Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
27 NİSAN 2025
5
Her şey Amasya
Genelgesi’yle...
ŞADUMAN HALICI
sadumankaragozhalici@gmail.com
illi egemenlik Meclisi,
haftasının son Misakı
günü bugün.
Milli’yi kabul edince kıyamet kopar.
Yıllardır kutlarız.
Emperyalistler İstanbul’u işgal eder,
M Çocuklarımız
milletvekillerini tutuklar, meclisi
geleceğimiz diyerek ve TBMM’nin
çalışamaz kılar, kentte millici avına
açılışını yâd ederek. Anlamını bilir
çıkar ve tüm bunlar yaşanırken
miyiz milli egemenliğin? Kuşkusuz
Saray’dan “gık” çıkmaz. Milletin
biliriz ancak olmadığında nefes temsilcileri padişahtan hızlı hareket
alamadığımızı hissedecek kadar
eder, meclislerini kapatmadan yeniden
kavradık mı önemini? İşte buna evet
toplanabilmenin hukuksal altyapısını
demek zor. Çünkü biz bu egemenliğin
oluşturur. 18 Mart’ta tatil kararı alır.
FLANÖZ
içine doğduk. Endonezya başbakanı
Saray yine devreye girer 11 Nisan
örneğin Atatürk sevgisini dile
1920’de. Meclisin kapısına/milletin
getirdiğinde o sevginin gerisinde tam
sesine bir kez daha kilit vurur.
dört asır ve 34 yıl süren sömürgelik
Mustafa Kemal Paşa 17 ve 19
Toskana’nın
olduğunu hatıra getirmedik. Çünkü
Mart’ta iki genelge yayımlar.
biz sömürge olmadık. Kim sayesinde?
Ankara’da olağanüstü yetkili Meclis
Atatürk ve arkadaşları. Oysa Atatürk
açılacak, yeniden seçim yapılacak,
ve arkadaşları yaşamıştı milletin
seçimlerde livalar esas alınacak ve her
egemen olmadığı düzeni. O düzen
livadan beş milletvekili seçilecektir.
AYLIN AYAZ
değil miydi Kuzey Afrika’yı,
Seçimlere yalnız Anadolu’nun Türk
YILMAZ
Balkanlar’ı yitirmemize neden olan,
ve Müslüman unsuru katılabilecektir.
kalbi Chianti
ülkeyi borç batağına sürükleyen,
Ve işte böylece 23 Nisan 1920 günü
borçla Dolmabahçe gibi saraylar
açılan Meclis’in ulusal meclis olacağı
Chianti, Toskana’nın şarap kültürünü, tarihini ve doğal güzelliklerini bir arada sunan
yaptırmaktan geri
da gün yüzüne çıkar.
durmayıp Duyun-u eşsiz bir bölge. Buraya gelenler, şarap tadımları yapabilir, tarihi kasabalarda gezebilir,
24 Nisan günü Mustafa
Umumiye belasını
Kemal Paşa uzun bir
olağanüstü doğanın tadını çıkarabilir ve gerçek Toskana mutfağını deneyimleyebilir.
millete kambur yapan
konuşma yapar. 30 Ekim
ve Sevr’i imzalayıp
hianti, İtalya’nın Toskana bölgesinde yer alan deniyor. Bu düzen her bölgenin farklı toprak yapısını, iklimini
1918’den 23 Nisan
emperyalizme vatanın
ve Floransa ile Siena arasında uzanan geniş ve şarap karakterini vurgulamak amacıyla geliştirilmiş ve
1920’ye kadar yaşanan
anahtarını teslim eden.
bir coğrafya. Bölge yumuşak tepeleri, üzüm şarap etiketlerinde bu bölgelerin belirtilmesi, tüketicilerin
olayları belgelere dayalı
Evet o düzendi. Bu
bağları, zeytinlikleri ve taş çiftlik evleriyle hangi küçük bölgeden gelen şarabı içtiklerini anlamalarını
anlatır. Osmanlıcılık,
nedenledir ki bizim
C tam bir Toskana kartpostalı gibi. Tam da sağlıyor. Chianti ve Toskana, Rönesans döneminden
İslamcılık ve Turancılık
Milli Mücadelemiz
Lorenzo de Medici’nin ünlü şiiri “Canzona di Bacco”nun günümüze kadar birçok büyük düşünür, sanatçı, bilim insanı
yalnız bir düştür der.
