Katalog

Cumhuriyet Ankara 313/2 Temmuz 2010 ÖNCE SAĞLIK UZM.DYT.MEHTAPERSİNBAYRAK MESAHastanesi BeslenmeveDiyetetikBölümYöneticisi email: mbayrak@mesa.com.tr S DETOKS NEDİR? ağlıklı detoks uygulamaları, vücudu ihtiyacı olan doğal besinlerle ödüllendirmek, sindirim sistemini dinlendirmek, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve toksinlerden arındırmak anlamına gelmektedir. Vücudumuz her gün birçok toksine maruz kalmaktadır. Sigara dumanı, alkol, ilaç kalıntıları, katkı maddeleri, metabolizma ve sindirim artıkları, ölü hücreler, kirlilik nedeniyle vücuda giren kimyasallar ve bakterileriler vücuttan uzaklaştırılması gereken zararlı toksinlerden sadece bazıları. Normalde vücudumuz potansiyel zararlı toksinleri hiçbir yardım olmadan etkisiz hale getirerek dışkı ya da idrar yolu ile atmamızı sağlayan bir sisteme sahiptir. Bu sistemde karaciğer ve böbrek koordineli çalışan 2 önemli organdır ve karaciğer görevi nedeniyle kendini 610 ayda bir yenilemektedir. Böbrekler, deri, sindirim sistemi ve akciğerlerde detoksifikasyon merkezleri mevcuttur ve bağışıklık sistemi ile birlikte çalışarak, vücudumuzdan toksinleri uzaklaştırır veya etkisiz hale getirir. Toksinlerden kurtulmak için doğal, yeterli ve dengeli beslenme ana prensiptir. Dönem dönem miktarı artan toksik yükün, hormonal dengesizlik ve beslenme yetersizlikleri ile bir araya geldiğinde vücudumuzun kendi detoksifikasyon kapasitesini azaltarak, metabolizmanın etkinliğini düşürdüğü bilinmektedir. Detoksifikasyon kapasitesini arttırmak sağlıklı beslenmenin içinde daha fazla sebze, meyve sıvı alımını arttırmak anlamına gelmektedir. Detoks uygulamaları, doktor ve/veya diyet uzmanının kişiye özel yapacağı planlamalar ile, doğru yöntemlerle ve sağlıklı beslenme kuralları ışığında yapıldığı zaman bireylerin bağışıklık sistemlerine ve vücudun arınma sistemine destek olabilir. Kişinin enerji ihtiyaçları ölçüsünde temel besin gruplarından çeşitli besinleri tüketmek üzere en az 3 gün, en fazla 1 hafta uygulanabilecek detoks programı, organik sebze ve meyveler, işlenmemiş tam tahıl ekmeği, kurubaklagiller, balık, yağlı tohumlar, yağsız veya az yağlı süt ve süt ürünleri, bol su içermelidir. Bu süre için de kafein, alkol ve hazır gıdalardan uzak durulmalıdır. Detoks programı süresince sıvı alımı arttırılmalı, özellikle yeşil çay, zencefil, rezene, papatya vb. bitki çayları, C vitamini içeren greyfurt ve portakal suları, probiyotik yoğurtlar tercih edilmelidir. Sağlıklı, dengeli, iyi hazırlanmış bir beslenme planı; yaşam biçimine, yaşa göre ayarlanmış bir egzersiz programı; beklenen detoks sonuçlarını gösterir. Detoks Uygulamaları Popüler detoks uygulamaları; yoğun iş temposu ve yaşamın getirdiği strese karşı yavaşlayan metabolizmanın etkinliğini arttırma, günlük hayatta yenilen yemeklerden, içilen gıdalardan ve olumsuz çevre koşullarından dolayı artan toksik maddelerden arınma, hızlı kilo kaybı, enerji dengesini düzenleme, bağışıklık sistemini güçlendirme, selülitlerden kurtulma, sindirim sistemini düzenleme ve cilt sağlığını iyileştirme vb. kazançlar vaat etmektedir. Vücudu toksinlerden arındırmak ve kilo vermek için tavsiye edilen düşük enerjili ve tek yönlü detoks uygulamaları bilimsel temellere ve tıbbi kanıtlara dayanmamaktadır. Sınırlı meyve ve sebze tüketimine odaklı, çeşitli