Katalog

1 HAZİRAN 2025 4 Gastronominin yeni rotası: Soylulaştırılmış sokak tatları Kadınlar hayatta kalma sembolü müydü? ünyanın Richard Johnson ve ekibi ANA TANRIÇANIN bilinen en özgün bir hipotez öne IZINDE eski “insan sürdü. Henüz teorilerini betimlemeleri” kabul veya reddeden Dkemik, yayınlar olmasa da ilginç boynuz, fildişi, mamut bulduğum için paylaşmak istedim. dişi, kil, mermer, taş ve Ekmeğinin peşinde kaya gibi farklı zeminlere oldukça hareketli bir çizilen iki boyutlu yaşam süren avcı- resimler, iki buçuk boyutlu toplayıcılarda obezitenin kabartmalar ve üç boyutlu DOĞA nadir olduğu var sayılır. heykellerdir. TAŞLARDAN Eğer öyleyse “Venüs”ler İçlerinde kadın Sokak lezzetleri artık neden hep böyle etli heykelcikleri ön plana yalnızca ayaküstü butludur? Ekibimiz, hiç üşenmeden çıkar. Aynı dönemlerde, erkek, 200 küsür hatunun tek tek beden hayvan veya cinsiyetsiz heykelcikler atıştırılan hızlı yemekler ölçülerini alır. Kadınların önce bel- de yapılmış olsa da bilimlerine ses olmaktan çıkıyor. Şeflerin kalça sonra da bel-omuz oranları ve renk getireceklerini düşündükleri hesaplanır. Hatunların beden usta dokunuşlarıyla için olasılıkla çoğu arkeolog eril ölçüleri ile buzullar arasında sıkı bir önyargılarla “Venüs” adını verdikleri yeniden yorumlanan, korelasyon yakalanır. Şöyle ki: bu çıplak hatunları parlatmayı seçer. Avrupa’daki kadın figürinlerinin rafine ve heyecan verici En eski “Venüs”ler, ağırlıklı olarak çoğu, 38 bin ila 14 bin yıl önce Kuzey ve Güney Avrupa (İberya, gastronomik deneyimlere üretilmişti. O dönem “son buzul Güney Fransa ve İtalya) ile Rusya dönüşüyor. Hem tanıdık çağı”nın inişli çıkışlı iklim steplerinden Karadeniz’e doğru salınımlarıyla ünlüydü. Buzullar kâh hem sofistike hem de inen nehir vadilerindeki yerleşimler, ilerliyor kâh eriyip geri çekiliyordu. kaya altı sığınakları ve mağaralarda ulaşılabilir... MÖ 38 bin-22 bin (buzulların bulundular. Günümüzden ilerlediği dönem): Buzullara yaklaşık 38 bin ila 14 bin yıl önce daha yakın bölgelerdeki (Kuzey yapılmışlardı. Yani “son buzul stanbul’dan Londra’ya, Los Angeles’tan sadık kalarak ama çağdaş tekniklerle yeniden Avrupa ve Rusya) kadınların çağı”nın kadınlarıydılar. Tokyo’ya ve aradaki tüm kentlerde, sokak yaşama geçiriyor. Sonuç: Hem tanıdık hem yepyeni belleri kalınlaşıyor (yani kilo alıp, O dönem, İngiltere’den Sibirya’ya lezzetleri dünyanın dört bir yanındaki bir tat deneyimi. göbekleniyorlar), buzullardan kadar tüm Avrasya’nın kuzeyi mutfak ruhunu oluşturuyor. Geniş kitlelere uzaklaştıkça (Güney Avrupa) beller LÜKSÜN YENİ TANIMI: ULAŞILABİLİR dev bir buz kütlesi altındaydı. İhitap eden bu yiyecekler, hem uygun fiyatlı inceliyor. SAMİMİYET Avrupa’nın kalbinde, İtalya’nın hem çeşitli oluşuyla vazgeçilmez bir çekiciliğe MÖ 22 bin (buzulların zirveye Günümüz yemekseveri için lüks, yalnızca ışıltılı kuzeyindeki Alpler’de bile sahip. Sabah işe giderken karnınızı mı doyurmak ulaştığı “son buzul maksimumu”) tabaklarda veya kristal kadehlerde bulunmuyor. buzullanma vardı. Göz alabildiğinde istiyorsunuz? Gece geç saatte bir atıştırmalığa MÖ 21 bin-14 bin (buzulların geri BURÇAK uzanan beyazlıklarda hayvanların Gerçek lüks, tanıdık bir lezzeti hiç beklemediğiniz mı ihtiyacınız var? Buharda pişmiş, haşlanmış, çekildiği dönem): Havalar ısındıkça yolu, izi silinir, o kar, kış, kıyamette bir biçimde yeniden keşfedebilmekte, ona bir kızartılmış veya ızgara... Sokak lezzetleri söz ŞENER buzullara yakın veya uzak, hepsinin avlanmak, yemek bulmak mucizevi de hikâye katabilmekte gizli. Şeflerin sokak konusu olduğunda, her damak zevkine hitap edecek belleri inceliyor. yemeklerine kattığı dokunuş da hem nostaljiyi hem işler haline gelirdi. Mağaradan dışarı seçenekler, günün her saatinde mutlaka vardır. Belki de “Venüs”ler, insanlık yeniliği aynı anda sunuyor. burnunuzu bile çıkartamazdınız Ancak günümüzün sosyal medya odaklı dünyasında tarihinin en zorlu iklimsel Örneğin İstanbul’un gece yarısı sokaklarından fırlayan