Katalog

Cumhuriyet Ankara 329/22 EKİM 2010 ÖNCE SAĞLIK DR.ESRA ÖZER TOBBETÜHastanesi AnesteziveReanimasyonUzmanı eozer@tobbetuhastanesi.com.tr Bitkiselotlarınalternatifilaç olarakkullanımıameliyatöncesinde veanestezideriskyaratırmı? ıbbi amaçla bitkisel kökenli ilaç kullanımında son on yılda artış olmuştur. Günümüzde tıbbi alanda kullanılan ilaçların yüzde 80’i bitkilerden elde edilmektedir. Ancak tıp alanında kullanılan bu ilaçların hazırlık aşamasında birtakım işlemlerden geçirilerek etkinlikleri artırılırken, olası risklerinin de asgari düzeyde olması sağlanmaktadır. Tüm hekimlerin uzmanlık alanları ne olursa olsun ilaç etkileşimleri ve potansiyel riskleri açısından dikkatli olmaları gerekmektedir. Çünkü, günümüzde şeker, romatizma, AIDS, ve kanser gibi kronik hastalıkları olan hastaların yüzde 42’si hastalık semptomlarını giderebilmek için alternatif ilaçlardan faydalanmaktadır. Bu nedenle de ilaç firmaları bu gruptaki hastalara bitkisel otları alternatif ilaçlar olarak sunmaktadır. Tıbbi kaynaklarda bu konuya tam olarak açıklık getirilmemesine rağmen, bitkisel ot T larla birlikte reçetelenmiş ilaç kullananlarda ameliyat esnasında anesteziklerle etkileşim olabileceği üzerinde durulmuştur. Anestezik ilaçlarla etkileşimde kalpdamar sisteminde düzensizlik, kanama ve uyanmada problem gibi beklenmedik yan etkiler ortaya çıkabilmektedir. Sarımsak, zencefil, ginko biloba ve ginseng türü ilaçları kullananlarda ameliyattaki kanama riskinde artış olduğu bildirilmiştir. Yine, ginko biloba, kava kava ve ekinezya gibi otlar anestezide uyutma amacı ile kullanılan barbitürat grubu ilaçlarla etkileşerek uyanmada gecikmeye neden olmaktadır. Özellikle, ekinezyanın karaciğere toksik etkisi olan ilaçlarla (amiodarone ritim düzenleyici kalp ilacı, metotreksatkanser ilacı, veya ketakonazolmantar ilacı) birlikte alınmasının karaciğer yetmezliğine neden olabileceği belirtilmiştir. Uzun süre (> 8 hafta) ekinezya kullananlarda ameliyat sonrası yara iyileşmesinde yavaşlama ve yaranın mikrop kapma riskinde (infeksiyon) artış olabileceği üzerinde durulmuştur. Çünkü bu otun bilinenin aksine bağışıklık sistemini ameliyat olanlarda zayıf düşürebileceği belirtilmektedir. Efedra (depresyon amacı ile kullanılan bir ot türü) ve ginseng türü otlar uzun süre kullanıldığında kalpte çarpıntı, kan basıncında yükselme; halotan, enfluran, veya izofluran gibi anestezik gazların solutularak anestezi devamlılığının sağlandığı kişilerde de ilaç etkinliğinde artmaya, kalpte ritim bozukluğuna ve uyanmada gecikmeye neden olmaktadır. Sakinleştirici özelliği nedeni ile sık kullanılan St.John’s Wort otu, kalp (digoksin gibi), astım (ventolin gibi), sara nöbeti ilaçları ile birlikte kullanıldığında ameliyatta kanama artışına ve kullanılan ilaç etkisinde azalmaya neden olmaktadır. Yine; tetrasiklin, siklofosfamid ve retinoid grubu antibiyotik alanlarda da ışığa duyarlılıkta (fotosensitivite) artışa yol açmaktadır. Yine reçetelenmiş ilaçlarla etkileşebileceği düşünülen greyfurt suyunun da kalp ve tansiyon ilacı (kalsiyum kanal blokerleri), kolesterol düşürücü ilaç (HMGCoA redüktaz inhibitörleri) ve alerji (antihistaminik) ilacı kullananlarda ilaç etkinliğinde artışa yol açtığı bilinmektedir. Ot türü ilaçlar, anestezik ilaçlar ve reçetelenmiş diğer ilaçlar arasındaki etkileşim tıbbi kaynaklarda tam olarak açık lığa kavuşturulmamış olmasına rağmen, kullanımlarının ameliyat öncesinde sınırlı tutulması önemlidir. İşte bu nedenle, anestezistlerin ve cerrahların ot içeren ilaçlar konusunda ameliyat öncesinde bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Çünkü reçetelenmiş ilaçlarla birlikte ot içeren ilaçların kullanımının hastayı bilinmeyen bir riske atabileceği hatırda tutulmalıdır. Otlar hakkında daha fazla bilgi elde edene kadar, bitkisel kökenli ilaç kullanımına ameliyattan en az 23 hafta önce son verilmesi sağlanmalıdır. Bu sayfa TOBB ETÜ Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / 292 99 00 21