Katalog

SAYFA CUMHURİYET 31 AĞUSTOS 2012 CUMA A4 Samsun’dan Ankara’ya; BÜYÜK ATATÜRK YOLU 4 ANKARA Yaşam Selçuklu’dan Cumhuriyete Sivas Gezgin Gözüyle Timur ÖZKAN [email protected] ivas deyince aklımıza, öncelikle halk müziğimizin büyük isimleri Pir Sultan Abdal ve Âşık Veysel gelir. 16. yüzyılda yaşayan değerli ozanımız Pir Sultan Abdal yaşamının büyük bölümünü Yıldızeli’nin Banaz köyünde geçirirken “Sivas ellerinde sazım çalınır”… “Kul olayım kalem tutan ellere” gibi belleklerimize kazanan dizelerin sahibi Aşık Veysel Şatıroğlu ise Şarkışla’nın Sivrialan köyünde doğmuş. Yakın tarihimizin kara sayfalarından birinin yaşandığı Madımak Oteli ve UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki tarih hazinemiz Divriği Ulu Camisi ve Hastanesi de Sivas deyince aklımıza gelen sözcüklerdir. Bunlara Sivas’ın yanık türküleri, şifalı kaplıcaları ve Kangal’da yetişen cins köpekleri de eklenebilir. Ve bütün bunlar, bir ölçüde de olsa Sivas’ı anlatır ama Sivas’ın köklü tarihinden ve özellikle Kurtuluş Çifte Minareli Medrese... S Mücadelesi’nin başladığı yıllardaki öneminden bahsetmeden Sivas anlatılmış olmaz… Tarihte Sebastia olarak anılan Sivas’ın adının kökeni hakkındaki rivayetlerden en kabul göreni; kentin o zamanki sakinleri olan Pont’ların, Roma’nın egemenliğine girdiklerinde, İmparator Agustus’a bağlılıkların bir ifadesi olarak kentlerine, Yunanca saygıdeğer, yüce anlamında bir sözcük olan Sebastia adını verdikleri ve bu sözcüğün zamanla Sivas’a dönüştüğü şeklinde. Sivas’ın kent merkezi; çevresinde valilik, eski jandarma ve belediye binalarının bulunduğu Hükümet Meydanı’ndan kesişen İstasyon Caddesi ve Atatürk Bulvarı boyunca oluşmuş. Kentin simgesel yapılarından üç tarihi medrese bu meydana bakan Selçuklu Parkı içinde, Atatürk Kongre ve Etnoğrafya Müzesi ise İstasyon Caddesi Madımak Oteli’nin Anı Köşesi... Atatürk Kongre ve Etnoğrafya Müzesi... üzerinde yer alıyor. Medreselerden başlayacak olursak; Sivas’ın kent merkezindeki dört medreseden biri olan ve sadece giriş cephesi ile iki minaresi günümüze ulaşabilen Çifte Minareli Medrese’nin, 20 metre yüksekliğindeki taç kapısı oldukça görkemli. Çifte Minareli Medrese’nin karşısında yer alan ve ondan daha eski bir yapı olan Şifahiye Medresesi Anadolu Selçuklu Sultanı I. İzzettin Keykavus tarafından yaptırılmış. Restorasyonu devam etmekte olan Şifahiye Medresesi’nin Tıp Müzesi veya benzeri bir amaçla değerlendirilmesi düşünülmekte. Selçuklu Parkı’ndaki üçüncü ve son medrese ise Anadolu Selçuklu Sultanı II.Giyaseddin Keyhüsrev döneminde yapılan Buruciye Medresesi olup halen el işleri atölyeleri ve turistik kafe olarak kullanılmaktadır. Parktaki Kale Camisi ise 1580’de yapılan bir Osmanlı eseridir. Sivas’ın bir diğer tarihi eseri de mavi çini minareleriyle göz alan Gök Medrese’dir. Sivas Kalesi’nin bulunduğu Topraktepe’nin arkasında bulunan medrese Selçuklu Eserleri Müzesi yapılmak üzere restore edilmektedir. Sivas Kalesi’ne gelince, ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte kuruluşu Roma’ya uzanan ve Osmanlı