Katalog

6 TEMMUZ 2025 4 Dengesiz değil dalgalı Bipolar bozukluk hakkında hâlâ birçok önyargı var. Prof. Dr. Sibel Çakır, bu yanlış algıları düzeltirken hem bireylerin hem de yakınlarının yaşadıklarını görünür kılıyor. Siz de psikolojik ırf bireyin değil çevresinin ve Bu damgalama, hem kişinin kendi yakınlarının yaşam koşullarını hastalığına bakışını hem de çevresinin destek alın tamamen etkileyen bir tutumlarını olumsuz etkiliyor. Özellikle Bipolar bozukluğu olan bir psikolojik tanı bipolar bozukluk. sosyal medya, sansasyonel içeriklerle yakını olanlara şu hatırlatmalar S “Dalgalandım da Duruldum: yanlış bilgileri yayarak bu önyargıları yapılabilir: Duygudurumu ve Bipolar Bozukluğu besliyor. Bu durum, hastaların ve l Atak sonrası iyileşme Yönetme Rehberi” isimli kitabıyla bu yakınlarının yaşam kalitesini düşürüyor. süreci yorucudur. Bu dönemde tanıyı inceleyen Prof. Dr. Sibel Çakır, Medya ve topluma düşen sorumluluk; DENZI kendi sağlığınızı, uykunuzu ve yıllara dayanan klinik deneyiminin bilgiyi doğru aktarmak ve etik sınırlar ihtiyaçlarınızı ihmal etmeyin. ÜLKÜTEKIN sonuçlarını ortaya koyuyor. Çakır ile içinde kalmak. l Atakları geçmişte kalmış bir bipolar bozukluğun bireye ve çevresine uBipolar bozukluk belirtileri nelerdir? Ne trafik kazası gibi düşünün, suçluluk etkilerini konuştuk. zaman psikiyatriste başvurmak gerekir? ve öfke döngüsüne kapılmayın. u Bipolar bozukluğu kısaca tanımlar mısınız? Depresyon, mutsuzluk, isteksizlik, öfke l Hastalık iyiye giderken bile Bipolar bozukluk (eski ismiyle manik- patlamaları, uyku ve iştah değişiklikleri gibi yorar hem de karşı tarafa güçsüzlük dalgalanmalar olabilir. Sakin depresif hastalık), duygudurumun iki uç arasında belirtiler birkaç haftadan uzun sürerse ve günlük hissi verir. Sürekli denetlemek, kalmak hem sizin hem de yakınınız dalgalandığı bir bozukluktur. Genç erişkinlikte yaşamı etkiliyorsa bir uzmana başvurmak gerekir. aranızdaki ilişkiyi zedeleyebilir. için iyileştirici olacaktır. başlar, yaşam boyunca önceden kestirilemeyen Enerji artışıyla gelen ani yükselmeler, kaygı, l Sadece kriz anlarında değil, her l Doğru kaynaklardan bilgi mani, depresyon, hipomani ya da karma takıntılar, panik atak benzeri belirtiler de dikkatle zaman hastalık hakkında konuşun. edinin, neyle karşı karşıya dönemlerle seyreder. Bu ataklar her bireyde izlenmelidir. Gerçeklikten kopma, paranoid İyi olduğu zamanlarda da onu olduğunuzu tanıyın. farklı şiddet ve sıklıkta görülür. Depresyonda düşünceler, intihar ya da kendine zarar verme takdir edin, cesaretlendirin. l Zorlandığınızda hekime kişi çökkün ve mutsuzken, mani döneminde aşırı eğilimi varsa acil psikiyatrik destek alınmalıdır. l Gerekirse siz de psikolojik danışmaktan çekinmeyin. neşeli, coşkulu ya da gergin olabilir. Bu dönemler Ayrıca travma sonrası uzun süren stres ve kabûslar destek alın. l Yakınınız iyileşmeye sosyal ilişkileri, fiziksel sağlığı ve işlevselliği ciddi da müdahale gerektirebilir. l Umutsuz senaryolardan kaçının. başladığında ona küçük görevler biçimde etkiler. Bipolar bozukluk zorlayıcı olsa da vermek hem size destek olur hem de uBipolar bozukluğu olan biriyle yaşayan kişilere ne gibi yaşam cüret isteyen bir yolculuktur, ona güven kazandırır. uBipolar bozuklukta epizod döngüleri nasıl şekillenir? önerileriniz olur? başarı her zaman mümkündür. l Aşırı korumacı olmak hem sizi Epizodların türü, sıklığı ve şiddeti Bipolar bozukluk tanısı, sırf hastayı kişiden kişiye değişir ve önceden değil, ailesini de etkiler. Özellikle atak tahmin edilemez. Bazı