bitkilerden elde edilmiş özlerin veya bitki çayların sık önerildiği, hayvani protein tüketiminin önerilmediği, kahveçay ve alkolün yasaklandığı detoks yaklaşımları sonucunda yaşananlar ise vaat edilenlerle çelişmektedir. Bilimsel gerçekler, sadece sıvı sebze ve meyve suları ile beslenmenin ve bunun çok uzun süre uygulanmasının vücuda sağlık açısından olumsuz etkilerinin olduğu yönündedir. Özellikle yeterli protein, B12, demir, çinko ve fosfor eksikliğine bağlı dejeneratif sağlık sorunlarına neden olduğu bilinmektedir. Yanlış detoks uygulamaları sonrası bazı kişilerde detoks sırasındakalp ritmi bozuklukları, beyin fonksiyonlarında kayıp, psikolojik problemler; lavman ve aşırı bitki çayı tüketimi yüzünden hemoroid ve bağırsak problemleri görülebilir. Bu rejimler bazı hastalıkların klinik bulgularını gizleyebilir veya teşhisi ge ciktirebilir. Bu programların güvenliği ve yararlarıyla ilgili yeterli bilimsel kanıt olmamasına rağmen detoks diyeti, binlerce yıldır çeşitli kültürlerin geleneksel sağlık sisteminde gündeme gelen bir konudur. Daha az şişkinlik (aslında daha az yemek yemekten kaynaklı), daha parlak cilt (daha fazla su alma kaynaklı) ve daha az baş ağrısı (daha az alkol ve kafein alma kaynaklı) deneyiminin bildirildiği binlerce vaka bulunmaktadır. Tek besine dayalı detoks diyeti uygulayan kişilerin kendilerini rejimin başlangıç aşamalarında daha mutlu, hafif ve enerjik hissettiklerini ifade etmeleri toksinlerin atılmış olmasından ziyade negatif enerji dengesinin oluşmasından kaynaklanmaktadır. Ülkemizde detoks popülerliği kullanılarak bilimsel gerçeklere dayanmayan , insan sağlığına zararlı, metabolizmayı yaralayan, beslenme bozukluklarına sebep olabilecek şok diyetler uygulanmaktadır. Detoks kilo verdirmeye yönelik bir sistem değildir. Amaç; kilo vermek değil vücuttaki bazı kimyasal toksik ajanları doğal besinlerle vücuttan uzaklaştırmaktır. Diğer moda diyetlerde olduğu gibi detoks rejimlerinin katı uygulamaları ciddi sağlık riskleri taşıyabilir. Birkaç gün uygulanan tek tip beslenmeye dayalı açlık diyeti sonucunda varılan nokta; ‘Herxheimer Reaksiyonu’ adı verilen duygudurum deği şiklikleri; uyku hali, baş ağrısı, mide bulantısı, kötü ağız kokusu, yüzde çökme, sıvı kaybı ve metabolizmanın yavaşlaması şeklinde gerçekleşir. Kaybedilen doku kas ve su olunca da hızlı kilo artışı kaçınılmaz olur. Kimler uygulamamalı? Detoks programlarını organ yetmezliği olanlar (kalp, böbrek, karaciğer, böbrek), hamileler, süt verenler, yüksek tansiyonu olanlar, diyabet hastaları ve çocukların yapması, aynı zamanda dönem dönem şikayetler arasında yer alan reflü, gastrit, bağırsak sendromu hastalıklarına sahip olan kişilerde uygulanması, olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Sonuç Kişinin yaşı, boyu, cinsiyeti, aktivitesi, fizyolojik ve hastalık durumu alınması gereken besin öğeleri miktarını etkilediğinden beslenme programının bireye özgü olarak planlanması esastır. Sağlığın korunarak devamı için yeterli ve dengeli beslenmek bir yaşam biçimi olmalıdır. Kilo kaybına yönelik uygulamalar / diyetler güncel sağlıklı beslenme kılavuzlarına uygun, doymuş yağ, kolesterol ve sodyumdan düşük, meyve ve sebzelerden yüksek olmalı, yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlamalıdır. Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21