Katalog

6 TEMMUZ 2025 3 Kürt milleti ve Yapay zekâ 959 yılında ve insanları yok ederek Erzurum’da Atatürk onların yerini alabilirler. ŞADUMAN HALICI Üniversitesi’nde Ölmeden az önce Stevens sadumankaragozhalici@gmail.com Ord. Prof. Dr. Hawkins bu tehlikeye dikkat toplumsal evrimi 1 Cahit Arf “Makine çekmişti. Düşünebilir BİNDİĞİ DALI mi ve Nasıl aşlık bana ait değil. Bir Kürt aydınına, Mesud KESMEK Düşünebilir?” Fânî Bilgili’ye ait. Süleymaniye’den Adana’ya Montaigne’in başlıklı bir gelerek Kadirli’de yerleşen Fânîzâde ailesinin denemelerinde dizi konferans beş oğlundan biridir Mesud. Aile tanınmıştır, yaptığını Nasrettin vermiştir. O B zengindir. Hukuk eğitimi alır. Tıpkı iki ağabeyi; Ali Hoca fıkraları da günden bugüne İlmî ve Zeynelabidin gibi Yüzellilik listeye girer o da. Türkiye yapar, insanın, göreceli olarak Cumhuriyeti onları “hain” olarak görmüştür. Yetmez. 1927 yılında az zaman insanlığın zaaflarını vatandaşlıktan da çıkarılır. geçti. Şimdi gözler önüne Suçu nedir? Türkü beğenmemek, Fransızcı olmaktır. PROF. DR. insanlar düşünen serer. Yukarıda Fransızların Cebelibereket (Osmaniye) mutasarrıfıdır ÜSTÜN makinelerle, sözünü ettiğim iki o. Cebelibereket o günlerde sancaktır, Mesud da o Fransız birlikleri Adana’da. DÖKMEN şu andaki büyük tehlikenin sancağın mülki amiri. adlandırmayla temelinde insan Yetmez. “Can Bey” takma adıyla ağabeyi Ali İlmî’nin Türkiye doğuşunu selamlıyordu.” yapay zekâyla nasıl baş hırsından kaynaklanan çıkardığı Ferdâ gazetesinde makaleler yazar. Hani şu Kürtlerle ilgili analizi ilginçtir: “Kürtler etnik açıdan doymak bilmezlik var. İnsan edebileceklerini kara kara Mustafa Kemal Paşa’nın “ecnebi gazetesi” diye andığı, yeterli derecede incelenmemişlerdir. Bununla birlikte bu elde ettiğiyle yetinmiyor, iki düşünüyorlar. Temsilciler Kurulu’nun daha 1919’da Anadolu içlerine halkın çoğunluğu hiç itiraz kabul etmeyecek surette Türk rakipten birisi elde ettiğiyle Bu konuda önemli bir sokulmasını yasakladığı gazete (Nutuk: 422). Kuva- ırkına mensupturlar. Bu iki halkın âdet ve seciyeleri, kaygımız var, yapay zekâyı yetinecek olsa diğeri farkı yı Milliye’yi “bela”, Kemalistleri “akılsız, İttihatçı karakterleri hayret verici bir birlik arz etmektedir.” ilk telaffuz eden ülkelerden korumak için daha fazlasını süprüntüleri” olarak tanımlayan, Mustafa Kemal’in Geçmiş ve o günkü Kürtlerin durumuyla ilgili şu birisi olmamıza rağmen istiyor. Böylece sonu milliyetçilik anlayışını “milli kantariye, milli attariye, yargıya varır Mesud Fânî: “Türkiye’nin parçalanması şimdiden dünyadaki olmayan bir yarış başlıyor. milli bakiye, milli bilmem ne” diye küçümseyen Kürtlerin de taksimi sonucunu doğurmuştu. yapay zekâ çalışmalarının Ta ki ikisi de daldan düşene gazete. Fransız uçakları ile köylere, cephelere hatta cephe gerisine Halihazırda çeşitli devletlerin egemenliği altında yaşıyorlar, çoğu çok gerisinde kalmış kadar. dağıtılan, yaydığı zehir Adana ile sınırlı kalmayan gazete. Türkiye’dedir. Ve Türklerle beraber bir Cumhuriyet teşkil ediyorlar bulunuyoruz. Cumhuriyetin Sanayi Devrimi başlangıçta İşte Mesud bu gazetede Fransız mandasını savunur. Türkler ona ki bu Cumhuriyet de bu iki millet arasında hiçbir fark gözetmez. başında dünyanın uçak yapan iyiydi, yaşamı kolaylaştırdı, göre “medeni Fransa” boyunduruğunda uygar bir yaşam sürecektir. Onun için diyebiliriz ki bir Kürt belki bir gün bu memlekette bir dört ülkesinden birisiydik, yaşam kalitesini artırdı ancak Anadolu topraklarında Türk bayrağına dil uzatma cüretini gösteren