tarafından da kullanılan kalenin aşağı surları kaybolmuş, Yukarı Kale ise halen içinde çay bahçesi ve restoranların bulunduğu bir park olarak düzenlenmiş. Sivas’ın, kaleden sonra en eski mimari yapısı olan ve hafif yana yatmış 35 metrelik minaresiyle dikkat çeken Ulu Cami, inşa edildiği 1196’dan beri kullanılmaya devam etmektedir. Sivas’taki Danişmentli, İlhanlı, Selçuklu ve Osmanlı eserlerini gördükten sonra geliyoruz Kurtuluş Savaşı’nın temellerinin atıldığı Atatürk Kongre ve Etnoğrafya Müzesi’ne. Müze, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının 2 Eylül – 18 Aralık tarihleri arasında kaldığı ve Atatürk’ün Cumhurbaşkanı olduktan sonra da birçok kez konakladığı eski Mektebi Sultani binasında kurulmuş. 4 Eylül 1919’da tarihi Sivas Kongresi’nin de toplandığı binanın alt katı etnografik eserlere, üst katı ise Atatürk ve tarihi kongre hakkındaki bilgi ve belgelere ayrılmış. Bir süre önce, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından TBMM’ye devredilen Atatürk Kongre ve Etnoğrafya Müzesi’nin yakında restorasyona alınarak sadece Kongre Müzesi olarak düzenlenmesi gündemdedir. Sivas’ta bunların haricinde gezilebilecek yerler arasında; restore dilerek birer müze/restoran haline getirilen Abdi Ağa, Osman Ağa ve İnönü konakları gibi geleneksel Sivas evleri, İl Özel İdaresi tarafından Bilim ve Kültür Merkezi olarak düzenlenen Madımak Oteli, Güdük Minare olarak anılan Şeyh Hasan Bey Kümbeti ve de Arkeoloji Müzesi sayılabilir. Eski Sanat Okulu’na açılan Sivas Selçuklu Parkı... Buruciye Medresesi... Arkeoloji Müzesi’nde, milyonlarca yıllık fosiller ve ayrıca Hitit, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı gibi yöreye egemen olan tüm uygarlıklara ait buluntular görülebilir. Coğrafi olarak Karadeniz, İç ve Doğu Anadolu olmak üzere üç bölgeye yayılan topraklarıyla, Konya’dan sonra en büyük yüzölçümüne sahip bir ilimiz olan Sivas gene Konya’dan sonra en çok Selçuklu eserine ev sahipliği yapıyor. Selçuklu ve Osmanlı eserleriyle birlikte Kurtuluş Savaşımızın en zor anlarının izini sürmek isteyenler için Ankara’ya sadece 444 kilometro uzaklıktaki Sivas’a, otobüs, tren ve uçak seferleriyle ulaşmak mümkün. Sivas Kongresi kararları 1 Milli sınırları içinde vatan bölünmez bir bütündür; parçalanamaz. 2 Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekün kendisini savunacak ve direnecektir. 3 İstanbul Hükümeti, harici bir baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü tedbir ve karar alınmıştır. 4 Kuvayı Milliye’yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hâkim kılmak temel esastır. 5 Manda ve himaye kabul edilemez. 6 Milli iradeyi temsil etmek üzere, Meclisi Mebusan’ın derhal toplanması mecburidir. 7 Aynı gaye ile, milli vicdandan doğan cemiyetler, “Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti” adı altında genel bir teşkilat olarak birleştirilmiştir. 8 Genel teşkilatı idare ve alınan kararları yürütmek için kongre tarafından Temsil Heyeti seçilmiştir. Atatürk Kongre ve Etnoğrafya Müzesi... İnönü Konağı... C M Y B C M Y B