Katalog

Cumhuriyet Ankara 273/25 Eylül 2009 Çocuklarımızı Bekleyen Tehlikeler ? Turhan ÇAKAR Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı zellikle de okulöncesi ve ilköğretim okullarının yeni açıldığı bugünlerde çocuklarımızın karşılaştığı veya karşılaşma olasılığı olan riskler ve tehlikeler bulunmaktadır. Bu risk ve tehlikeleri üç grupta toplayabiliriz: I Çocukların beslenmesi açısından olumsuz etkisiyle sağlık açısından riskli ve tehlikeli olan okul kantin ve kafeteryalardaki yiyecek ve içecekler, I Okul servis araçları, I Okul malzemeleri. Sözü edilen bu üç konudaki risk ve tehlikeler aşağıda ayrı ayrı ele alınarak ortaya konulmuştur. Ö Kantin ve kafeteryalardaki yiyecekler ve içecekler Okul kantinlerinde öğrencilere satılan yiyecek ve içeceklerin büyük bir çoğunluğu birçok okul ve kantin ve kafateryalarda ise neredeyse tamamı çocukların beslenmesi ile sağlıkları açısından risk ve tehlike oluşturmaktadır. Hemen tüm kantin ve kafeteryalarda cipsler, şekerlemeler, gofretler, sucuklusalamlı tost ve sandviçler, kekler, bisküviler ile kola, gazlı içecek ve hazır meyve suları gibi yiyecek ve içecekler satılmaktadır. Buralarda çocukların beslenmesi ve sağlıkları için uygun olan taze meyve, pastorize süt, ve ayran, yoğurt gibi yiyecek ve içecekler bulunmaktadır. Daha önce de bu sayfada konuyu ele alarak işlemiştik. Tüketici Hakları Derneği’nin okullarda bu konuyla ilgili yaptığı araştırmayı, bilim kurullarının görüş ve önerilerini, bu tür yiyecek ve içeceklerin yasaklanması konusunda THD’nin de üyesi olduğu Uluslararası Tüketiciler Birliği’nin dünya çapındaki kampanyasını anlatmıştık. Bilim kurulları bu tür yiyecek ve içeceklerin obezite, hipertansiyon, diyabet, kroner arter hastalığı, osteoporoz, kanser gibi sağlık etkileri olduğunu belirtmektedir. Bu tür yiyecek ve içeceklerin kantin ve kafeteryalarda satılmaması gerektiğini belirten bilim kurullarının önerileri doğrultusunda Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’na yazılar yazarak gerekli önlemlerin alınmasını THD olarak istediğimiz halde bugüne kadar hiçbir etkili önlem alınmadığı görülmektedir. I Araç kullanan bazı şoförlerin yönetmelikte belirtilen özelliklere, niteliklere uymaması, I Bazı servis araçlarında rehber personel bulundurulmaması, I Servis araçlarında her öğrenci için bir emniyet kemeri bulunması gerektiği halde buna uyulmaması, kemer bulunsa bile kemerlerin öğrenciler tarafından bağlanmasının sağlanmaması, I Taşıma sınırının üzerinde öğrenci taşınması, I Öğrencilerin, belirlenen veya istenilen duraktan alınıp bu durağa bırakılmaması, I Öğrencilerin ayakta taşınması, I Velilerin bireysel olarak yaptıkları girişimlerin dikkate alınmayıp, sonuçsuz bırakılması. Konunun daha da düşündürücü bir yanı ise, 20092010 eğitim öğretim yılı başında mevcut yönetmeliği geriye götüren bir yönetmelik değişikliği yapılmış olmasıdır. 17 Eylül 2009 tarih ve 27352 sayılı Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe göre, yönetmelikte 12 yaşından küçük olması hükmü getirilen okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlar için bu sınırın 20 yaşa çıkartılmış olmasıdır. Oysa, Tüketicinin Korunması Hakkındaki Yasa kapsamında yayımlanan Sanayi Mallarının Satış Sonrası Hizmetleri Hakkında Yönetmelik 2 Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmelik’te bu tür taşıtların kullanım ömrünün 10 yıl olduğu belirtilmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığı’na soruyoruz: Bu durumun mantıklı ve doğru bir açıklamasını nasıl yapacaksınız? Konunun düşündürücü olan bir boyutu ise taşımalı eğitim hizmetlerinde kullanılan servis araçlarında yaş sınırıyla her öğrenci için emniyet kemeri bulunması ve rehber personel koşulunun 1.1.2010 tarihine kadar uygulanmayacağı şeklindeydi. Yapılan yönetmelik değişikliği ile bu koşullar 