Katalog

26 OCAK 2025 3 KIRMIZI Adnan PAZARTESİ: Veli’yi GÖRÜNEN KÖY İnsanlar ve toplumlar yanı başlarında olan tehlikeleri bilmelerine karşın önlem almazlarsa başlarına hatırlar gelen felaketlerden sonra “Acaba zamanında bir şey yapabilir miydim?” diye düşünürler. abriel bir kırmızı pazartesi Garcia akşamına doğru Marquez’in hızla yol alıyoruz. mısınız? “Kırmızı l Uzmanlar, ne GPazartesi” kadar itina edilirse Ağabeyi Orhan Veli kadar bilinir olmasa adlı bir romanı var. edilsin nükleer da gizemli yaşamı, kitapları ve dostlarının Bence bu roman santralların önemli hatırasında bıraktığı güzel anılarla tanındı. önemli bir bireysel risk taşıdığını bilirler küçük levha bulunuyordu. Adnan Veli ve toplumsal sorunu ama yine de inşa bu levhanın altına ve üstünde ‘zor yazar’ PROF. DR. undan 73 sene önce 17 Aralık ele alan bir sanat ederler. yazılı bir kâğıt yapıştırmıştı. O dönemde ÜSTÜN 1952 günü Babıali yokuşundan eseri, törelerle iç içe l Trafik yazarların durumunu, bu iki kelimeden DÖKMEN inerken caddenin sol tarafına geçmiş bir aymazlığın, kurallarına uymak daha iyi başka hiçbir şey anlatamazdı.” doğru başınızı çevirseydiniz bir umursamazlığın gerektiğini herkes (**) Bkitap tanıtımına denk gelirdiniz. şaheseri. bilir ancak birçok kişi kurallara Tıpkı Sait Faik gibi ömrünün son Vitrine şaşkınlıkla bakan kalabalığın kendisinin değil başkalarının yıllarında balıkçılığa ilgi duyar. Gece ROMAN NE ANLATIYOR? arasından da kafanızı uzatsaydınız bu uyması gerektiğini düşünür. gündüz, yaz kış demeden İstanbul Bir adam evlendiği gece eşinin tanıtımı bir hayli garipserdiniz. Evet l Dikta rejimlerinin TOLGA Boğazı’nda balıkçı kayıklarıyla sabaha bakire olmadığını anlıyor, onu alışılmadık bu tanıtım 73 sene önce İnsel toplumları felakete kadar lüfer avlar. Balıkçı dostları da olur. AYDOĞAN baba evine götürüyor. Tam Kitabevi’nin önünde olmuştu. Vitrine bir sürükleyeceğini bilmeyen Aziz Nesin’i de hem balığa hem de balıkçı olarak emin olmamakla birlikte kartondan duvar, duvarın üzerinde de demir yoktur fakat pek çok kişi dostlarıyla tanıştırmaya davet eder. Aynı gelinin ağabeyleri bu olaydan parmaklıklı iki pencereyle hapishane görüntüsü verilmişti. “Bizim diktatör diğerlerinden günlerde Vatan gazetesi el değiştirince Nasar’ı sorumlu tutarlar ve onu Duvardaki pencerelerden iki insan, kendilerini izleyen meraklı farklı, iyi bir insan” diye işsiz kalır. Tazminatını alamayınca da öldürmeye karar verirler. Olayı kalabalığa birer mahkûm gibi bakıyordu. İşte bu “Mapusane düşünür, tehlikenin farkına dava açarak hakkını arar. Dava sürerken bir yandan da iş arar dile getirirler, kasabada herkes Çeşmesi” adlı kitabın tanıtımıydı. O güne kadar İstanbul’da varmaz. Örneğin Hitler’i ve ama bulamaz. Geçinebilmek için bankalardan kredi çeker. Bir gelinin ağabeylerinin Nasar’ı böylesine ilginç bir kitap reklamı yapılmamıştı ve ertesi gün Mussoloni’yi seçen seçmenler bankanın borcunu