özeldir. Çünkü yalnızca
(Bacchus’un Şarkısı) en ünlü dizesi olan “Chi vuole esser ve lider yetiştirmiş. Ayrıca çağdaş dünyada da birçok ünlü
İzlencemiz ulusal siyaset,
emperyalizme değil
lieto, sia, di doman non c’è certezza.” (Kim mutlu olmak isim burayı ikinci evleri olarak seçmiş. Bu bölge sırf tarihiyle
ilkemiz milli iradeye
onlarla işbirliği yapan
istiyorsa mutlu olsun çünkü yarının garantisi yok) gibi. 13. değil kültürel zenginliğiyle de esin vermeyi sürdürüyor.
dayanarak ulusun ve
düzene karşıdır. O
yüzyılda, Floransa ve Siena kentleri arasında büyük savaşlar
vatanın muhtaç olduğu
TARİHİ KÖY
karşıtlığın vurgulandığı
yaşanırken Chianti bölgesi bu çatışmaların ortasında yer
amaçlara yürümektir der.
Ziyaretimiz sırasında Castello di Albola’da kaldık.
ilk belge de Amasya
aldı. 1716’da Toskana Büyük Dükü III. Cosimo, Chianti
Bolşevik rüzgâr esmeye
Chianti’nin tepelerinde yer alan tarihi bu köy 15. yüzyılın
Genelgesi’dir.
şarap bölgesini resmi olarak belirledi ve bu bölgedeki şarap
başladığında yine kürsüye
sonlarında ortaya çıkmış. Floransalı bir doktor ve avukat
22 Haziran 1919 tarihli
üretimini denetlemeye başladı. 20. yüzyılda ise Chianti
gelir. 14 Ağustos günü
olan Lodovico Acciaiuoli, Chianti’deki topraklarını
o genelge imzalandığında
şarapları dünya çapında üne kavuştu.
“Bizim noktai nazarımız
genişletme amacıyla Pian d’Albola arazisini satın almış ve
ülkenin dört yanı işgal
Chianti şaraplarının ana üzüm çeşidi sangiovese üzümü.
-ki halkçılıktır- kuvvetin
burada iki büyük kule içeren bir villa inşa etmiş. Bu yapı,
altındadır. Genelge bu
Bölgede üretilen şaraplarının en az yüzde 70’i sangiovese
kudretin hâkimiyetin
Rönesans döneminin asil Chianti mimarisinin karakteristik
durumu “Vatanın bütünlüğü
üzümünden yapılmak zorunda. Siyah horoz sembolü, Chianti
idarenin doğrudan halka
özelliklerini yansıtıyor. 1979’dan bu yana Zonin ailesinin
milletin bağımsızlığı
Classico şişelerinde bulunuyor ve yüksek kaliteyi simgeliyor.
verilmesidir” der. Bir
sahip olduğu Castello di Albola, tarihi köyü, eski mahzenleri
tehlikededir” cümlesiyle
Chianti Classico şarap üretim bölgesindeki alt bölgeleri
ay sonra 13 Eylül’de
ve geniş üzüm bağlarıyla eşsiz bir deneyim oldu. Castello di
vurgular. İşgalcilere yönelik
tanımlamak için oluşturulmuş özel coğrafi birimlere Unità
ise hazırladığı halkçılık
Albola’da öğlen yemeği ve tadım mönüsü bulunuyor.
tek vurgu da budur. Asıl
Geografiche Aggiuntive (UGA) yani “Ekstra Coğrafi Alanlar”
programını Meclis’e sunar.
vurgu “İstanbul hükümetinin
Komisyon programın
üzerine aldığı sorumluluğu
“amaç ve öğreti” kısmını
yerine getirmediği”
Meclis’in bildirisi olarak
saptaması ve bu durumda ne
yayımlar. Amaç halkı yalnızca
yapılacağını söylemesidir.
