Katalog

Oy kullananların seçimleri izleme, sonuçları öğrenme ve itiraz etme hakları var Sandığa sahip çıkın! Görevi yalnızca ‘oy kullanmak’ olmayan seçmen, seçimleri izleme, sandık sonuçlarını öğrenme ve kuşkulu durumlarda itiraz etme gibi hak ve sorumlulukların da sahibi. İşte, bu gerçeklerin bilinciyle hareket etmesi gereken yurttaşların sandık başında adeta bir parti gözlemcisi gibi ‘yurttaşlık görevini’ yapması gerekiyor. Bildiğiniz gibi Pazar günü Türkiye’de 52 milyonun üzerinde seçmen sandığa giderek ‘ülkenin kaderini’ oylayacak. Adana’da 4 bin 198 sandıkta, 1 milyon 130 bin 183 seçmen oy kullanacak. 2002 ve 2007 seçimlerine oranla seçmen sayısındaki büyük artış dikkate alındığında, seçmenler denli sandık görevlilerine de büyük görev düşüyor. Sandık başlarında yaşanan ‘ayak oyunları’na dikkat etmesi gereken sandık görevlilerinin, sayım yapılırken dikkatli olması, en küçük kuşkuya izin vermemesi gerekiyor. Seçmenlerle sandık görevlilerinin yasa, yönetmelik ve tüzükleri bilmemesi nedeniyle seçim sırasında önemli sorunlar yaşanıyor. Özellikle hukuksuzluk ya da usulsüzlük gibi olağandışı olgular meydana geldiğinde kendini gösteriyor bu durum... Deneyimlerimizin ışığında Cumhuriyet Güney Doğu okurları için seçim sürecinde yapılması gerekenleri Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) yayınladığı genelge ve yasalara göre derlemeyi bir görev bildik... Bu dosya çalışmamızda sandık başında herhangi bir sorunla karşılaştığınızda daha bilinçli davranış ve tutum sergilemeniz için bilmeniz gerekenleri derledik... Seçmenin temel hakları 18 yaşını bitirmiş, silah altında ve mahkum olmayan her yurttaşın oy kullanma hakkı var. Seçmen kütüğünde adı olan ve nüfus cüzdanında Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası bulunan herkes direkt sandığa gidip oy kullanabilir. Yurttaşlık numarası olmayan nüfus cüzdanı taşıyanlar ise bunun yanında ehliyet, pasaport ya da evlenme cüzdanı gibi belgelerle birlikte oy kullanabilir. Seçmenin oy kullanacağı yer belli olmasına karşın, oy kullanacağı sandığa gittiğinde eğer adı listede yoksa İlçe Seçim Kurulu’na giderek listede adı varsa alacağı yazıyla oy kullanabilir. Her seçmen mutlaka gidip oyunu kullanmalı! Unutulmasın ki kullanılmayan oylar, özellikle sandıklarda güvenliğin sağlanmadığı yerlerde siyasal karşıtlarınız tarafından kullanılabilir! Seçmenler oylarını kullandıklarında mutlaka adlarının karşısını imzalamalıdır. Eğer imzalamazlarsa akşam sandık açıldığında zarf sayısı imza sayısından fazla çıkar. Bu durumda eşitlemek için fazlalık kadar oy zarfı rastgele seçilip yakılır. Bu nedenle atılmayan imza yakılan bir oy demektir. Sandık Kurulu’nun talimatlarına uyun ve hukuka aykırı durumları gözlemleyin. İtiraz hakkınızı kullanın! Hileye karşı uyanık olun! Seçim sandığı başına gittiğinizde, tutanağı imzalamak için size 12 saat sonra mürekkebi uçup giden bir kalem verilebilir... Çünkü mürekkep uçtuğunda, oy vermemiş sayılırsınız. Bu hileye karşız önlem olarak sandığa kendi tükenmez kaleminizle gidin! Tutanağı kendi kaleminizle imzalayın! Kimi sandık başında örgütlenmiş kurul üyeleri, giyiminize, saçsakal biçiminize bakarak kendi partisine oy vermeyeceğinizi düşünürse, “Bu nasıl olsa bize oy vermez” diyerek oyunuzun geçersiz çıkması için oy pusulanıza kalemle bir çizik atabilir. Bunun için elinize tutuşturulan oy pusulası ve zarfları dikkatle inceleyin! Oy kullanılan kabinlere cep telefonu, fotoğraf makinesi ya da görüntü kaydedici bir aygıtla girmek yasak. Sandık Kurulu bu konuda seçmeni uyarmak zorunda. Uyarı yapılmıyorsa seçmen şikayetçi olabilir. Seçmen, sandıklar açılırken, sandık sonuçlarını izleme hakkına da sahiptir. İzlerken, örneğin geçerli geçersiz oylar sayılırken bir haksızlık yapılıyorsa bu duruma itiraz etme hakkı da var. Engelli, yürüme zorluğu yaşayan ya da yaşlı kişiler, öncelikle kendi ailesinden birinin yardımıyla oy kullanma hakkına sahiptir. Yardım eden bu kişi başka birine yardım etme hakkına sahip değildir. Tekerlekli sandalyede gelen bir kişi oy kullanmak için mutlaka sandığın bulunduğu yere getirilmek zorunda. Birileri onun yerine oy kullanamaz. (Fotoğraflar: YUSUF BAŞTUĞ) Sandık görevlilerinin sorumlulukları Seçim güvenliğinin sağlanması, önlemlerin