1.7.2010 tarihine kadar ertelendi. Yine aynı bakanlıklara ilgili ve yetkililere soruyoruz: Taşımalı eğitim kapsa Neydi bu sorunlar? mındaki öğrencilerin canı yok mu? Neden onların güvenliğini ikinci plana atıyorsunuz? Okul malzemelerindeki büyük tehlike Özellikle de ülkemizde satılan Çin malları başta olmak üzere, okulöncesi ve ilköğretim çocuklarının kullandığı renkli kalem, silgi, çanta, matara, boya, beslenme kabı, oyun hamuru, çorap, iç çamaşırı gibi ürünlerde yapılan araştırmalarda çocukların sağlığı açısından çok tehlikeli kimyasal maddeler bulunduğu belirtilmektedir. Bu ürünlerde kanserojen alerjik, büyüme ve metabolizma bozukluğu, böbrek ve karaciğer bozukluğu, cinsel gelişim sorunları gibi sağlık etkisi olabilecek fitalatlar, azo boyar maddeler, ağır metaller, formaldehit gibi maddelerin bulunduğu belirtilmektedir. Ne yazık ki bu tür riskli malzemelerin biraz da ucuz olması nedeniyle dar gelirli ve yoksul ailelerin çocukları tarafından çok yoğun bir şekilde kullanıldığı görülmektedir. Renkli, boyalı okul malzemelerindeki boyalar çocukların elleri ve ağızlarına bulaşarak büyük sağlık tehlikesine neden olabilmektedir. Velilere ve Tüketicelere Çağrı ÇOCUKLARIMIZIN sağlığı ve güvenliği açından okul kantinlerinde ve kafeteryalarındaki sağlığa zararlı yiyecek ve içeceklerin yerine sağlıklı beslenmeye uygun yiyecek ve içecek satılması için gerekli önlemler alınmalıdır. Okul servis araçlarının mevcut yönetmeliğe tam olarak uygun hizmet verilmesi için gerekli tüm önlemler alınmalı, ilgili kuruluşlar arasında gerekli eşgüdüm sağlanmalıdır. Okul malzemelerinin çocuklara satılmaması konusunda başta ithalat aşaması olmak üzere bunların satıldığı tüm toptan ve perakende firmalarıyla varsa Türkiye’deki imalathane ve fabrikalardaki denetimlere ağırlık verilmeli, bu tür malzemelerin çocuklara satılması önlenmelidir. Bu konulardaki en büyük sorumluluk başta MEB olmak üzere Ulaştırma Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı’nındır. Konuyla ilgili olarak bu bakanlıkların ilgili meslek kuruluşları, tüketici örgütleri ve üniversitelerle işbirliği yaparak velilerin ve öğrencilerin bilgilendirilmesi konusunda başta TV’ler olmak üzere basın yayın kuruluşlarında programlar ve açıklamalar yapılmalıdır. Bu arada, okulların yönetimleri, okul aile birlikleri, velilere de çok önemli görevler düşmektedir. Okul yönetimleri ve okul aile birlikleri uyarıda bulunma sorumluluklarını yerine getirmeli, veliler gerekli şikâyetlerde bulunmalı ve haklarını aramalıdırlar. THD, bu konularda, gerekli girişimlerde bulunmaya ve etkinlikler yapmaya devam edecektir. Velilerin de THD’ye destek vermelerini ve dernekle birlikte hareket etmelerini öneriyoruz. Tüm çocuklarımıza sağlıklı, başarılı bir eğitimöğretim yılı geçirmelerini diliyoruz. Servis araçlarında yaşanan sorunlar Öğrenci taşıma hizmetlerini yapan okul servis araçlarının çalışmasına ilişkin düzenleme ve uygulama 20062007 eğitim öğretim yılı sonuna kadar İçişleri Bakanlığı tarafından çıkartılan yönetmelikle yürütülüyordu. Ancak, 28 Ağustos 2007 tarih ve 26627 sayılı Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği ile bu alandaki uygulamanın yürütmesine ilişkin yetki ve sorumluluk Ulaştırma Bakanlığı’na geçti. Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü’nün 22.12.2008 tarih ve 2008/82 no’lu genelgesi ile Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği’ne atıfta bulunarak gerekli önlemlerin alınması istenilmiştir. Ancak, mevcut yönetmelik ve genelgeye karşın THD’nin yine bu sayfada değindiği sorunların 20082009 eğitim öğretim yılında da devam ettiğine ilişkin THD’ye şikâyetler gelmekteydi. Tü k e t ic i Ha k la r ı De r n e ğ i / TEL : 425 15 29 417 93 34 41 9 37 74 / th d @ tu k e ti c ih a k la r i .or g .t r ww w.t u k e tic i h a k la r i. or g .tr 11