reis-i cumhur da olabilir.” “Siz uğraşmayın, biz size durdurulamayan sanayileşme belki de ilk isimdir Mesud. O hakareti kendi cümlelerim içinde Olmamış mıdır? Olmuştur ve sonra devam eder: “İran’da, veririz” dediler, fabrikamızı yarışı sonunda küresel veremem ben. Onun cümleleri şöyledir: Suriye’de ve daha bazı yerlerde yaşayan Kürtlerin ise geleceği kapattık. Bugün bu alanda ısınmaya, iklim değişikliğine “400 senedir altında yaşadığınız bayrak denilen o kırmızı tamamen meçhuldür.” dünyada yerimiz yok. yol açmaya başladı. paçavradan ne fayda gördünüz? O size ne temin etti. Tahta Kürt ayaklanmaları ve Ermenilerle işbirliği hakkındaki Devrim arabasını da yaptık, Atmosferi en çok kirletenler sabanlarla bu güzel toprağın yüzünü kirletip buruşturmaktan başka saptamaları da dikkate değerdir. bu konuda da dünyada Kyoto Protokolü’nü ne yaptınız? Bugün muazzam bir devletin şanlı bayrağı üzerimizde “Son Kürt harekâtı (1927-1930 arasındaki Ağrı ayaklanmalarını ilklerden birisiydik, 1960’lı imzalamıyorlar. Kyoto dalgalanıyor, geliniz. Budalalık yapmayınız, bari bundan istifade kastediyor) harici ellerin etkisiyle beraber hükümetin esaslı ıslahat yıllarda ilk Türk otomobili Protokolü’nün karbon ederek mesut yaşayalım. Millet demek, bir bez parçasına nail faaliyetlerine karşı Kürt kavminin geçici hareketinden başka sayabileceğimiz Anadol’u salınımını yüzde 50, 60 olmak demek değildir.” (İslam: 25) bir şey değildir. Bunu Kürtlerin Türklerden ayrılması şeklinde yaptık. Bugün otomotiv azaltmayı önerdiğini Fransız bayrağı 1 Aralık 1921’de hükümet konağından indirilir. değerlendirmemelidir. Ateş sönmüştür. Yabancı entrikaları bu Kürt sektöründe de dünyada sanmayınız, salınımı sadece Türk bayrağı çekilir. Türk ordusu Adana’ya girmeden Mesud da hareketinden yararlanmak ve Hoybun adı altında Kürt-Ermeni yerimiz yok. Benzerlikleri yüzde beş civarında kısmayı kentten kaçar. İstanbul’a gider. 1922 yazında soluğu Paris’te alır. teşkilatı yaparak buna milli bir maske takmak istediler.” fark ediyor musunuz? önermektedir. Bu kadarcık Amaç öğrenimine devam etmektir. Kürtlerle ilgili doktora tezini KÜRTLERİN GELECEĞİ fedakârlık edemeyen ülkeler yazmaya başlar. Hindistan’ı, İran’ı, Irak’ı gezer, bilgi toplar. Türk YAPAY ZEKÂ TANIMI kendilerinin ve dünyanın Kürtlerin gelecekleriyle ilgili inancı ise nettir: “Türklerin büyükelçiliğinden de bilgi-belge isteyecektir pek çok Günümüzde öğrenme, bindiği dalı kesmektedirler. istikbâline bağlıdır. Türkler ayakta ve berhayat kaldıkça kez. Verilmez. 1926’dan itibaren Türkiye’de başlayan öğrenmeyi öğrenme, Benzeri sorun yapay Kürtler şimdiye kadar yaşadıkları gibi bundan böyle Kürtçü ayaklanmaları da Fransa’dan izler. Ortadoğu’da düşünme, sorun çözme ve zekâ konusunda da ortaya Kürtlerle Ermeniler arasındaki işbirliğine, Hoybun’un de Türklerin kanatları altında sükûnetle yaşayabilirler. sorgulama benzeri insana çıkacaktır. Diyelim ki kuruluşuna ağabeyleri aracılığıyla tanık olur. Gerçekle Türkiye’den ayrılmak Kürtleri köle yapar. Kürtler hakkında özgü bilişsel işlevlerin Avrupa Birliği yapay yüzleşmeye başlar Mesud. Bu yüzleşme nedeniyle midir İngilizlerin samimiyetine inanmıyorum. Le Temps bilgisayar tarafından taklit zekâya sınır getirilmesi bilinmez, kritik bilgileri Türk istihbaratına iletir (EGM gazetesinin dediği gibi o iki asırdan beri Şark’ta fırtına ekip edilmesi “yapay zekâ” konusunda karar aldı veya Arşivi, Dn: 12222-27, Bn: 2/D 7-8). felaket toplamaktadır.” olarak tanımlanıyor. Tarım ABD 1890 yılında bir Bağımsız Kürdistan’a