Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
22 HAZİRAN 2025
4
Sevda Baş, hem
duygusal hem
zihinsel hem de
‘Çok açım
fiziksel olarak
oldukça zorlayıcı
olan “Atlet”
filmini ve rolünü
diye ağladım’
anlattı.
‘Meraktan
oyuncu oldum’
u Oyunculukla ilk
temasınız nasıl oldu? Sizi
En pahalı mektubun sahneye çeken şey neydi?
Ben, “Çocukluğumdan
beri oyuncu olmak
istiyorum” diyenlerden
hatırlattıkları
değilim. Liseye kadar hep
doktor olmak istedim.
ir mektup, dünya Watson ve Crick’in ilk başlarda
Lisedeki en yakın
tarihini değiştirebilir yanlış bir model düşündüğünü
arkadaşım Feyza tam bir
mi? Veya daha iddialı ve Franklin’in mükemmel bir
etkinlik insanıydı, sürekli
bir soru: Yaşamın kimyager olarak bu yanlışları
beni tiyatro oyunlarına
Bsırrını, düzelttiğini
götürürdü. Sonra bir gün
parmak uçlarınızla biliyoruz. Yıllar
aileme, “Ben konservatuvar
dokunabileceğiniz sonra, 2020’de
okuyacağım” dedim. Buna
YAŞAM
bir kâğıt parçası Franklin’in 100.
nasıl karar verdiğimi ben
GÜNLÜĞÜ
fısıldayabilir miydi? doğum gününde
bile hatırlamıyorum. Bir
Bilim tarihinde İngiliz Kraliyet
fikir yoktu kafamda, sadece
öyle anlar vardır Darphanesi onun birden karar verdim ve
sınavlara hazırlanmaya
ki bir fikir, bir adına 50 penilik
başladım. Bugünden geriye
çizim, bir denklem hatıra bir madeni
bakınca sanırım meraktan
tüm bildiklerimizi para çıkardı. Bu, en
oyuncu oldum. Başkaları
baştan yazar. İşte bu azından gecikmiş bir
hayatlarını nasıl yaşıyor,
takdir nişanıydı.
anlardan biri 1953
başlarına gelen olaylarla
Watson, Crick
yılının 19 Mart’ında,
nasıl mücadele ediyor, bunu
ÖMÜR
ve Wilkins, DNA
genç bir fizikçinin
merak etmişim galiba. O
TANYEL
yapısını deşifre
oğluna yazdığı yedi
zamanlar hayatım sıkıcı
etmelerinden
sayfalık, elyazısı bir
geldiği için de bu merakın
neredeyse 10 yıl
mektupta gizliydi. peşinden gitmiş olabilirim.
sonra, 1962’de
Bu mektup, sadece
Fizyoloji veya Tıp Nobel
birkaç yıl süren dehası ve keskin
Ödülü’nü paylaştılar. Bu kadar
zekâsıyla Nobel Ödülü kazanacak
İki oyunla
önemli bir keşif için dokuz yıllık
olan Francis Crick’in, insanlığın
en temel sırrına, yani DNA’nın gecikme şaşırtıcıydı. Ancak Nobel
sahnede
Komiteleri, yapının biyoloji için
yapısına ilişkin ilk ayrıntılı
“Şu an halihazırda devam eden
önemini kabul ederek ödülü
açıklamasını içeriyordu.
iki oyunum var. ‘Aydınlıkevler’in
vermekte tereddüt etmedi.
Yüzyılın ortalarına kadar
dördüncü yılı bitiyor. ‘Hayalperest’e
Peki, hikâyemizin
genetik bilginin nasıl taşındığı
de bu sezon başladık Enis’le
başlangıcındaki o mektup
tam bir muammaydı.
