Katalog

Cumhuriyet Ankara 259/19 Haziran 2009 B ÖNCE SAĞLIK Buruntıkanıklığınınönemlibirnedeni:BurunPolipleri email: [email protected] Prof.Dr.CanKoç KulakBurunBoğazBaşBoyunCerrahisiUzmanı urun polipleri (Nazal polipozis) burun ve sinüslerin içini saran mukozanın kronik, inflamatuar (yangısal) bir hastalığıdır. Üç bin yıldan fazla zamandır bilinmektedir ve burun tıkanıklığının en sık nedenlerinden birisidir. Saplı, düzgün, jelatinöz yuvarlak ya da üzüm şeklinde kitleler olup şişmiş burun mukozasının (burun içi örtüsü) burun boşluğuna doğru büyümesiyle ortaya çıkarlar. Erkeklerde kadınlardan iki kat fazla görülürler. Bulgular Burunda polibi olan hasta solunumunu ağızdan yapar. Ancak hastalar burun tıkanıklığına yol açan nedenin genellikle farkında değildir. Belirtiler yavaş geliştiğinden başlama zamanının hatırlanması zordur. Zamanla ağız açık uyuma, horlama, koku duyusunun kaybolması, geniz akıntısı ve sinüzit bulguları şikâyetlere eklenebilir. Polipler genellikle çift taraflıdır ve iyi huyludur. Tek taraflı poliplerin iyi huylu olduğu patolojik olarak ispatlanmalıdır. sonbaharda çeşitli polenlerin ortaya çıkması ile belirtilerde artış gözlenir. Yıl boyunca süren alerjik nezleye ise sebep olarak ev tozu gibi sürekli ortamda bulunabilen alerjenler gösterilmektedir. Saman nezlesi olan hastaların ise yüzde 3040’ında bronş hassasiyeti veya alerjik astım, daha az sıklıkla da diğer alerjik hastalıklar eşlik etmektedir. Polipli hastaların yüzde 30 kadarı çevresel alerjenlere duyarlıdır. Son yıllarda tanı ve tedavi yöntemlerinin ilerlemesi ile beraber burun poliplerine olan ilgi artmıştır. Yıllarca en önemli risk faktörünün alerji olduğu düşünülmüştür. Halen burun poliplerin küçük bir kısmının alerjiden kaynaklandığı bilinmektedir. Özellikle ev tozu akarları ve küf mantarı, alerjik burun polipli hastalarda önde gelen nedenlerdir. Son yıllarda besin alerjisinin polip oluşumundaki etkileri de yoğun olarak araştırılmaktadır. Neden? Burun poliplerin nedenlerinin başında, oluşuma zemin hazırlayan mukoza ödemi gelmektedir. Doğuştan bazı anatomik alanların, özellikle sinüslerin buruna açıldığı bölgelerin darlığı, alerji, ödem ve yangı yapan diğer faktörler mukozal temas ve bazı aracıların yönlendirmesiyle polip oluşumunu kolaylaştırmaktadır. Mantar enfeksiyonunun polip oluşumuna etkisiyle ilgili çalışmalar devam etmektedir. Alerji bağlantısı Polipli hastanın alerjik nezlesi de varsa alerjik semptomlar hastanın günlük yaşamını daha da zorlaştırır. Bunların başında hapşırma, burunda tıkanıklık, kaşıntı ve akıntı gelir. Bazen polip ve alerji belirtileri iç içedir. Göz sulanması ve kaşıntısı gibi göz alerjileri ile birlikte görülebilir. Bazen damakta ve genizde akıntı veya kaşıntı hissedilebilir. Alerjik nezle mevsimsel bir seyir izleyebilir ya da belirtiler yıl boyunca hiç azalmadan devam edebilir. Mevsimsel seyir izleyen tip daha sıktır, ilkbahar ve Cerrahi Ameliyatın amacı mümkün olduğunca polipleri temizlemek ve nüksleri önlemeye çalışmaktır. Zemin hazırlayan neden ne olursa olsun polipli hastanın yani hastanın şikâyeti varsa ve cerrahi dışı tedavilerden fayda görmemişse ameliyat gerekir. Ameliyat öncesi çekilecek bir tomografi hastalığın yaygınlığı hakkında bilgi verir ve ameliyat planı açısından kolaylık sağlar. Endoskopik sinüs cerrahisi diğer yöntemlere oranla daha iyi bir görüş sağladığından günümüzde en geçerli ameliyat yöntemidir. Ameliyat sonrası takiplerde de endoskopla yapılan kontrollerin radyolojik incelemelere göre daha değerli olduğu söylenebilir. Özellikle ilk haftalarda yakın takip etmek gerekir. Ameliyat sonrası da hastalara uzun süreli kortizonlu burun spreyleri önerilir. Antibiyotik tedavisi ve temizleyici spreylerin süresi hastaya göre değişir. Burun polibi ile birlikte alerjisi olan hastalarda ameliyat sonrası tekrarın daha sık görüldüğü bir gerçektir. Bunun temelinde, cerrahiyle hastanın birçok problemi halledilse de alerjik durumunun devam etmesi yatmaktadır. Sonuç olarak burun poliplerinde cerrahi tedavi her hastada bütün sorunları halletmese de günümüzdeki en radikal ve hastaya en çok zaman kazandıran yöntemdir. Tedavi Burun poliplerinde değişik faktörler söz konusu olduğundan tek başına etkili bir tedavi yoktur. Hastanın tedavi öncesi alerji ve göğüs hastalıkları uzmanına kontrol ettirilmesi gerekir. Çocuk hastalarda ise nadir görülebilen kistik fibrozis hastalığı nedeniyle araştırma yapılmalıdır. Tedavinin amaçları şöyle sıralanabilir: I Polipleri ve burun iltihabı bulgularını yok etmek, I Burun solunumunu ve koku duyusunu yeniden sağlamak, I Nüksleri (tekrarları) engellemek. İlaç tedavisi olarak elimizde çok fazla seçenek yoktur. Üstelik ilaç tedavisi polipleri yok etmekten çok şikâyetleri azaltmaya yöneliktir. Burun spreyi ya da damlası şeklindeki kortizon içeren burun spreyleri birkaç hafta kullanılır ve sonuca bakılır. Bu süre sonunda bir yanıt alınamamışsa 10 gün kadar sistemik kortizon (ağızdan ya da tek doz kas içine enjeksiyonu) tedavisi verilebilir. Yine yanıt yoksa bilgisayarlı tomografi (BT) çekilip cerrahi müdahale açısından değerlendi rilir. Sistemik tedaviye cevap alınmışsa tekrar burun spreyleriyle bir süre tedaviye devam edilebilir. Literatürde adı geçen kortizon dışı birçok farklı ilacın etkisi şüphelidir ve kontrollü çalışmaların sayısının yetersiz olması nedeniyle burada yazılmamıştır. Bu tedaviler sürerken hastanın saptanmış, altta yatan ve polibe zemin hazırlayan hastalığı varsa tedavi edilmelidir. Enfeksiyon mevcutsa antibiyotik başlanmalıdır. Poliplerin alerjik ve alerjisi olmayan hastalarda tedavisi farksızdır. Bilinen bir alerjen varsa hasta uzak kalmaya çalışmalıdır. Gereken hastalara aşı (desensitizasyon) ya da antialerjik tedavi yapılmadığında tedavinin başarı yüzdesi düşer. Alerjik nezlede birinci basamak tedavi, alerjinin saptandığı maddeden bireyin uzak tutulmasıdır. İkinci basamakta ise ilaç tedavisi gelir. Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21