Katalog

15 HAZİRAN 2025 2 EDITÖRDEN ir zamanlar sabahlar, Dünya yanıyor: “Çayı demledin B mi?”yle başlardı, artık matcha latte’siz güne başlamak neredeyse ayıp sayılıyor! Elbette bu söylediklerim bolca abartı içeriyor ama yeni nesil yalnızca kahvaltı değil, neredeyse tüm yaşam rutinini birer ritüele dönüştürmüş durumda. Avokado örneğin... Bir meyveden daha fazlası artık. Doğru ışıkta fotoğraflanmış bir avokadolu tost, Instagram’da paylaşılan kişisel gelişim kitabı kadar ileti taşıyor. Bu yeni kültürde estetik, etikle eş anlamlı adeta. Yani yaşamında düzen kurmuş, duygularını işleyebilmiş bir birey izlenimi veriyorsan, doğru yoldasın. HHH Peki size bir soru sorayım: Yeni çağ ritüelleri yalnızca görünüşte mi iç açıyor? Yoksa her paylaşımı aslında içten gelen bir çığlığın üstünü süslemek için mi yapılıyor? DAIRESEL hastalıkların tetiklenmesi, sıcak hava dalgalarının Belki de her sabah Son bir yılda dünya nüfusunun neredeyse yarısı, en az 30 gün FLORA sağlık sistemi üzerindeki baskısını artırmaktadır. “minnettarlık listesi” süren aşırı sıcaklıklara maruz kaldı. Bilim insanları, artık bu Özellikle yaşlılar, çocuklar, açık alanda çalışanlar yazan kişi, bir ve düşük gelirli bireyler bu etkilerden daha fazla dalgaların geçici değil kalıcı hale geldiğini söylüyor. yandan da kariyer, zarar görmektedir. Dünya genelinde sıcaklığa gelecek ve dünya bağlı ölümlerin sayısı artarken birçok ülkede bu klim değişikliğinin en görünür etkilerinden arasında Aruba, 187 gün ile en halleriyle baş etmeye ölümlerin yeterince raporlanmadığı da bilinmekte. biri son yıllarda küresel ölçekte fazla aşırı sıcak gün yaşayan çalışıyor. Günümüzün Bu sorunun ekonomik ve sosyal etkileri de deneyimlenen aşırı sıcaklık artışları. bölge olurken eğer iklim “tapınakları” olan yoga göz ardı edilemeyecek boyutta. Aşırı sıcaklar Bilimsel veriler, bu sıcaklıkların artık değişikliği olmasaydı, bu ada matları ve aromaterapi tarımsal üretimde verim kaybına neden olurken İ yalnızca dönemsel bir doğa olayı değil insan ülkesi Aruba’daki ortalama mumları belki de o AYÇA gıda güvenliğini tehdit de ediyor. Artan enerji kaynaklı iklim değişikliğinin sistematik ve kalıcı bir kişi yalnızca 45 gün bu tür çığlığı bastırmak için. CEYLAN talebi nedeniyle elektrik şebekeleri zorlanmakta, bir sonucu olduğunu ortaya koyuyor. sıcaklara maruz kalacaktı. Yine de itiraf etmeli su kaynakları üzerindeki baskı artmaktadır. Dünya Hava Durumu Atıfı (WWA), İklim Bilim insanlarına göre ki bu ritüellerin insana ayca_ceylan Kentleşmenin yoğun olduğu bölgelerde beton Merkezi ve Kızılhaç İklim Merkezi tarafından söz konusu artışların temel getirdiği bir hafiflik ve asfalt yüzeylerin ısıyı tutması nedeniyle “ısı yayımlanan “İklim Değişikliği ve Küresel Aşırı nedeni, fosil yakıtların yoğun var. Bazen yalnızca hoş adası” etkisi oluşmakta; bu da kent merkezlerinde Sıcaklığın Tırmanışı: Risklerin Değerlendirilmesi kullanımı sonucu atmosferde görünüyorlar, bazen sıcaklıkların kırsal alanlara kıyasla daha da ve Ele Alınması” başlıklı rapor, 1 biriken sera gazları. Küresel ısınmayı gerçekten işe yarıyorlar, yükselmesine yol açmaktadır. Mayıs 2024 ile 1 Mayıs 2025 körükleyen bu gazlar, yalnızca bazen de sadece Aşırı tarihleri arasında yaklaşık 4 sıcak hava dalgalarının