özgür kılmak değil aynı zamanda
Türkiye’nin kurtuluş ve Türkiye
emperyalizm ve kapitalizmin baskı ve
Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesi tek
zulmünden kurtararak onu yönetim
cümleyle vurgulanmıştır genelgede.
ve egemenliğin tek sahibi yapmaktır.
“Milletin bağımsızlığını yine milletin
Programın “temel maddeler” bölümü
azim ve kararı kurtaracaktır” cümlesi
ise 1921 Anayasası olur. Türkiye
Kemalizmin beden bulmasıdır daha
Devleti’nin ilk anayasası “Egemenlik
1919’da. Nasıl mı? Millet geleceğine
kayıtsız şartsız millete aittir” diyerek
nasıl karar verecektir, yolu nedir?
Amasya ruhunu anayasal kural haline
Yolu meclisten geçer. Meclis için
getirir. Egemen millet olduğu için
seçim gerekir. Seçimin olduğu ve
TBMM’nin üstünde güç tanınmaz.
GEZİLECEK YERLER
belli aralıklarla yinelendiği rejim
Saltanatın kaldırılması da Vahdettin
cumhuriyettir. Millet egemenliğiyle
- Greve: Chianti’nin başkenti olarak kabul
kaçtığında hilafet makamının boş
yetinmeyip bir de meclisli yapı
ediliyor. Piazza Matteotti ise kasabanın ana meydanı,
olduğuna dair alınan fetvanın
öngörülmesi halkçı, demokrat
birçok şarap dükkânı ve restoran bulunuyor. Museo
Meclis onayına sunulması da işte bu
duruştur. Millet, gelecekte de
del Vino (Şarap Müzesi), Chianti şaraplarının tarihi
nedenledir. Millet sözünün üstünde
varlığını sürdürebilmek için egemen
hakkında bilgi edinmek için harika bir yer.
söz yoktur. Bu öyle bir kararlılıktır
kılınmıştır. Bu ise milliyetçiliktir.
- Radda: Ortaçağdan kalma tarihi sokakları ve
ki 1924 anayasa tasarısında
Genelge devrimcidir, Osmanlı
manzaralı tepeleri ile ünlü. Castello di Albola, şarap
cumhurbaşkanına tanınan TBMM’yi
anayasasını görmezden gelmiştir.
tadımı için en iyi duraklardan biri.
feshetme ve yasaları veto etme
Eroica ise her yıl düzenlenen klasik bisiklet yarışı ile
Bu anayasa göre egemen Allah’ın
- Castellina: Etrüsklerden kalma antik kalıntılar ve
hakkı Meclis’ten geçmeyecektir.
ünlü.
yeryüzündeki gölgesi sultandır.
Rocca di Castellina isimli kale burada.
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal
- Panzano: Dario Cecchini isimli ünlü kasabı ve
Egemen padişah bu yetkisini
- Gaiole: Castello di Brolio, ünlü Ricasoli ailesine
olduğu halde...
biftekleri ile tanıyor.
Allah’tan alır. Oysa genelge egemen
ait ve Chianti şaraplarının doğduğu yerlerden biri.
1921’de Amasya’dan süzülüp
olarak milleti tanır. Egemenlik
anayasaya giren millet egemenliği
anlayışını deyim yerindeyse
NASIL GİDİLİR?
iki yıl sonra ismine de kavuşur.
gökyüzünden yeryüzüne indirir. Bu
Cumhuriyet. Mustafa Kemal Paşa Bölgeye en yakın iki havaalanı Floransa Peretola (FLR) ve Pisa Galileo
da laik devlet ve toplum düzenine
23 Eylül 1923’te Avusturya gazetesi Galilei (PSA). Öte yandan Chianti’ye en iyi ulaşım yöntemi araba kiralamak
yapılan vurgu olur. İşte size 16
Neue Freie Presse muhabiri Hans J. çünkü üzüm bağları ve kasabalar arasında toplu taşıma sınırlı. Floransa’dan
yıl sonra Kemalizm adını alacak
Lazari’ye verdiği demeçte şöyle der: Greve’ye otobüs veya araba ile yaklaşık 45 dakikada ulaşabilirsiniz.