olasılıkla soğuktan. Doğa acımasız, lezzet tek başına yetmeyebiliyor. İşte bu yüzden, geçtiğimiz koşullarından birine adaptasyonla klasik bir kumpiri düşünün, içeriği yeniden yazılarak insan acizdi. günlerde yayımlanan “Geleceğin Mönüleri Trend ilgiliydiler. Gıda kıtlığı, beslenme İşte böyle insafsız bir iklim Raporu”nda bir madde oldukça dikkat çekiyor: “Sokak bambaşka bir seviyeye taşınabilir! Nasıl mı? Bilindik yetersizliği, nüfus azalışı ve bölgesel Lezzetlerine Şef Dokunuşu.” Bu, yalnızca bir mutfak akımı garnitürler yerine közlenmiş sebzeler, fırınlanmış keçi peyniri ortamında henüz sabit bir yuva yok oluşlar karşısında bir tür ve üzerine fermente sarımsaklı trüf sosu eklendiğinde. kurmadan, yabani hayvan değil aynı zamanda yemek kültürümüzde yaşanan büyük bir “hayatta kalma” sembolüydüler. Böylece sırf kumpirin malzemesi değil yemeğin arka sürülerinin peşinde oradan oraya değişimin de işareti. Akımın özünde, sokak yemeklerinin Zira muhtemelen kadın bedeninin planındaki vizyon da dönüşüyor. Ve işte o zaman, insanlar bu sürüklenirlerken çevrede aslanlar, kaliteli malzemelerle ve rafine tekniklerle yeniden yağlandıkça soğuk ve açlığa karşı deneyime ödeme yapmayı anlamlı buluyor. kaplanlar cirit atar, tepelerinde yorumlanması var. Ama asıl mesele o rahatlık, samimiyet daha kolay direndiğini, böylece akbabalar pike yaparken bir grup ve hatta biraz dağınıklık hissinin kaybolmaması. Çünkü Bu akımın en güzel yanı, yemeğin farklı ve yaratıcı bebeğin hayatta kalma şansını şefler, bu lezzetleri yalnızca şıklaştırmıyor onları özgün biçimlerde sunulabilmesi. Mönüde sürekli değişen avcı-toplayıcı, işi gücü bırakıp harıl artırdığını gözlemlemiştiler. Sağlıklı karakterinden koparmadan aynı hız ve enerjiyle sofraya seçenekler sunmak, açık mutfaklarla hazırlık sürecini harıl kadın heykelcikleri yapmaya doğumu garantileyebilmek için de taşıyor. görünür kılmak, hatta etkinlikler ve yerel şeflerle yapılan başladı. Peki ama neden? bu tarz tombul tostoparlak kadın Örneğin artık sıradan bir döner değil yüzde 100 doğal işbirlikleriyle yemeğe yeni bir heyecan katmak mümkün. İşte bilim insanları son 150 yıldır heykelcikleri yapıp anne adaylarını baharatlar ve el yapımı lavaşla servis edilen, yanında ev Bu sayede özellikle “Yeni olan ne var” sorusunu sıkça soran bu sırrın peşinde. Hâlâ bilemiyoruz. şişmanlamaya teşvik etmek istediler. Yazının henüz keşfedilmediği yapımı sosların eşlik ettiği bir döner masamıza geliyor. Veya Z kuşağı için tanıdık tatlar taze ve ilgi çekici bir deneyime Bangkok’ta bir şef, klasik “pad thai”yi geleneksel tariflere dönüşüyor. çağlara ait oldukları için ne amaçla KAYNAKÇA yapıldıklarına ilişkin elimizde yazılı Richard J Johnson “Upper Paleolithic 1 MALZEMEDE TAKINTI bir belge yok ama sayısız teori var. Figurines Showing Women with Obesity En son 2020’de, Colorado SEVİYESİNDE KALİTE May Represent Survival Symbols of Sokak lezzetini Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Dr. Climatic Change”, 2020 Ne yaparsan yap, domates kötüyse sos da kurtaramaz. Şefler için malzeme seçimi sadece ‘şef’leştirmenin 5 yolu alışveriş değil, neredeyse bir aşk ilişkisi. 2 SUNUMDA DOZUNDA CİDDİYET Yemek “ayaküstü yenen” kökenlerini unutmamalı ama şef tabağında da sıradan durmamalı. Ne fazla abartı ne de özensizlik: Sade ama şık. 3 GELENEKTEN SAPMADAN YARATICILIK Kimse anne patatesinden uzaklaşmak istemez ama trüf yağı da dışlanmasın. Şefler, kökeni kutsuyor ama üzerine imzasını atmaktan da çekinmiyor. Harita: MÖ 22 bin öncesi, 4 SOS, AYRINTI DEĞİL “son buzul ANA KARAKTER maksimumu”ndaki Weichsel buzul Bir dürümün kaderini o son ilerlemesinde dokunuş belirleyebilir. Şefler için kadın soslar, tarifin ruhudur. Sadece figürinlerinin lezzeti değil karakteri de taşır. bulunduğu yerler. (Mavi: Buzullara 5 AZ MALZEME, KESİN yakın Kuzey MESAJ Avrupa ve Rusya. Sokak yemeği kalabalıkla değil Kırmızı: Buzullara uzak Güney sadelikle parlar. Her malzeme, Avrupa) “Neden burada” sorusuna yanıt verebilmeli.