inancı var mıdır Mesud Fânî’nin? “Kürt Milleti ve Toplumsal Evrimi” başlıklı doktora Devrimi, Sanayi Devrimi gezegende kimse tek başına Hayır: “Bağımsız bir Kürdistan yaratmak fikrine gelince tezini 1933 yılında Paris’te bastırır. Prof. Dr. Azmi insanlık tarihindeki dönüm hak iddia edemez dedi. bu, diplomatların bir hayal ürününden, alelade bir siyaset Süslü bir bölümünü çevirmiştir. Orijinali, 16 sayfa noktalarıydı. Şimdi içinde Kendilerini güçlü hissedenler girişin ardından 272 sayfadır. oyunundan ibarettir ki buna inanmak için çok saf olmak lazım bulunduğumuz dönüm bu kararları ciddiye gelir. Türkiye’den başka bağımsızlığını kurtarabilmiş bir memleket noktası “yapay zekâlı” TÜRKİYE’YE DÖNÜŞ almayacaklardır. Nükleer var mı? Tuna ile Okyanus adaları ortasındaki Kürt dindaşlarının dünyadır. Sanayi Devrimi’ni Türk vatanından kovulan bir Kürt olarak yazmıştır bu eseri. silahlar konusunda açıkça feci vaziyetini görüyoruz. Bu hâlde bağımsız Kürdistan kurma kaçıranlar hâlâ telaş içinde Babasına da gönderir, Adana’ya. Der ki: veya gizli gizli üretimde olasılığına nasıl inanılır?” bu devrimi yakalamaya “Baba, ayrılıkla geçen şu 10 yılın fırtınasını biliyorum. bulunan ülkeler, bu korkunç Son noktada kitap Kürtlere “Uyanık olun” çağrısı yapar. Neye, çalışıyorlar. Galiba çok Birçoğumuzun derisini kırıştırdı. İliğimizi kuruttu fakat onun bende yarışı durduramıyorlar, kime karşı uyanık olacaktır Kürtler? Kürtleri Türklerden ayırmaya geç kalmış bulunuyorlar. yaptığı etki büsbütün başka. Genç yaşta yakalandığım bu yaman bindikleri dalı kesiyorlar. kalkanlara karşı. Bu arada bazı ülkeler inkılap poyrazında bahar mevsimi tomurcukları açmaya yarayan Silahsızlanma konusunda Şairdir aynı zamanda Mesud Fânî Bilgili. “Hikâyemiz” şiirinin yapay zekâyı ya kaçırdılar sabah rüzgârlarının yumuşaklığını buldum ve kudretin bu gür ve masaya oturan ülkeler adeta sonunda şöyle der: ya da kaçırmak üzereler. feyizli nefesi içinde yeniden hayata doğdum. Bu kitap, o doğuşun “Dünyayı sekiz defa yok “Kusurlarım / Hatalarım / Üzgün bir kalp / Suçlu bir zihin Eğer Sanayi Devrimi’ni bir nişanesidir.” (Halıcı: 414 vd.) edebilecek nükleer silah / Parçalanmış bir hayat / Hatalarım yüzünden / En büyük kaçırmışsanız, eksiğinizi Mustafa Kemal’i, Lozan’ı, Türk-Kürt ve Kürt-Ermeni ilişkisini, var, şunu altıya indirsek” hatalarım…” bir şekilde kısmen de olsa emperyalizmin kıskacındaki Kürtçülüğü analiz eder eserinde. diyorlar. Bu mış gibi önlem giderebilirsiniz. Ancak Mustafa Kemal hakkında düşüncesi şudur: sayılır. yapay zekâyı kaçıran “Bu metanetli insan, düşmanları parçaladıktan sonra tarihin Pek çok ülke yapay Kaynakça toplumların böyle bir şansları hasta adamına can verdi. Baştan aşağı enerji ve yenilikle dolu bir - Gazi Mustafa Kemal (Atatürk), Nutuk, C. I, TTK Yayınları, Ankara, 1986. zekâlı robotları denetleme, olmayacaktır. - İbrahim İslam, Millî Mücadele’de Yeni Adana Gazetesi, Atatürk Türkiye, bir memleket yarattı.” insanlara zarar vermemeleri Tarihte savaşlarda demiri Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 1995. Sevr ve Lozan antlaşmalarını karşılaştırır: “Sevr Antlaşması konusunda görünürde - Azmi Süslü, Mesud Fânî (Bilgili)’ye Göre Kürtler ve Sosyal Gelişimleri, kullanan ordular, bakırı Türkiye’yi bütün milli malvarlığından mahrum ederek ölüm uzlaşmaya varsa bir ülke Tanmak Yayınları, Ankara, 1992. kullananları yenmişlerdir. ve idama mahkûm ediyordu. Diğeri ki Lozan, ona bütün uygar - Şaduman Halıcı, Mütareke Döneminin İşbirlikçileri Yüzellilik Gazeteciler, diğerlerinden