bireylerde dönemlerinde aile üyeleri yüksek stres ve mevsim geçişlerinde dalgalanmalar endişe yaşar. Tedavi sürecini yönetmek, görülebilir. En sık rastlanan alt tip, sağlıklı iletişim kurmak ve destek olmak yılda dörtten fazla atak yaşanan “hızlı yorucu olabilir. Bu nedenle yakınların da döngülü” tiptir. Stres, uykusuzluk, bilgiye, desteğe ve zaman zaman psikolojik madde veya antidepresan kullanımı, yardıma ihtiyacı vardır. Bizim gibi aile kafeinli içecekler ve özellikle bağlarının güçlü olduğu toplumlarda hasta koruyucu ilaçların düzensiz kullanımı yakını olmak daha zordur. Araştırmalar, atakları artırabilir. yakınların çoğunda tükenmişlik ve zorlanmalar görüldüğünü gösteriyor. Bu TEDAVİ EDİLEBİLİR nedenle psikoeğitim gibi destekleyici uBu hastalığa sahip kişiler duygusal programlara dahil olmak, hem hasta hem anlamda nasıl yaşam koşulları içinde de yakınları için önemli bir adımdır. olmalı? ‘YARGILAMADAN DİNLEYİN’ Bipolar bozukluk tedavi edilebilir bir hastalıktır. Koruyucu tedaviyle kişiler normal yaşamlarına uBipolar bozukluğu olan kişilerin yüksek intihar riski devam edebilir. Ancak ataklardan sonra yaşama taşıdığı söyleniyor. Bu eğilimin belirtileri nasıl fark edilir? dönmek daha fazla çaba ve dirayet gerektirebilir. Ne yazık ki doğru. Bipolar bozukluğu olan Uyku düzeni önemli olduğundan gece vardiyası kişilerin yüzde 25-50’si yaşamlarında en az bir kez gibi işleri tercih etmemelidirler. Aile ve eş desteği, intihar girişiminde bulunur, yüzde 10-15’i ise bu bilgi sahibi olmak ve suçlayıcı tutumlardan nedenle yaşamını yitirir. Umutsuzluk, değersizlik, kaçınmak büyük önem taşır. Arkadaş seçiminde yoğun sıkıntı hissi, “Keşke ölsem”, “Yükümden ise sağlıklı yaşam alışkanlıklarına sahip, tetikleyici kurtulursunuz” gibi ifadeler; uyku bozukluğu, davranışlardan uzak kişilerle ilişki kurmaları sosyal izolasyon, madde kullanımı, dikkatsizlik, önerilir. kendine zarar verme davranışları bu riski işaret edebilir. Ayrıca vedalaşma gibi davranışlar uBipolar bozukluğa sahip olan kişiler hakkındaki (not bırakmak, hediye vermek, helalleşmek) da önyargılar sanırım koşullarını daha da zorlaştırıyor olmalı. dikkatle ele alınmalıdır. Bu tür sinyallerde kişiyi Peki sosyal medya ve popüler kültürde bipolar bozukluk nasıl algılanıyor? yargılamadan dinlemek, açıkça sormak ve yardım Bipolar bozukluğu olan kişiler sıkça “dengesiz” önermek çok önemlidir. Her davranış ciddiyetle veya “tehlikeli” gibi etiketlerle damgalanıyor. değerlendirilmelidir. rtık terapi dili yalnızca görünürlük ise bir tür geçici rahatlama MERYEM PARLAK seans odalarında değil, sunuyor. Instagram story’lerinde, Ancak 2022 yılında yayımlanan TikTok videolarında, bir inceleme, TikTok ve Instagram Depresif A tweet zincirlerinde de dolaşımda. gibi mecralarda psikolojik sıkıntı içeren içeriklerin “Fonksiyonel depresyon”, “duygusal tükenmişlik”, özellikle genç izleyicilerde anksiyete ve tükenmişlik “içselleştirilmiş kapitalizm” gibi kavramlar, özellikle düzeyini artırabildiğini gösterdi. Yani bu geçici Y kuşağının duygu dünyasını tarif etmek için sıkça rahatlama, kalıcı bir travma halini tetikliyor da kullandığı ifadeler arasında. Bu yeni psikoloji dili olabilir. ama gerçekten bir iyileşme aracı mı yoksa bir travma İçselleştirilmiş kapitalizm kavramı, bu psikolojik estetiği içinde mi sıkışıyor? hali tarif etmek için kullanılan bir başka popüler Her şey yolundaymış gibi görünürken içten içe terim. Birey, üretmediği zaman değersiz hissediyor. çöküyor olmak... Çağdaş yaşamın yeni mottosu Hatta