başka bankadan çektiği krediyle kapatmaya öldüreceklerini öğrenir. Nasar tüm gazeteler bu kitaptan söz ediyordu. Bu ilginç kitabın yazarı böyle düşünmüşlerdi. çalışır. Bir gün dostu Aziz Nesin’e giderek kefil olmasını ister. da tehlikeyi bilmektedir. Ancak Orhan Veli’nin kardeşi Adnan Veli Kanık’tı. l Madımak Oteli’nin etrafı Aziz Nesin yadırgayarak “Yahu sen daha geçen gün ‘Mapusane önlem alınmaz sonunda Nasar uzun süre sarıldığında Ku Çeşmesi’ kitabının telifini almadın mı?” diye sorar. Adnan İDAM MAHKÛMU öldürülür. Klux Klan yöntemiyle otelin Veli gülümser, “Hani seni bir balıkçının Adnan Veli 1916’da İstanbul’da doğar. Bu olay dünya edebiyatında yakılacağına kimse ihtimal gecekondusuna götürmek istemiştim ya” Babası Mehmet Veli Kanık, Riyaset-i törelerin acımasızlığı ve vermemişti, yetkililer görünen der. Nesin, olayı şöyle aktarıyor: Cumhur Orkestrası’nda görevlendirilince toplumun duyarsızlığı olarak köyü görememişlerdi. “O balıkçı, karısı, beş çocuğuyla tek aile 1924’te Ankara’ya taşınır. Adnan yorumlanmaktadır. Herkes l “Kırmızı Pazartesi”de odalı bir gecekonduda yaşıyormuş. Adam Veli, Ankara Erkek Lisesi’nde, sonra tehlikenin farkındadır ancak anlatılan insan teslimiyetini hastalanmış iki aydır yatıyormuş. Adnan, da İstanbul’da Boğaziçi ve Galatasaray kimse tehlikeyi önlemeye Aziz Nesin koyun metaforuyla gecekonduya birkaç kez doktor götürmüş, liselerinde okur. Gençlik yıllarında bir ara çalışmamıştır. Yaşanmış bir dile getirmişti. Koyunlardan hastaya ilaçlar almış. ‘Mapusane hapse düşer hatta idama mahkûm edilir. hikâyeden esinlenilerek yazılmış birisi diğerine “Kayanın Çeşmesi’nin telif hakkından bir bölüm İleride yazacağı “Mapusane Çeşmesi” olan bu roman bence tehlikenin arkasında bir kurt var, dur olan o iki üç bin lirayı aldığı gün inmiş Yemiş İskelesi’ne. Un, kitabı da işte burada gördükleri, yaşadıklarıdır. Mahkûmiyetin farkında olan, endişe eden bakalım ne olacak?” der. Az yağ, pirinç, soğan, fasulye, nohut, patates, parası bitene dek nedeni üzerinde birçok iddia bulunur. Genel kanı İtalyan fakat tehlikeyle karşılaşmaktan sonra “Kurdun kokusu yakından bir kilerlik erzak düzüp atmış arabaya, doğru hasta balıkçının Konsolosluğu’nda çalışan bir kadına âşık olduğu ve bu yüzden kaçınamayan insanları gelmeye başladı, galiba bize gecekondusuna...” (**) İtalyanlar adına casusluk yaptığı yönündedir. Öte yandan anlatmaktadır. Romandaki yaklaşıyor, dur bakalım ne Vatan gazetesinden arkadaşı Kemal Bağlum ise “Anıpolitik”(*) olaya benzeyen pek çok olaya olacak?” der. Biraz sonra da GÜÇLÜKLE EMEKLİ OLDU kitabında bu idam olayını Adnan Veli’nin kendisine anlattığı bireylerin ve toplumların “Sanırım kurt tam arkamızdaki Aylar sonra mahkeme kararını verir. Adnan Veli tazminat ifade eder. Aktardığına göre Adnan Veli 1940’larda o yaşamında rastlarız. çalının arkasında, dur bakalım davasını kazanır. Alacağı parayı düşünerek düşler kurarken dönemki adıyla