üstün olmak Az sonra yapay zekâyı devletler gibi eşit bir mevki vererek geniş yetkinliğiyle yeni bir Cumhuriyet Yayınları, 2021. için gizli gizli zarar vermede kullanan ordular da sınır tanımaz kendi robotunu yeterince kullanamayanları geliştirecektir. BERRIN KARADENIZ yeneceklerdir. v Yazlık sinemada Yapay zekâ sanıldığından berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr daha güçlüdür. İki yapay İKİ BÜYÜK TEHLİKE İtalyan esintisi zekâ iletişim kuruyorlardı, Yapay zekâ ilk bakışta nkara kendi aralarında yararlıdır, yaşam kalitesini Kültür rotası ACerModern, programlayıcının anlamadığı artıracak bir şeydir, insanlığa Konserden tiyatroya, sinemadan İtalya özel bir dil oluşturdular. yeni olanaklar, ufuklar Büyükelçiliği sergiye, kültür sanat dünyasında öne Programcılar şimdilik ikisini açacak niteliktedir. Ancak işbirliği ile de kapattı. kanımca iki büyük tehlike çıkan etkinlikler... düzenlenecek Kanımca içermektedir yapay zekâ. İtalyan Yazlık “homohabilis”ten, “homo v Zuhal Olcay’dan ‘Dünden Birincisi, günümüzde yapay Sineması’na ev erectus”tan “homo sapiens”e zekâyı kullanan gelişmiş v Bir başka sonra yarından önce’ sahipliği yapacak. doğru giden evrim süreci ülkeler ile yapay zekâdan İtalyanca çekilen, Türkçe altyazılı olarak ‘Lüküs Hayat’ tkileyici sesi, zarif yakında yapay zekâlı yeterince yararlanamayan gösterilecek filmler 29 Temmuz, 5, 12 Eduruşu ve cazdan robotlarla devam edecektir. gelişmekte olan ülkeler emal Reşit Rey’in ünlü ve 19 Ağustos Cuma günleri izleyicilerle kabareye uzanan zengin Yapay zekâ ise dokuz arasındaki fark iyiden COpereti “Lüküs Hayat”, buluşacak. Ayrıntılı program internet repertuvarıyla Zuhal milyar insanı besleme iyiye açılacaktır, yapay kabare tadında bir yorumla sitesinde, biletler satışta. Olcay sevenleriyle zorunluluğu duymayacaktır. zekâyı elinde bulunduran sahnede... Kabare Metin buluşuyor. Sanatçı, Torunlarınızın torunlarının orantısız güç kullanacaktır. Zakoğlu, geçmişin içinden gelen dünden bugüne uzanan v Bir Arada sergi’MİZ’ bir homo sapiens değil İkinci tehlike ise yapay ama çok daha güncel bir reji kariyerinden izler taşıyan bir makine, yapay zekâlı zekâlı robotlar hızla ile seyirciyi oyunun içine davet aleri / Miz, “Miz parçalarla, 23 Temmuz bir robot olma olasılığı gelişip kendi başlarına ediyor. Oyun, 14 Temmuz’da GVolume” özel Salı akşamı ENKA yüksektir. buyruk hale gelebilirler Kadıköy Selamiçeşme Özgürlük seçkilerinin 11’incisini Açıkhava Tiyatrosu’nda. Parkı’nda. sanatseverlerle buluşturuyor. 11 İmtiyaz Sahibi: v Saatleri Ayarlama Enstitüsü Harbiye’de sanatçıyı “Bir Arada” 6 TEMMUZ 2025 SAYI: 1839 CUMHURİYET VAKFI adına başlığında buluşturan n Yayın Koordinatörü hmet Hamdi Tanpınar’ın ölümsüz eseri ALEV COŞKUN DENİZ ÜLKÜTEKİN grup sergide sanatçılar, Genel Yayın Yönetmeni A“Saatleri Ayarlama Enstitüsü”, Serkan n Reklam Genel Müdürü MİNE ESEN geçmiş, bugün, EVSUN SİNEM ALKAN Keskin’in performansıyla sinema ve tiyatronun Sorumlu Müdür pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr insan, doğa ve bellek BETÜL BERİŞE iç içe geçtiği çağdaş bir uyarlama olarak Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık kavramları çevresinde, izleyici ile buluşuyor. Oyun, 11 Temmuz Cuma Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: birlikte var oluşun olanaklarını araştırıyor. akşamı Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’nda. Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın reklam@cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611 KÖPRÜBAŞI