dinlenmek bile bir “verimlilik” kriterine bağlı. haline gelen bu mental durum, özellikle Y kuşağının İşten çıkınca hobi kursuna gitmek, sonra bir etkinliğe işlevsel sosyal medya dilinde “fonksiyonel depresyon” katılmak, “kendini geliştirme” baskısıyla geçen olarak tanımlanıyor. Bir yandan işe gitmek, akşamlar... Beden ve zihnin tüm sinyallerine karşın toplantıya katılmak, e-postaları yanıtlamak öte duramamak, bir tür toplumsal mecburiyete dönüşmüş yandan duygusal olarak tükenmiş, yaşama güdüsünü durumda. yitirmiş hissetmek... Bu hal artık sıradışı değil Bu noktada “sınırlarımı çizdim”, “duygusal neredeyse yeni normal. emeğimi geri çektim” gibi terapi dili de gündelik Klinik bir tanıdan çok deneyime dayalı bir konuşmanın parçasına dönüşüyor. Ancak bu tanımlama olan bu ifade, TikTok, Instagram ve kavramların sosyal medyada aşırı kullanımı, Ruh sağlığı üzerine X (Twitter) gibi platformlarda bir jargon olarak duyguların yeniden kodlanmasında yüzeyselliği de konuşmak artık giderek daha fazla görünürlük kazanıyor. “Kendimi beraberinde getirebiliyor. Çünkü artık herkesin bir toparlayamıyorum ama iş teslimim var” sözü, tanısı, bir tükenmişliği ve bir ifşa postu var. terapi odasından çok günümüz kuşağının ruh durumunu özetleyen Galeati Yayıncılık “story”lerde başlıyor. KUŞAKLARARASI KOPUŞ bir tür kolektif bilinçaltına dönüşmüş durumda. YENİ YENİ Sosyal medya neslinin kendi iç dünyasını Fonksiyonel Nitekim 2023 yılında yayımlanan bir meta-analiz, kelimelere dökme biçimi, aynı zamanda önceki ergenlerde ve genç yetişkinlerde sorunlu sosyal depresyon, kuşaklarla arasında dilsel bir kopuşa da işaret ediyor. medya kullanımının depresyon, anksiyete ve stres ile “Bizim zamanımızda böyle şeyler söylenmezdi” içselleştirilmiş anlamlı düzeyde ilişkili olduğunu ortaya koyuyor. tavrı, duygu dünyasını açıkça paylaşan gençler için kapitalizm, SAMİMİ ACILAR hem yargılayıcı hem de anlaşılmaz. Öte yandan bu tükenmişlik... Yeni “Benim haftam böyleydi” başlıklı videolar, söylem kuşağı için güçlü bir aidiyet kurma aracı da günümüzün dijital ototerapi yöntemlerinden. Arka aynı zamanda. kuşak duygularını planda loş filtreler, hüzünlü şarkılar ve görüntülere DUYGULARIN ESTETİĞİ Mİ hem adlandırıyor eşlik eden kısa notlar: “Salı günü panik atak YARDIM ÇAĞRISI MI? geçirdim, çarşamba ağladım, perşembe Zoom hem estetize Yeni psikoloji dili belki de çaresizliğin en yaratıcı toplantısında gülümsedim.” KARGO DAHİL 250 ¨ YERİNE 175 ¨ KARGO DAHİL 350 ¨ YERİNE 250 ¨ ediyor. Peki bu karşılığı. Bu dille konuşmak, duyguları tanımayı, Bunlar yalnızca duyguların ifade edilme biçimi 2 KİTAP KARGO DAHİL 600 ¨, 425 ¨ YERİNE başkalarıyla benzerlikleri görmeyi, belki de geçici yeni psikoloji dili, değil, aynı zamanda bir estetik dile dönüştürülme bir teselli bulmayı sağlıyor ama aynı zamanda ruh çabası. Ancak bu dijital anlatıların bir yönü daha var: ¨ iyileşmenin bir yolu 400 sağlığının algoritmalara teslim edildiği, terapinin algoritmalar. Çünkü izlenme, paylaşılma ve etkileşim mu yoksa bastırılmış TikTok’a taşındığı, içe dönük konuşmaların izlenme kazandıran içeriklerin başında “samimi acılar” +90 539 669 60 69 yarışına sokulduğu bir dönemi de açık ediyor. geliyor. Bu durum, bireyleri duygusal zorluklarını www.galeatiyayinevi.com galeatiyayincilik gletiyayincilik galeati2017 bir kolektif çığlık Evet, bu bir tür ototerapi. Ama belki de hâlâ en çok daha dramatik, daha estetik ve daha “viral” bir dille mı? ihtiyaç duyulan şey: Gerçek bir sesin duyulması. anlatmaya yöneltiyor. Acı, görünürlük kazanıyor,