(Arıkan) birlikte. Yakın
ne oldu? Francis Crick’in
Kromozomların protein arkadaşınla oynamak müthiş
oğluna yazdığı ve keşiflerini bir keyifmiş. TV ve sinema
ve nükleik asitten oluştuğu
ydınlıkevler” ve “Hayalperest” isimli
için de görüşmelerim
“çok önemli bir buluş yaptık”
biliniyordu ancak bilim
iki başarılı oyunla tiyatro sahnesinde
sürüyor.”
sözleriyle duyurduğu o elyazısı
camiasında yaygın kanı, yüz
isminden söz ettiren Sevda Baş, başarısını
mektup, yalnızca bir baba
binlerce farklı fonksiyonu olan
nevi şahsına münhasır bir yapımla
ile oğul arasındaki kişisel bir
proteinlerin bu karmaşık genetik
“Abeyazperdeye taşıdı. Baş, İstanbul Film
iletişimden çok daha fazlasıydı.
rolü üstlenmeye daha uygun
Festivali’nde izleyici ile buluşan “Atlet” filminde Hatice isimli
İçinde DNA’nın doğrusal
olduğuydu. 1944’te yapılan bir
bir halterciyi canlandırırken ülkemizde kadın sporcuların başarı
ve sarmal yapılarının, baz u Bir sporcuyu oynamak elbette çok zor
deney tüm bu önyargıları yıktı:
için göstermek zorunda oldukları çaba, bulunmaları gereken
eşleşmelerinin (C-G, A-T) ve çift olmalı. Nasıl bir süreçten geçtiniz?
DNA’nın bu konuda ana etken
özveriler ve sporun kaçınılmaz gerçeği olan etik üzerine
sarmalın nasıl ayrılıp genetik Çekimlerden önce fiziksel değişim için sıkı
olarak kabul edilmesi, onun
sorgulamalara yönelten bir öykünün baş kahramanı oldu. “En
bilgiyi kopyaladığının şematik
bir beslenme ve spor programına başladık.
gizemli yapısını çözme arayışını
zor rolüm” dediği filmi ve Hatice’yi, Baş’tan dinledik.
DENZI
çizimleri vardı. Bu mektup,
Zamanımız çok kısıtlıydı o yüzden süreç
hızlandırdı.
laboratuvarlarından çıkan DNA
u Atlet bana kalırsa tam bir “hayatta kalma” filmi. Karakteriniz oldukça yoğun geçti. İlk defa bu kadar ÜLKÜTEKIN
YAPBOZUN PARÇALARI
yapısını tanımlayan ilk belgeydi. Hatice çoğu zaman genel ahlakın sınırlarında geziyor. Siz
yoğun antrenman yaptım ve bir sporcu gibi
BİRLEŞİYOR
Crick’in 88 yaşında vefat karakterinizi nasıl savunursunuz?
beslendim. Sadece et, tavuk, balık ve pirinç
Cambridge Üniversitesi’nden etmesinden dokuz yıl sonra, Hatice, hayatta bir şeyleri elde etmek için savaşması,
lapası tüketiyordum. Başta bu beslenme şekli beni motive etti
2013’te mirasçıları, Michael çabalaması gereken genç bir kadın. Hiçbir şey ona gümüş
James Watson ve Francis Crick,
ama sürekli aynı şeyleri yemek, yemeğini yanında taşımak
Crick de dahil olmak üzere, tepside sunulmamış. Genç yaşta babasını kaybetmiş ve
bu arayışın en keskin zihinleriydi.
bir süre sonra çok zorlaştı. Hatta “Aydınlıkevler”in İzmir
Crick’in Nobel madalyası ve annesinin, evin sorumluluğu da aslında onun üstüne kalmış.
Şaşırtıcı olan şuydu ki ikili kendi
turnesine gittiğimizde söylediğim balık yanık gelmişti, pirinç
laboratuvar not defteri gibi Küçük yaşta haltere başlıyor ve zamanla kendi kuşağında
laboratuvarlarında hiçbir deney
lapası da bulunamamıştı. Kucağımda yanık balıkla “Çok açım”
bilimsel eserlerini açık
yapmadı. Onların dehası, ortalama başarı elde eden bir milli sporcu oluyor. Hem
diye ağlamaya başladığımı hatırlıyorum. Bu sırada karşımda
artırmaya çıkarmaya
başkalarının deneysel antrenmanlara devam ediyor hem de hayatını sürdürebilmek
biri patates kızartması yiyordu! Ama bu disiplinli beslenme,
karar verdiler. Amaç,
çalışmalarından ve hayallerini gerçekleştirebilmek için günübirlik birçok işte
Hatice’nin hayatının büyük bir parçası olduğu için beni role
tıbbi araştırmaları
elde edilen verileri çalışıyor. Bu ülkedeki birçok genç gibi o da “yırtmak” istiyor
daha da hazırladı. Şimdi hepsini gülerek hatırlıyorum.