deneyim olmak için KRITIK EŞIK AŞILABILIR milyar insanın -yani dünya yaygınlaşmasına değil, bu oradalar. Birleşmiş Milletler’e bağlı Dünya Meteoroloji sıcaklarda alınması nüfusunun yarısına dalgaların daha uzun HHH Örgütü, önümüzdeki beş yıl içinde küresel yakınının- en az 30 sürmesine ve daha Yeni neslin, “yeni ortalama sıcaklıkların sanayi öncesi seviyelere gereken önlemler gün boyunca tarihi yıkıcı hale gelmesine kutsalları” hakkında göre kritik eşik olan 1.5 dereceyi aşma olasılığının ortalamaların çok yol açmakta. ne düşünmeliyiz? l Günün en sıcak saatlerinde (11.00-16.00) dışarı yüzde 70 olduğunu bildirmektedir. Merkezi ve üzerinde seyreden Belki de yalnızca şunu çıkmaktan kaçınılmalı. AŞIRI yerel yönetimlerin, durumun ciddiyeti karşısında aşırı sıcaklıklara diyebiliriz: l Bol su tüketilmeli, alkol ve kafeinli içeceklerden uzak önlem alma sorumluluğu her zamankinden daha SICAKLAR maruz kaldığını Her kuşak kendi durulmalı. büyük. Erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi, VE INSAN gösteriyor. dualarını kendi yazıyor. l İnce, açık renkli ve bol giysiler giyilmeli. kamuya açık serinleme alanlarının artırılması, kent SAĞLIĞI Raporda Kimisi sabah kahvesine l Kronik hastalığı olanlar ve yaşlı bireyler düzenli takip planlamalarında yeşil altyapının güçlendirilmesi ve incelenen 195 Aşırı edilmeli. şeker atarken kimisi kırılgan toplulukların korunmasına yönelik sosyal ülke ve bölgenin sıcaklıkların l Klimalı veya serin iç mekânlarda zaman geçirilmesi paylaşımlarına yaşamını politikaların yaygınlaştırılması öncelikli adımlar tamamında sıcak insan sağlığı sağlanmalı. döküyor. Hepinize iyi arasında yer alıyor. hava dalgalarının üzerindeki etkileri l Güneşe doğrudan maruz kalınması sınırlanmalı ve pazarlar. Bununla birlikte, fosil yakıt bağımlılığının sıklığında ve oldukça çarpıcı. gölgeli alanlar tercih edilmeli. azaltılması, yenilenebilir enerji kaynaklarına süresinde anlamlı Sıcak çarpması, l Özellikle yalnız yaşayan bireyler, toplumsal DENIZ ÜLKÜTEKIN geçişin hızlandırılması ve karbon salımını düşüren artışlar yaşandığı kardiyovasküler dayanışma içinde kontrol edilmeli. teknolojilere yatırım yapılması küresel ölçekte deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr da tespit edildi. Tüm rahatsızlıklar, solunum alınması gereken yapısal önlemler arasında. ülkeler ve bölgeler sorunları ve kronik İbrahim, putları kim kırdı? brahim/içimdeki Herkes putların konuşmayacağını (arke, ilke) ne olduğunu bilmek ister. zannedilmesi bir tür putperestliktir. putları devir/ gayet iyi biliyordu. Putları kıranın Aranan şey bir sabitedir. Putperestlik gerçekliğin duyusal elindeki baltayla/ İbrahim olduğunu da. Nereden İbrahim ancak kalıcılığı olanın Tanrı nesnelere atfedilmesinde de kendisini kırılan putların çıkmıştı bu put kırma meselesi? olacağına kanaat getirdikten sonra gösterir. Platon, mağara alegorisinde bu “İ yerine/yenilerini Genç İbrahim’in vermek istediği çevresindeki insanlara bu konudan söz durumu çok net ifade etmiştir. Hakikatin koyan kim?” mesajı anlamak için bu aşamaya etmiş, düşüncelerini paylaşmış olmalı. gölgesini hakikat zannetmek. Tüm bu Asaf Halet Çelebi “İbrahim” gelmeden önce yıldızlar, ay ve Ancak ne demek istediği anlaşılmayınca söylediklerimizden hareketle