Katalog

HAFTANIN KONUGU E R S E G 0 R S E L Haritasız imparatorluk kendini tanımıyordu... ır zamanldrın Malıye Bakanı Cdhıt Kayra'nın çalışma odasındayı/ Kayra yılın ılk aylannda, Istanbul'a ılışkın üç kıtabını, uç araştırmasını peşpeşe yayımlamıştı Bırıncı kıtap "İstanbul, Mckânlar ve Zamanlar" tarıhı bılgı ve resımler ıçeren, harıta uzerınde tstanbul'u 10 farklı bolgede anlatan bır tanıtım kıtabı ıdı İkıncısı,Mlstanbul Haritaları"na bır katalog, bır referans kıtabı dıyebılırız Üçuncusu, "Eski tstanbul'un Eski Haritaları" ıse 19 yuzyılda ve 20 yuzyılın başında, tstanbul ıçın yapılan planları kapsar Bır yıl ıçınde, böy Osmanlı haritalarının peşindeki Cahit Kayra: Eski İstanbul haritaları Uz*rlne p«sp«ş• üç ayrı kitap yayımlayan Cahlt Kayra, haritacılığın çağdaf uygarlık modeli içindeki yerlni belirlemeye çalışıyor v« bu tiir belgelerin toplumların ortak belleğini olusturduğunu dlle getiriyor. B le uç araştırma kıtabı yayımlamak, kolay bır ış değıl Sohbetımıze bu noktadanbdşlıyoru/ İstanbul haritaları gibi, kendi türünde ilk olan, sanıyorum bugü'ne değin hiç islenmemis bir konuda, üç kitabımz basıldı. Eski bir maliyecisiniz ve bir süre de aktifpolitika içindegörevyaptımz. Bu konu üzerinde çalışmaya nasıl ve ne zaman başladınız? • Her şey bır rastlantı ıle başladı Sayın Gürol Sözen eski hantalara olan ılgımı bıldığı ıçın Türkiye Dergisi'ne Beyoğlu hakkında bır yazı hazırlamamı ıstedı Daha sonra elımdekı bılgılerı, butun Is tanbul'u anlatın bır kıtapta toplamamı ıstedıler Bu çalışmam 1)1 L t n R O P F yayımlandığındd, henuz İstanI/Cl U LX I bul Belediyesi'nın arşıvıne gırememıştım 1990 yılı başında lstanbul Beledıye arşıvıne gırebıldım Arşıv, arşıv denecek durumdadeğlıdı Haritalarıntumu ddğınık, yerlerı su basmıştı Burada bulduğum belgeler ıçınde en ılgıncı, "? metre boyundakı ılk Sarayburnu t'sküdar tüp geçit projesıdır Bu tarıhlerde, TSKB'nın kutlama yılı dolayısıyld, bır kultur kıtabı hazırlamamı ıstedıklerındc, ben bu arşıvdenbahsettım Konuyuılgınç buldular ve ışe findnsnidn ayırdılar Boylelıklc arjjivı elden geçırıp hem 6500 belgeyı ıncelemc olanağı bulduk,hemdebankaya ıstedıklerı kıtabı hazırlamı^ olduk Daha sonraları, Belediye Kültür tşleri Başkanlığı da bır kıtap hazırlamamı/ı ıstedı Sonuçta uç kıtap oraya çıktı Bir yıl içinde üç kitap kolay bir is değil: Sizi bu çalışmaya çeken asıl nedeni henüz söylemediniz • Butun bu ışler rastlantı sonuIstanbul planıı AllalnMallat, 1083 cu gıbı gozukse de, ışın oluşmahem fi7ikı, hem de filozofik olayları oğsındakı asıl rolu, benım yapımdakı merenebılırız 7aman /aman harıtdları çırak vearaştırmacılık oynamaktadır Bır karıp, tıpkı kıtap okur gıbı ıncelerım bolumu kayınpedenmden kalan buyuk Kısaca, bu ışın oluşmdsında tesddufi tabır harıta koleksıyonuna sahıbım Her raf var, ama bır de ışın asıl oluşmdsını zaman, harıtalarda gızlı, buyulü bır tasağlayan, potansıyel merak unsurudur raf olduğunu duşunmuşumdur Kendı Bu isin gizini, rüyasını, sizi motive lerını açığa vurmazlar, ama olan ınceleeden unsuru tam olarak açıklar mısınız? dığınızde geçmışe aıt tarıhı gerçeklerı, • Harıtacılık olayına ıkı ayrı dçıdan bakmak gerektığı kanısındayım Bun1017 istanbul do^umlu lardan bırı fılozofik bdkıştır Hdrıtacılıolan Cahlt Kayra, ğın, çağddş kulturun hem kdynakların1038'ctoMUIklye'yl dan. hem de sonuçldrınddn bırı bitlrdl. Mallye olduğunu gosterır Ronesansla bdşlamüfettlfllğl II* baylayan yan draştırmacılık ve doğaya hâkım olmeslekl yaşamında, ma duşuncesı, harıtdcılığın da başldrıgıMallye, Ticaret ve cı olarak kabuledılmektedır Ulaftırma Ronesans oncesı, İslam toplumu da bakanhklannda, ç*«itli araştırmdlara onem vermış, ama 12 görevlerde bulundu. yu/yıldan sonra araştırmacılık durmuş1 B72'd« paıiam*nt*r tur Bu nedenle dınsel reform, tslam'da otarak Maells'* glran v* yapılmamıştır Fatih donemınde, bılım 1074hükUm*ti'nde ve araştırmacılık konularında bırçok bakan olan Kayra bu ısım çıkmıştır Bu kışıler, Osmanlı bılım arada, m*sl«kl kltaplar ve harıtacılığını Katip Çelebi'ye kadar kalemealdı.1 aSO'd* getırmışlerdır Neyazık kı, KatıpÇelebı polltlkadan ayrıldıktan bukonudakısontemsılcıdır sonra yazarlığı sürdürdU. M*sl*kl v« ~ Unutmadan sormak istiyorum. İki kültürel araştırmalarının bakt} açmndan filozofik olanı açıkladıdifinda, ttykü kttaplan nız,ya ikincisinedir? yayımladı. Kös* yazıları • Hatırlatrfıanıza teşekkur ederım yazdı. Halen *mekli olan İkıncısı sosyopolıtık açıdır Bu şoyle Cahlt Kayra'nın son Uç formule edılebılır, bır şeye sahıp olmak yapıtı; istanbul ıçın, onu bılmek gcrekır Eğer bılmıyorHaritaları; istanbul; sdnı/, kdybetmeye mdhkumsunuzdur Mekanlar v* Zamanlar; Buyuk Osmanlı Imparatorluğu kcndını Eski Istanbul'un Kskl tanımaması nedenıyle dağılnııştır RoHaritaları. nesans felsefesını kabul etmcycn OsCUMHURİYET DEROİ16 HAZİRAN 1991 SAYI 275