desteklemekti. Yapılan
kullanarak aslında. Hem başarılı bir sporcu olup hem de para kazanmak
u Şu ana kadar oynadığınız roller arasında sizi en çok zorlayan
açık artırmada o
dağınık parçaları istiyor. Katılacağı şampiyonayı ve büyük ödülü kazanmayı
bu rolünüz müydü?
mektup, bir milyon
bir araya getirip garantilemek için antrenörünün önerdiği “metot” dedikleri
Kesinlikle. Çekim öncesindeki antrenman süreci çok
dolarlık tahmini bir yöntemi uygulamaya başlıyor. Bu yöntemin doğruluğu ya
bütüncül bir
zorluydu. Hayatım, yaşam biçimim bir anda değişti. Setin ilk üç
değeri aşarak tam 6 da yanlışlığı tartışmaya açık ancak sistem ona başka bir yol
yapıya ulaşan akıl
günü tüm spor çekimlerini bitirmemiz gerekiyordu. Hayatımın
milyon 59 bin 750 dolara göstermiyor ve son çare olarak bu fikri kabul ediyor. Tüm
yürütme yeteneğinde
en uzun üç günüydü. “Artık zor sahneler bitti” derken bu kez de
satıldı. Bu, bir mektup için
yatıyordu. Özellikle seçenekleri denemiş, her türlü yardıma başvurmuş bir genç
duygusal yükü fazla sahnelere gelmişiz meğer. Nasıl düşündüm
bugüne kadar ödenen en yüksek
Londra’da çalışan Rosalind olarak başka seçeneği kalmıyor ve “yırtmak” için her şeyi
bilmiyorum ama kolay bir çekim süreci olacak sanmıştım.
fiyattı ve Abraham Lincoln’ün
Franklin ve Maurice Wilkins’in yapmaya razı oluyor.
Setin son günü bir çığlıkla ayağa fırladım. Meğer bu yoğun
1864 tarihli bir mektubu için
X-ışını kristalografisi tekniğiyle
İSTİSMARA VE MANİPÜLASYONA AÇIK süreçte fıtık olmuşum, son gün öğrendik. Hem fiziksel hem de
ödenen 3.4 milyon dolarlık
yaptıkları çalışmalar, bu
duygusal olarak beni en çok zorlayan iş oldu.
rekoru da geride bıraktı.
yapbozun en önemli parçalarını
u “Metot”u biraz anlatabilir misiniz?
Günümüzde elyazısı
sağladı. Franklin’in bu tekniğe
u “Atlet” filmi aynı zamanda Türkiye’de kadın bir sporcu
Bu aslında Sovyet döneminden beri kullanıldığı söylenen
mektupların yerini dijital
getirdiği yenilikler ve özellikle
olmanın genel bir tasvirini de sunuyor. Bu açıdan bir farkındalık
ve herhangi bir kimyasal içermediği için Dünya Anti Doping
iletişim aldı. Bir zamanlar
“Fotoğraf 51” olarak bilinen taşıyor diyebilir miyiz? Siz ne gibi çıkarımlar yaptınız?
Ajansı (WADA) tarafından yasaklanmamış bir yöntem.
bir tavan arasındaki karton
X-ışını kırınım görüntüsü, DNA Öncelikle cinsiyet ayrımı olmaksızın, beden algısının ne
Hamileliğin 8-12. haftaları arasında yükselen hormonlar
kutuda bulunan tarihi belgelerin
molekülünün sarmal bir yapıya kadar farklı olduğunu anladım. Özellikle küçük yaşta spora
performans artırıcı olarak kullanılıyor ve yarış sonrasında
yerini, şimdi bir epostanın
sahip olduğunu ortaya koyan başlayan çocuklar için o alan, o salon, antrenörlerle kurdukları
hamilelik sonlandırılıyor. Bunun için ovulasyon döngüsünü
ekindeki dijital imzalı bir belge
temel kanıttı. Ancak bu kritik bağ çok blokajsız. Bu da istismara açık hale getiriyor onları.
takip edip bulduğu erkeklerle birlikte olarak hamile kalmaya
alıyor. Hatta yapay zekânın
görüntü, Franklin’in bilgisi Antrenörleriyle ciddi bir ast-üst ilişkisi var. Bu sıkı çalışma
çalışıyor ama tabii işler tahmin ettiği gibi ilerlemiyor maalesef.
