Katalog

2 KASIM 2025 4 PINAR AKSU Sen de benim kadar SARI’NIN KÖŞESI gerçekleri görüyorsun en gazetenin penceresinden her dönemde fark edilmesi, eğitimle ve hukukla sabah işe giden insanların yüzlerini önlenmesi mümkün. Ne Yapmalı? izlerim. Yorgun, dalgın, bazen Çözüm aslında belli: Okul müfredatına de öfkeliler. Kimisi cebindeki empati ve canlı hakları dersi eklenmeli. B dolmuş parasını sayıyor, kimisi Eğitimcilere bu anlamda çok büyük sorumluluk kulağında haberleri dinliyor. Ama ortak bir düşüyor. Ailelerin bilinçlendirilmesi veli şey var yüzlerinde: Mutsuzluk. Türkiye, son toplantılarında yapılacak özel görüşmelerle yıllarda dünyanın en mutsuz ülkelerinden. çocuğun kişisel gelişimi ve psikolojik sağlığı Araştırmalara göre insanların yaşam doyumu ile birlikte ele alınıp gözlemlenmeli. düşüyor. Umut, yerini öfkeye bırakıyor. Hayvana şiddet suçu, istisnasız ağır Peki bu öfke nereye gidiyor? Geçen cezalara tabi olmalı. Yerel yönetimler, şehir yazımın sonunda demiştim ki: Hayvana şiddet planlamasında hayvanlarla birlikte yaşamı uygulayan bireyin toplum için tehlikeleri temel ilke olarak benimsemeli. Ve en önemlisi: üzerine konuşacağız. İşte bugün o sohbete toplum olarak “can” kavramını yeniden başlıyoruz. Ama bu, yalnızca hayvanlarla hatırlamalıyız. ilgili değil. Bu, insanın içindeki boşlukla, Bir kentte, bir hayvana eziyet artıyorsa empati kaybıyla ve bir ülkenin giderek artan orada bir şeyler çoktan bozulmuştur. Empati mutsuzluğuyla da ilgili bir sorun. azaldıkça vicdanın sesi kısılır. Bir ülkenin Empati azaldığında şiddetin yönü değişiyor. hayvanlarına nasıl davrandığı aslında insanına Bazen bir kediye, bazen bir köpeğe, bazen bir nasıl davrandığının aynasıdır. çocuğa, insana... Bize taş atan, döven, öldüren Biz kediler dayanıklıyız, dört ayak üstüne el bir gün sana yöneliyor. Sen de biliyorsun. düşeriz. Ama bu kent, bu ülke, her düşüşten Türkiye’de 2025 yılının ilk altı ayında en sonra biraz daha vicdan kaybediyor. az 477 bin hayvanın yaşam hakkı ihlal Mesele sadece hayvan hakları değil, insan edildi. Hayvan Hakları İzleme Komitesi’nin olabilme hakkı. Ve eğer bir toplum kendi raporuna göre yılın ilk yarısında hepsi köpek kedisini, köpeğini koruyamıyorsa birbirini de olmak üzere (bunlar sadece bilinenler) en koruyamayacaktır. az 13 hayvan cinsel şiddete maruz kaldı. Bu rakamalar yalnızca yayımlanan haberlere GAZETEDEN GÜNLÜKLER dayanıyor. Bunun yanı sıra en az 194 kovan Bu raporlara canım çok sıkıldı... Ekonomi arının da yaşam hakkı elinden alındı. Nasıl şefimiz Jale’nin odasına gittim. Yüzüme mı? Yakılarak veya zehirlenerek. Arılardan bakınca anlar hemen keyifli miyim değil ne istedin ey insan? Hep diyorsunuz ya miyim. İşi gücü rapor okumak onun da, şöyle vahşi hayvan... Vahşet size özgü. Biz bir baktı rapora. Dedi ki: “Köşende birkaç birbirimizi keyiften, delilikten yakıp film, kitap öner, mutlaka ilgilisi vardır, yoksa öldürmeyiz. Sarı’nın insan Fair trade (Adil ticaret) da torununa, çocuğuna izletir, etkisi olur.” Bilim insanları diyor ki: Uzun süreli Fair Trade, ürünün yapımında kimse Çok bilgilidir. Bir de odasında hep yaş mama mutsuzluk, ekonomik baskı, adaletsizlik sözlüğü: sömürülmedi, emeğine saygı gösterildi demek. var, ayrı seviyorum Jale’yi. “Tamam Jale, duygusu ve çaresizlik... Bunların hepsi Çikolatanın tadı güzel çünkü çikolatayı çocuklar yazayım ama ben pek film bilmem. Sen söyle empatiyi azaltıyor. İnsan kendi acısını Karmaşık yapmadı ve okuldan mahrum kalmadılar. Adil hangilerini izlesinler?” Şu filmleri önerdi: büyüttükçe başkasının acısını göremez hale ticaret logosunu görürsen sevin, görmüyorsan Kedi-İstanbul’un Sokak Kedileri (2016): geliyor. O zaman hayvanın acısı da yaşamı konuysa ben da o ürünü rafta bırak. Bırak da orada utansın da “önemsiz” görülüyor. Film, kentin farklı mahallelerinden yedi biraz. Küresel olarak bilinen logoları: sadeleştiririm Oysa empati dediğimiz şey yalnızca kedinin yaşamını takip ediyor: Sarı (ben Fair Trade Certified, WFTO. duygusal bir refleks değil, toplumların değilim, adaşım), Duman, Bengü, Aslan birbirine tutunma biçimi. Empatinin Parçası, Gamsız, Psikopat ve Deniz. Her biri, takılıyor: seçen kişinin çocukluğundaki “terbiye” eğitimi olmadığı yerde, şiddet sadece artmaz, insanlarla etkileşimde bulunan Empati eksikliği: Başkalarının acısını çok yüksek oranda dayakla, normalleşir. Bugün bize tekme atmayı mazur benzersiz karakterlere sahip. Biz, anlamakta zorluk çekiyorlar. Hayvanın canını şiddetle ilişkili. Ne yazık ki sizleri gören bir zihin, yarın insana şiddeti de kenti sadece fiziksel olarak değil, “önemsiz” hayvanı da nesne olarak görme kısırlaştıramıyoruz. Çoğalıyor meşrulaştırır. Sen de biliyorsun. kültürel olarak da şekillendiririz. eğilimindeler. ve kendi çocuklarınıza kendiniz Film, bizim yaşamlarımızı SOSYOPATİYE GİDEN YOL: EMPATİDEN Duygusal kontrol zayıflığı: Anlık öfke, şiddet mağduru değilmişcesine ve sizinle olan ilişkilerimizi sinir, hiddet gibi duyguları yönetemezler. YOKSUN BİREYİN ANATOMİSİ eziyet ediyorsunuz, zincirleme anlatıyor. Çoğunuzda ne yazık ki bu kontrol mekanizması kaza devam ediyor bu şekilde. Son 40 yılda psikoloji, sosyoloji ve Flow (2024): Flow, büyük bir hiç yok. Fil bir dostumun sizin kadar Sosyal izolasyon: Toplumdan kriminoloji alanında yayımlanan kitap ve sel felaketinin ardından hayatta öfkeli olduğunu hayal edemiyorum. Duygu kopuk, yalnız ya da dışlanmış bilimsel makaleler, çocuk ve yaşlıları istismar kalan siyah bir kedinin, diğer kontrolünüz çok zayıf. İnsanlarla binlerce edenlerle eşlerini dövenler dahil olmak üzere, bireylerde şiddet eğilimi daha hayvanlarla birlikte güvenli bir yıldır birlikte yaşıyoruz ve hâlâ bizlerden şiddet suçları işleyen kişilerin, çocukluk ve yüksek. yer arayışını anlatan diyalogsuz bir şey öğrenmemiş olmanızı ahmakça gençlik dönemlerinde ciddi boyutlarda ve Bilinen maalesef en ünlü seri animasyon film. Filmde kedi, buluyorum açıkçası. Kedi sakinliğini romantize tekrarlanan nitelikte hayvanlara karşı kötü katillerden biri Theodore Robert labrador, lemur, kapibara ve ediyorsunuz ve süs gibi bizi izliyorsunuz. davranışlar sergilediklerini ve seri katillerin Bundy, dedesinin hayvanlara kötü sekreter kuşu birlikte yol alıyor Biraz örnek alsanız gereksiz öfkenin alçaltıcı hemen hepsinin küçükken, hayvanlara işkence davranışlarını seyrederek büyüdü. Bu yolculuk, hayatta kalma olduğunu anlarsınız. ettiğini hatta öldürdüğünü gösteriyor. Psikiyatri Daha sonra kadını öldürdü... mücadelesi ve doğa ile uyum Geçmiş travmalar: Çocuklukta şiddete uzmanlarının bağlı bulunduğu meslek SOSYOPATİNİN TOPLUMSAL BEDELİ içinde yaşama temasını işliyor. Jale diyor ki: maruz kalan biri, çoğu zaman şiddeti bir örgütleri hayvanlara kötü muameleyi, davranış “Çok duygulandım izlerken.” Yumuşacık kalbi Çocuklara empatiyi öğretmek, sırf duygusal dil olarak öğrenir. Gücü kendinden güçsüz bozukluğunun tanısında bir ölçüt kabul değil, toplumsal bir gereklilik. Merhamet var Jale’nin. Adada bir sürü kardeşime eşlik üzerinde dener. ediyorlar. ediyor, onlarla ilgileniyor. Sosyopatik eğilimler: Bazılarında narsisizm, öğretilmezse şiddet öğrenilir. Toplumsal Yani bir toplumda hayvana yönelik şiddet manipülasyon ve üstünlük duygusu öne şiddetin ilk kıvılcımı, genellikle en zayıfa Jale’yi bize benzetiyorum, gözleri