alınması ve hukuksuzluklara karşı müdahale edilebilmesi için sandık görevlisi büyük önem taşıyor. Sandık görevlisi olan kişilerin mutlaka görev yapacakları sandığın başına 08.00’dan önce gitmeleri gerekiyor. Eğer saati geçirirlerse, Sandık Kurulu Başkanı, orada bulunan 18 yaşından büyük birine yemin ettirip görev verebilir. Sandık görevlileri eğer görevlerine gitmezlerse oy kullanamazlar. Çünkü kendi sandıklarında görevli görüneceklerdir. Oy kullanmak için bile görevli oldukları sandığa gitmeleri gereklidir. Bilindiği gibi her seçimde mükerrer oy kullanımıyla ilgili yakınmalar oldukça fazla olur. Sandık ve güvenlik görevlilerinin nasıl oy kullanacağı yasalarla belirlenmiştir. Sandık Kurulu üyeleri, görevli oldukları sandıkta oy kullanacaktır. İsimleri görevli oldukları sandık kayıtlarında bulunur. Yalnızca orada oy kullanacaklar. Güvenlik görevlileri de, yalnızca görevli oldukları yerdeki, en yüksek numaralı sandıkta görevli olduklarını gösteren kartlarıyla birlikte oy kullanacak. Sandık görevlileri özellikle güvenlik görevlilerinin oy kullanmalarına dikkat etmelidirler. Geçersiz oyları özenle incelemelidirler. Milletvekilleri ya da milletvekili adayları İlçe Seçim Kurulu’ndan aldıkları bir kartla kendi sandıklarında değil herhangi bir sandıkta oy kullanabilir. Ama yalnızca bir yerde oy kullanabilir. Akşam 17.00’da oy kullanma işlemi sona eriyor, ama o saat itibariyle sandıkta sırada bekleyenler varsa onlar oyunu kullanabilir. Seçime giren partilerin ya da bağımsız adayların görevlileri ‘gözlemci’ kartıyla sandık sonuç tutanağını alma hakkına sahiptirler. Seçmenin Yasal Hakları Oy kullanılan yerde hukuka aykırı davranış ya da seçime hile karıştırıldığının görülmesi halinde herhangi bir yurttaş, Sandık Kurulu Başkanı’na başvurabilir. “Birine ‘şu partiye oy ver’ diye baskı yapıldığı saptandığında da oy kullanılan sandık kuruluna şikayet dilekçesi verilebilir. Bazı Sandık Kurulu Başkanlarının verilen dilekçeyi almadıklarına da tanık olunmuştur. Başkanın böyle bir hakkı yoktur. Dilekçeyi alıp işleme koymak zorundadır. Bunu unutmayın! Sandık Kurulu Başkanı, diğer görevlilerle bir araya gelerek sizin şikayetinizi görüşüp karara bağlamak zorundadır. Sandık Kurulu itiraz isteminizi kabul etmezse itiraz eden kişi Sandık Kurulu’na da itirazın reddine karşı itiraz hakkını (ikinci itiraz/ ‘itirazın reddi kararı’na itiraz) kullanabilir. İtirazı ikinci kez reddedilen kişi Sandık Kurulu’nun ret kararını alarak İlçe Seçim Kurulu’na başvurabilir. Çinkılıç: Sonuç tutanaklarını alın Seçimlerde seçmenin haklarını ve sandık görevlilerinin yetkilerini CHP Adana Seçim Güvenliği Birimi Sorumlusu Avukat Mustafa Çinkılıç ile konuştuk. Adana’nın seçimler konusunda kötü bir sicile sahip olduğunu belirten Çinkılıç, “Eğitimlerde ısrarla sandık görevlilerine, ‘Eğer sandıkta bir oy bile çıkmış olsa dahi sandık sonuç tutanaklarını getirmişseniz kendimizi başarılı sayacağız’ ve ‘Eğer sandığın tamamından CHP oyu çıkmış olsa bile sandık sonuç tutanağını getirmemişseniz kendimizi başarısız sayacağız’ diyoruz. Başarı kriterimiz, Adana’daki toplam 4 bin 198 sandığın tamamının sonuç tutanaklarını almak. Bunu başarabilirsek yapılabilecek olan hilelere bir şekilde müdahale etme şansımız var” dedi. CHP, sandıklara avukat ordusuyla sahip çıkacak ADANA (Cumhuriyet Bürosu) CHP üyesi ve gönüllülerden oluşan avukatlar ordusuyla sandıklara sahip çıkacak. Parti üyesi ve gönüllülerden oluşan 250 avukat ile sandık başlarında yurttaşın oyunu koruyacaklarını belirten İl Başkanı Zeydan Karalar, “Uzun süredir birlikte çalışma yapan avukat arkadaşlarımız, oy kullanılacak okullarda halkımıza yardımcı olacak” dedi. Konuyla ilgili açıklamasında, sandıklarda mükerrer oy kullanımı gibi her türlü hileyi önlemek için önlem aldıklarını bildiren Karalar, Adana’daki tüm okullarda bir avukatın görev üstleneceğini söyledi, “Avukat arkadaşlarımız, oy kullanmanın başladığı saatten, sandıkların İlçe Seçim Kurulları’na teslim edilene kadar görevlerinin başında olacak. Bu şekilde sandık kurullarında görev yapan CHP’li sandık kurul üyeleri, müşahitler ve okul sorumluları, gerektiği an avukatlarımızdan destek alacak. Bu şekilde AKP’nin oyları manipüle etmesi önlenmiş olacak” diye konuştu. C MY B C MY B