Katalog

Ü B U R A K Z İK E L D E M 199Ö1 verdığı projesınin hayli gösterişli ilk aşanıasını 1990'ın son haftalarında mü/ik Adetolduğuüzreyılınsongünlerinegirildiğisıralarda 1991 'in dünyasının gündemine sunmuştu, ama değerlendirmesini yapmaya çalışan miizik yazarları ve dergiler, bir asıl etkisı, 1991 başlarında görüldü. Cretu, "MCMxC A.D." adlı ilk Enigma hayli zorlanıyorlar netleşmiş bir panorama çizmekte. Geçen yıl albümünde, dans müziğinin yaşadığı neler oldu, müzik dünyasında egemen eğilimler ya da dikkat çekici popülariteyi de kullanarak kafasındaki "sesleri" biçimlendirme yolunu seçmİ!}hareketlilikler nelerdi gibi soruların yanıtları artık o denli kolay ti: üregoryen kılise şarkılan, siyah müverilemiyor. Oysa geçen yıla dek her şey ne denli kolaydı! ziğin dans ritmleri ve Nevv Age'i çağrıştıran bir altyapıdan oluşmuş, alışılmavasız sokak mü/.iği olan rap. Insanların 'ın son günlerinc dık, şaşırtıcı bir teknikli bu. Felsefi arka müziklen beklentileri artık dans etmck, girerkcn herkesin planı ise \larquis Dc Sade, Karındeşen isyan etınek, gürüllü etmek ve küfür ct Jack gibi "tükaka" kisiliklerle kesişip üzcrinde birleştiği mekle sınırları çi/ılen bir dörtgcnin içinnoktalar vardı ki Hırıstiyanlıkla hcsaplaşan, bireysel **tadeydi. Yani kısa vadede dans, rap ve kıntılar" üzerine kuruluydu. Kim dinbunlar bitcn bir on metalin ağırlığı artarak sürecekti görüyıllık dönemin hesabını çıkarıp, yeni lerdi bunu? Ticari şansı ne olabilirdi? nüşebakılırsa. başlayan on yıllık dönemle ilgili tahminDans müziğinin dere yatağına kapılan lcr yapmaya clveriyordu: "Uç noktakitle, Cretu'nun Enigma'sına ait garipNIGMA lar" ı zorlayan ve bir zamanlar "marjiliklere ilgi gösterebilir miydi? Albüme nal" gözüyle bakılan müzik akımları enyatırımını biraz da bu tedirginliklerle PATLAMASI düstrinin motoru olmayı başarmıştı aryapan Virgin plak şirketi, 1991 kışının tık ve doksanların müzik haritası da bu galibi oldu: Enigma, "Sadeness Part 1" Ama I991'de yaşadıklarımız kısmen akımlar tarafından çizilecekti. Yani bir bu öngörüleri doğrularken, kısmen de adlı parçayla haftalarca hemen tüm Avyandan rock müziğin ulaşabileceği en rupa ülkelerinde 1 numarayademirattı. yeni arayışlara kapı açtı. Yılın ilk sürpsert ve yola gelmez kanal olan heavy Demek dans müziğinin hedef kitlesi, rizi, yılların prodüktörü (ve şarkıcı metal sürüklüyordu doksanların sounbeklenenin aksinc, böyle "cinslikleri" Sandra'mn kocası) Michael Cretu'dan duna giden kervanı, diğer yandan da sikaldırabiliyordu. geldi: Kendi deyişiyle yirmi yıllık düşüyahların bugüne dek yaptıkları en per ' nü gerçekleştiren Cretu, "Enigma" adını Dans müziğinin alışılmış çizgisi, "Gonna Hake You Sweat" ile yılın bestseller ckiplerinden biri olan C and C Music Factory; kızkardeşi Mel'in ölümünden sonra çalışmalarını tek başına sürdüren Kim Appleby; "I NVanna Se You Up"ı ağızlara sakız eden Color Me Badd ve yaz aylannda tngiltere listelerinin zirvesine dek çıkan Crystal NVaters ile sürılü. Ancak farklı renk arayışlarıııa yönelik çalışmalardansmüziği kalıplarını zorladığı gibi dinleyiciden de onay almayı sürdürdü. Sözgelimi, "artık bitti" denen Boy George, yeni kurduğu "More Protein" müzik şirketi adına hem Culture Club hem de Jesus Loves You ile birlikte gerçekleştirdiği plaklarla yeni ve daha olgun bir zirve yaşarken, popülerliği tartışılamayacak durumdaki dans çizgileri içinde özgüree gezinerek yeni kapılar araladı. Yıl boyunca bir yandan "Carma Chameleon", "Generations Of Love" gibi eski Boy George hitleri yenidcn gündeme geExtrem«, İiyor, diğer yandan pornografiden bu da Harc Krishna gönyılın *n lyl Heavy dermeleri içeren balladını çıkardı. "Bow Down Mister" dikkatlerivekiyordu. RAP Mİ METAL Mİ? I I TING'IN DÜŞKIRIKLIĞI "Nothing Like The SuıTdan dört yıl sonra "Soul Cages" ile gecikmeli bir dönüş yapan Sting, I991'dc umduğunu bulamayanlardandı. Albüm birçok yönden bugüne dek gerçckleştirdiği en rafine çalışmalardan biriydi çoğu kişiye göre, ama "All lhis Time" ve "Mad About You"nun kısa sureli parlayışları bir yana, "Soul Cages" heklcnen liste saltanatını yaşatamadı Sııng'e. Kiıni teenage dergilerindeki elestııi yazıları, bu durumıı bıra/ açıklayıcı ıpuçları sunuyordu tabii: "Bıktık senin ormanlarından, nehirlerinden, ozon tabakandan. Söylcyecek bafjka so/ün kalmadı mı?" Ama son dönemin modasına uyarak parçaları için "dans versiyonlan" hazırlaması. Soul Cages'ın listelerd* başansu olmasıStlng hayranlanm yine de düşkırıklığı yaşamamasın ı sağladı bir ölçüde. "Auberge" ile saman alevi gibi listelerde bir görünüp bir yok olan Chris Rea ve ideal kadrosunu bir araya getirmesine karşın "UnioıT'la fazla sesini duyuramayan Yes, onun kadarşanslıdeğildi. 1990 sonlarında dans ile iç içe seyreden ve mega starlarını yaratıp Grammy ödül kategorilerine bir yenisinin eklenmesini sağlayan rap, geride kalan bir yıl içinde en ilginç süreci yaşayan müzik türüydü. Sokaklarda doğan ve yoksul siyah insanın yer yer alaycı, yer yer öfkeli bir kendini ifadelendiriş biçimi olan rap, popülerliği inanılmaz boyutlarda artınca, garip bir iç hesaplaşmayı yaşadı. Dünya Hammer'ı, Vanilla Icc'ı, DJ Jazzy JefFi, Young MC'yi dinliyordu, ama onları yetiştiren kaynak, "u/laşmacı" çocuklarını evlatlıktan reddetmişti. Rapin köklerinin Afrika'ya ait olduğunu, ellerindeki bu tek "saf" kalmış tepki müziğıni beyazların yönettiği endüstriDERGİ 2 9 A R A L I K 1991 SAYI 303 fazla etkllemedi. Sting'in fazla büyük bir 12 C U M H U H İ Y E T