil kuruluşlar, asıl tehlikenin yol açıldıktan sonra bölgeye akacak olan turizm projeleri olduğunu vurguluyorlar. Karayollan bir yandan yol eksenini gösteren beyaz taşları zeytinliklere döşerken, öbür yandan araziler üzerine "satılık".levhalan çakılmaya başlanmış bile... Evet. 70. Yıl marşı, belki de gerçekten "otoyollarla ördük anayurdu dörtbaştan" diye yazılacak; ama, bu gidişlc, acaba geriye o güzelim "Anayıırt" kalabilecek mi dersiniz?.. ^ C U M H U R İ Y E T OEROİ 1 1E K İ M 1 9 9 2