ideolojinin ilk dört ilkesi…
“Size, yeni Türk anayasasının
TOSKANA’DA GEÇEN FİLMLER
ATATÜRK VE MİLLET birinci paragrafını tekrar etmek
Chianti ve Toskana bölgesi, olağanüstü manzaraları, tarihi kasabaları ve
istiyorum: Hâkimiyet kayıtsız şartsız
Peki kararların meclis yoluyla
romantik ortamıyla birçok film ve kitaba da esin kaynağı olmuş. İşte yörede
milletindir. Yönetim şekli halkın
alınacağına ilişkin kanıtımız nedir?
geçen veya buradan esin alan bazı önemli filmler.
geleceğini bizzat ve fiilen idare etmesi
Genelge; Sivas’ta milli bir kongre
l A Room with a View (Manzaralı Bir Oda) (1985)
esasına dayanır. Bunlar, ‘Cumhuriyet’
toplanmasını kararlaştırır. Bunun
l The English Patient (İngiliz Hasta) (1996)
kelimesinin açık ve yanlış anlamaya YEMEK
için her sancaktan “milletin güvenini
l Hannibal (2001)
meydan vermeyen tanımıdır!”
kazanmış üç temsilcinin” yola
l Under the Tuscan Sun (Toskana Güneşi Altında) (2003)
KÜLTÜRÜ
İşte bu nedenledir ki 29 Ekim 1923
çıkmasını ister. Erzurum’da toplanan
günü Türkiye Devleti’ni Cumhuriyet
milliciler de Sivas’ta toplananlar da Chianti, Toskana
Under the Tuscan Sun
yapan anayasa değişikliği “açıklamalı
kongrelerini yasama organı/meclis mutfağı ile de ünlü.
(Toskana Güneşi Altında)
değişiklik” olarak tanımlanır. 1919
gibi çalıştırır. Karar alır. Aldıkları Geleneksel yemeklerden
günü Amasya’da vurgulanan,
kararı uygulamak üzere bir yürütme bazıları şöyle:
1921 Anayasası’na ruh olan millet
organı yani temsilciler kurulu seçer. l Bistecca alla
Kongreler “İradeyi milliyeyi hâkim egemenliği “Cumhuriyet” olarak Fiorentina: Dev Toskana
kılmak esastır” kararıyla Amasya açıklanır. Ardında Türk milletinin usulü biftek.
ruhunu yaşatır. mücadelesi, şehit ve gazilerin kanı l Pappardelle al
Atatürk ve arkadaşları vatanın ve vardır. Bu nedenledir ki Cumhuriyet Cinghiale: Toskana
milletin tehlikede olduğu o bunalım koruma altına alınır. Bu nedenle yaban domuzu ragu ve
dönemlerinde çözümü hep millet değiştirilemez ve değiştirilmesi pappardelle makarna
egemenliğinde aramıştır. Saray ise önerilemez hükümdür. Değiştirmeye l Ribollita: Sebzeli ve
ekmek bazlı geleneksel bir
Mondros Mütarekesi’nin ardından 21 cüret etmek yalnız 1919 ruhunu ve
Toskana çorbası.
Aralık 1918 günü meclisi fesheder. millet egemenliği ilkesini reddetmek
l Cantucci e Vin Santo:
Meclis ancak Sivas’taki Kemalistlerin değildir. Emperyalizmi ve ona
Bademli bisküviler ile tatlı
direnciyle açılır. 12 Ocak 1920 günü kucak açan saray ve hükümetini
şarap.
çalışmaya başlayan Osmanlı Mebusan benimsemek demektir.
KÖPRÜBAŞI