MAH, günümüzdeki adıyla MİT için çalışır. Şablonumuz şudur: Bir ne olacak?” der. Hikâye biter. dava Yargıtay’dan döner. Yetmezmiş gibi bir de karşı tarafın Pera Palas’ta yabancı servislerin casuslarını bir garson gibi tehlikenin farkında olmak l “Kırmızı Pazartesi”de avukatlık ücretini ödemeye hüküm giyer ama bunu ödeyecek dinleyerek istihbarat toplar. Ancak bir yanlış anlaşılma sonucu ancak bu tehlikeden kaçınmak işleneceği tahmin edilen bir parası yoktur. Nesin’den yardım ister. Bir şekilde çözüm Türkiye aleyhine casusluk yaptığı sanılır, yargılanır ve idam için yeterli önlem almamak/ cinayet önlenememiştir. Ancak bulunur ama en azından emekli olmak ve eline üç beş kuruş kararı verilir. Adnan Veli MİT için çalıştığını, İsmet İnönü’nün alamamak. Şu örneklere ABD’deki Ketty Genovese geçmesini ister. de bu konuyu bildiğini ve cumhurbaşkanına danışılmasını bakalım. olayında iddia edildiği üzere Aziz Nesin, “Son çalıştığı yazarlık çizerlikle ilişkisi olmayan rica eder. Konu İnönü’ye aktarılınca da idam kararı bozulur l Ülkemizdeki “töre cinayeti” işlenmekte olan cinayete seyirci işte dişini sıkıp iki yıl daha çalışarak emeklilik hakkını ve serbest bırakılır. Kemal Bağlum’un kitabında yazılanlar ne denen cinayetlerde ve kadın kalanlar hatta polisi aramayanlar kazanmak istiyordu. Hele bir emekli olsun, televizyon da kadar doğrudur bilinmez ancak Adnan Veli 1940’ların sonunda cinayetlerinde kimin kimi çoktur. Bizde ise kocasının alacaktı, gönlünce yaşayıp, gönlünce yazacaktı” diye anlatır. Ankara Ulus’taki Soğukkuyu Askeri Cezaevi’nde bir süre öldüreceği çevre tarafından az saldırısından kaçmaya çalışan bir Ve sonunda Adnan Veli farklı bir işte çalışarak 1972’de yattığı anılarda yer alır. Ağabeyi Orhan Veli de sık sık ziyaret çok bilinmektedir ancak sonuçta kadın sokakta birkaç erkekten güçlükle emekli olur. Ardında ne bir eş bırakır ne bir çocuk. ederek kardeşini yalnız bırakmaz. cinayet işlenir. Bazı katiller hem yardım istese Kadir Şeker’in Bilinen ki ilk emekli aylığını aldıktan sonra da geçirdiği bir Hapishaneden çıktıktan sonra Vatan gazetesinde çalışır. eşlerini hem de ona verilmiş durumuna düşmekten korkan kalp krizi sonucu vefat ettiğidir. Belki de acı olan da budur. 1954’te Akbaba dergisinin yazıhanesinde Yusuf Ziya Ortaç’ın korumayı öldürmektedirler. erkekler yardım etmiyorlar. Ardında “Sosyete”, “Uçan Daireler”, “Seçim Konuşmaları”, odasında tanıştığı Aziz Nesin ile de ölene kadar bir dostluk l Kişi hekimlerin tüm l Dünya ölçeğinde yapılan “Kaynana”, “Orhan Veli İçin”, “İstanbul Batakhaneleri” gibi kurar. Biz de Aziz Nesin vasıtasıyla onun yaşamına ilişkin uyarılarına rağmen kendisi PİSA sınavları 15 yaşındaki birbirinden değerli kitaplar bırakır. Evet, bu dünyadan bir ilginç bilgiler ediniriz. Nesin, 1950’lerde Menderes iktidarının de bildiği halde bazı çocukların düşünme becerilerini Adnan Veli geçti, tıpkı ağabeyi Orhan Veli gibi, aniden