aynı bizim artıyorsa o toplum gelecekte kendi içinde çıkıyor. Çoğunluklukla bu profildeki kişiler uygulanan şiddettir. Bu yüzden bize yapılan gibi yemyeşil. Ona her baktığımda ikimizde daha büyük yaralarla karşılaşabilir. Hayvana gözlerimizi kırpıyoruz, bizim dilimizde senden şiddet uygulayan bireylerin psikolojik profiline için bize eziyet etmek “güç gösterisi” haline şiddeti önlemek aslında toplumunuzu bakıldığında birkaç ortak nokta gözüme geliyor. Köpeğini eğitirken dayakla terbiyeyi korumaktır. Sosyopatik davranışların erken memnunum, iyi ki varsın demek. Dr. Tarkan’la hasbihal Türk veteriner hekimliğinin 183. yılı: Sarı’nın notu: Cumhuriyetin 102. yılında, veteriner hekimliğin 183 yıllık tarihini ve bu Meslekten öte vatan görevi mesleğin Türkiye’deki Cumhuriyet idealiyle kesişen yolculuğunu sevgili doktorum, veteriner Karşımızda cehalet var. Bilimi 102 yaşında, veteriner hekim Dr. Tarkan Özçetin ile konuştuk. değersizleştiren, hayvana duyarsızlaşan, hekimlik 183 yaşında doğaya körleşen bir anlayışla mücadele u Türk veteriner hekimliği 183. yaşında. Bu tarih ama ikisi de aynı kökten ediyoruz. Veteriner hekimlik hâlâ aynı bize ne anlatıyor sence? besleniyor: aydınlık 183 yıl, yalnızca bir meslek tarihi değil, görevde: Yaşamı korumak, vatanı sevmek, Türkiye’nin sevdasından. bir karakter tarihidir. Bu topraklarda bilimin, millete hizmet etmek. Bizim için bir u Son olarak hayvanı iyileştirmek, aslında insanın vicdanın ve vatan sevgisinin kesiştiği bir yolun meslektaşlarınıza ve vicdanını hatırlatmaktır. başlangıcıdır. Türk veteriner hekimliği, modern topluma ne söylemek bilimin Anadolu’ya ilk adımlarından biridir. u Veteriner hekimliğin özü nedir sence? istersin? Her dönemde akılla, emekle ve sorumlulukla Özü, yaşatmaktır. Kimi zaman bir dağ Bu bayrak bize büyük yoğrulmuştur. köyünde kuduz aşısı yaparken kimi zaman bir emanet. Veteriner bir laboratuvarda yeni bir umut ararken, u Peki geçmişte veteriner hekimler nasıl bir rol hekimlik sadece hayvan üstlendi? Memleket canları neler yaptılar Tarkan? kimi zaman bir sokak kedisinin gözünde sağlığı değil. Toplum Veteriner hekimler savaş yıllarında cepheye yeniden hayata tutunurken... Biz hep aynı sağlığı, gıda güvenliği silahla değil, stetoskopla gittiler. Yaralı atları, yeminle yola çıktık: Yaşamı korumak için. ve doğa dengesi 1921 Baytar Mekteb-i Alisi katırları, cephenin sessiz kahramanlarını u Cumhuriyet’in 102. yılıyla bu tarih nasıl demektir. Cumhuriyetin tedavi ettiler. O yıllarda bir at, bir tüfek kadar kesişiyor? idealiyle çalışıyoruz. Bilimin ışığını taşımak, değerliydi. Onlar sadece hayvanları değil, 102. yılında, 183 Çok güçlü bir bağ var. Cumhuriyetin temelleri cehaletin karanlığını dağıtmak bizim için sadece ordunun yürüyüşünü ve halkın umudunu ayakta yıllık birikimimizle bu emaneti taşımaya yalnızca siyasi iradeye değil, bilime ve emeğe görev değil, varlık nedenidir. tuttular. Bu meslek, bu ülkenin bağımsızlık devam edeceğiz. Kutlu olsun Türk veteriner dayanır. Cumhuriyeti kuran kadroların içinde hikâyesinde görünmez ama çok derin bir iz hekimliğinin 183. yılı. Kutlu olsun Cumhuriyetin u Yani veteriner hekimlik bir meslekten öte bir veteriner hekimler de vardı. Onlar savaşın bırakmıştır. 102. yılı. Ve kutlu olsun bu ülkeye, bu mesleğe duruş diyorsun.. yıkıntıları arasından bilimi, üretimi, sağlığı ve yüreğini, ömrünü ve vicdanını veren tüm u Bugün cephe neresi sence? hayvancılığı yeniden ayağa kaldırdılar. Bugün Kesinlikle öyle. Veteriner hekimlik, bilimle Bugün artık düşman silahlı değil. o mirasın çocukları olarak biz aynı Cumhuriyet yoğrulmuş bir vatan sevgisidir. Cumhuriyet meslektaşlarıma.