Asaf Halet şiirine ondan yardım isteyerek güneşle ilgili yaptığı o meşhur putların kırılması üzerinden sembolleri, Çelebi’nin şiirine tekrar bakalım; AYŞE ACAR başlar. İbrahim, içimdeki putları sorgulamayı dikkate almamız görüngüleri aşan bir hakikate dikkat “İbrahim/içimdeki putları devir/elindeki devir! İbrahim sesini duyar, putlar gerekir. çekmiş olmalı. baltayla/kırılan putların yerine/yenilerini kırılır ancak her nedense birileri o Putlar, görünür olmayan şeylerin koyan kim?” TANRI NEDIR? boşalan yere yeni putları koyuverir. hatırlatıcısı olarak birer semboldür. Buraya Şair Çelebi hakikatin yerine geçen İbrahim, “Tanrı nedir” sorusu üzerine Şair Çelebi’nin içinde olduğu durumu kadar putların son derece değerli ve duygularından şikayetçidir. Dalgalıdır sürekli düşünmektedir, kalıcı bir şey anlamak için belki de en başa gidip Hz. önemli olduğunu kabul etmek mümkün. bu duygular, bir gelip bir giderler. Şair aramaktadır. Yıldızlar gece görünüp İbrahim’in o hikâyesini hatırlamalı. Ona İbrahim’in sorun olarak gördüğü şeyse tam belki de “Yok mu bir kalıcılık” diye sonra kaybolmaktadır, ay da öyle. Güneş sormuşlardı: “İbrahim, putları kim kırdı?” olarak şu olsa gerek: Sembolün hakikat sormaktadır. İstediği tek şey sahici hepsinden büyüktür ama akşam olunca o Putların en büyüğü sapasağlam yerinde zannedilmesi. Semboller bize hakikati olmaktır. Ama bu öyle “ha” deyince da kaybolmaktadır. duruyordu. Balta onun boynundaydı. hatırlatmak için varken, bu unutulup olacak bir iş de değildir. Putlar kırılır, İbrahim’in yaptığı sorgulamaya benzer İbrahim hiç tereddüt etmeden onu hakikatin yerini aldığında putperestlikle yenileri gelir. Asaf Çelebi’nin bir sonraki bir sorgulamayı İyonya filozoflarında da gösterdi: karşı karşıyayız demektir. dörtlükte baltayı bir tarafa bıraktığını görürüz. Tarihin ilk filozofu Thales oluşa “O yapmış olmalı, gidin sorun. Tabi eğer Putperestlik bu anlamıyla çok daha görürüz. Güneş devreye girer: tabi olan varoluş sahnesinin arkasında konuşabilirse!” geniş etkiye sahiptir. Sembolün hakikat “Güneş buzdan evimi yıktı/koca buzlar zannedilmesi dini metin okumalarında düştü/putların boyunları kırıldı/İbrahim/ kendini çok sık gösterir. Örneğin Âdem güneşi evime sokan kim?” İmtiyaz Sahibi: Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık ve Havva’nın yaratılması, cennetten Gönül sevgiye, sevgiliye açıldığında 15 HAZİRAN 2025 SAYI: 1836 AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul CUMHURİYET VAKFI adına Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: kovulmaları sembolik bir anlatımdır. balta (kurallar, kararlar) dışarda kalır n Yayın Koordinatörü ALEV COŞKUN reklam@cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611 DENİZ ÜLKÜTEKİN Bu sembolün bir hakikati işaret ettiğini ancak bu aşamada da şöyle bir risk vardır: Genel Yayın Yönetmeni Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve n Reklam Genel Müdürü Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. MİNE ESEN dikkate almak yerine anlatımın hakikat “İbrahim/gönlümü put sanıp kıran kim!” EVSUN SİNEM ALKAN No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Sorumlu Müdür pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın BETÜL BERİŞE 4 milyar kişi aşırı sıcağa maruz kaldı