mektuplar yazdığı bir çağda,
dışında Wilkins tarafından
onları disipline ettiği kadar manipülasyona da açık hale
u İşlemesi ve oynaması cesaret isteyen bir konu. Peki “Atlet” filmi
dijital bir belgenin gerçekten
Watson ve Crick’e gösterilmişti.
getiriyor olabilir. Sosyal medyada gördüğümüz pek çok video
nasıl ortaya çıktı ve siz nasıl dahil oldunuz?
yazarın düşüncelerini yansıtıp
Ne yazık ki bilim tarihindeki
da bunu destekliyor. Ama tabii kadın olmanın zorlukları o
Yazar ve yönetmenlerimizden birinin arkadaşlarından
yansıtmadığı da ayrı bir soru
bazı parlak zihinler hak ettikleri
alanda da kendini gösteriyor. Filmde bununla ilgili bir sahnemiz
duyduğu, yaşanmış bir olaydan esinlenerek yazılmış bir film.
işareti. Ancak Crick’in Michael’a
takdiri zamanında göremedi.
de var. Bu kısa süreçten sonra gerçekten tüm sporculara özel bir
Sanırım 2019’dan beri bu filmi çekmek için çalışıyorlarmış.
yazdığı o mektup gibi eserler,
Rosalind Franklin, 1958
saygı duymaya başladım.
İlk zamanlar “Gerçek bir sporcuyla çalışsak nasıl olur” diye
insanlığın bilimsel arayışının
yılında henüz 37 yaşındayken
düşünmüşler ve birkaç sporcuyla deneme çekimi yapmışlar. u Oyunculuk gibi yoğun bir meslek ile kişisel hayatınızı nasıl
nadide bir kanıtı olarak kalacak.
yumurtalık kanserinden vefat
dengeliyorsunuz?
Sonra “cast” direktörleri Berfin ve Cemre’yle konuşup bir
Eğer bu büyüleyici hikâyenin
etti. Nobel Ödülleri ölümden
Tiyatro ya da set fark etmeksizin, eğer düzgün bir çalışma
oyuncuyla çalışmaya karar vermişler. Aranan role uygun
derinliklerine inmek isterseniz,
sonra verilmediği ve en fazla üç
programınız varsa o rutine alışıp planlı yaşayabiliyorsunuz.
olduğunu düşündükleri oyuncularla iletişime geçmişler,
Siddhartha Mukherjee’nin “Gen:
kişi tarafından paylaşılabildiği
Tiyatro bu konuda benim için çok konforlu. Her yönetmenin
ben de onlardan biriydim. Senaryoyu okuduğumda çok
Hayli Kişisel Bir Hikâye” adlı
için Franklin’in bu büyük
sevdiği bir düzen var ve buna alıştıktan sonra her gün provaya
heyecanlanmıştım. Hem fiziksel değişim için hem de hiç
kitabını okumanızı öneririm. Bu
ödüle layık görülmesi mümkün
bilmediğim sporcu dünyası için çok çalışmam gerekiyordu. gidip sonrasında hayatınıza devam etmek gayet kolay. Ancak
kitap, genetik biliminin dünden
olmadı. Pek çok kaynak, kişisel
İlk görüşmeye giderken menajerime “Bu işi alamazsam çok diziler için aynısını söyleyemem. Çok kalabalık bir ekip, çok
bugüne nasıl evrildiğini ve
sürtüşmelerin ve o dönemdeki
üzülürüm” dediğimi hatırlıyorum. Görüşmede karaktere ilişkin uzun bir bölümü yetiştirmeye çalışıyorsunuz. Son dakika gelen
DNA’nın sırrının insanlık için ne
kadın düşmanlığının Franklin’in
çok düşündüğüm için önerilerde de bulunmuştum; örneğin senaryolar, değişen programlar insanı yoruyor. Bir günlük
anlama geldiğini sürükleyici bir
hak ettiği takdiri görmemesine
saçımı kazıtmak gibi. Sonrasında bir deneme çekimi yaptık ve repoda da sadece dinlenmek istiyorsunuz. Yani o dengeyi biz
dille anlatıyor.
yol açtığını savunur. Oysa
ardından güzel haber geldi! değil, sektörün çalışma düzeni belirliyor.
otanyel@yahoo.com