ve çok basına baskı yaptığını dile getirirken Adnan Veli’nin mizahi alışkanlıklarını, örneğin sigarayı ölçen bir sınavdır. Bu sınavlara erken… yönünü şöyle anlatır: bırakmaz veya aşırı yemek yer, 19 yıldır katılıyoruz, en son “Yazarların ve gazetecilerin cezaevlerinde sayılarının her sonunda hastalanır, en azından sınavda 34. olduk. Bunun gün çoğaldığı zor bir dönemi yaşıyorduk. Vatan gazetesindeki Kaynakça diyabete tutulur. Buna bile bile nedeni bu sınavın ezbere bilgiyi odaların kapılarında, kimin odası olduğunu belirten yazılar (*) K. Bağlum, Anıpolitik, Bilgi Yayınevi, 1991 lades denir ya da görünen köy değil düşünme becerisini (**) Milliyet Sanat, 15.12.1972 vardı. Adnan Veli’nin odasının kapısında ‘yazar’ yazılı bir kılavuz istememiştir. ölçüyor olmasıdır. Ülkemizde l Karbon salınımının ve şimdiye kadar anaokulundan küresel ısınmanın giderek 15 yaşına gelene kadar BERRIN KARADENZI v Tekfen tehlike arz ettiğini pek çok ezbere bilgiye önem verildiği, berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr Filarmoni, İzmir, kişi biliyor ancak yeterli öğrenciye anlamadıkları şeyler önlem alınmıyor. Örneğin İstanbul ve ezberletildiği için bu sınavlarda atmosferi en çok kirleten bazı başarılı olamıyoruz. Şimdi Kültür rotası Özbekistan’da ülkeler Kyoto Sözleşmesi’ni bu gerçeği göz ardı ederek Konserden tiyatroya, sinemadan sergiye, Şef Aziz Shokhakimov piyanist Denis Kozhukhin›e imzalamıyorlar. (Kyoto bir de ÇEDES uygulanmaya kültür sanat dünyasında bu hafta yönetimindeki Tekfen eşlik edecek. Bugün İzmir Sözleşmesi karbon salınımının başlandı. ÇEDES kapsamında Filarmoni, art arda vereceği Ahmed Adnan Saygun Sanat kısmen kontrol altına alınmasını öğretmenlik sertifikası olmayan öne çıkan etkinlikler… dört konser ile müzikseverlerle Merkezi’nde başlayacak olan öngörmektedir.) din adamları, üniversite mezunu buluşuyor. Tekfen konser dizisi, 29 Ocak’ta l “Vahşi sulamanın” ve yanlış olmayan abiler ablalar sınıflara v ‘Çizgi Filarmoni’ye dünya çapında İstanbul Cemal Reşit Rey tarım politikalarının, bu arada giriyorlar. Görünen köy kılavuz Günleri’ beğeniyle takip edilen Rus Konser Salonu’nda yapılacak. kontrolsüz sondajların ülkemizi istemez, bu gidişle PİSA çölleştireceğini pek çok kişi sınavlarında sonuncu oluruz. sürüyor biliyor ancak önlem alınmıyor. Görünen köyde bulunmak v Kısık Ateşte Düdüklü Tencere BB Miras tarafından Bu konuda doğa kendi önlemini istemeyen insanlar bazen her İrestorasyonu yapılan eçen sezon PSM Atölye kapsamında almaktadır. Anadolu’muzda şeye rağmen kendilerini orada sanatseverlerin, Gkısa oyun olarak sahnelenen ve beğeni obruklar giderek artıyor. bulurlar, sonra da “Acaba çizerlerin yeni alan Kısık Ateşte Düdüklü Tencere, Sondajların yanı sıra otel, villa zamanında bir şey yapabilir v REDD senfoni buluşma noktası prömiyer yapıyor. Emir Taha Sarı’nın yapmak için ormanları yakarak miydim?” diye düşünürler. ürk rock müziğinin önde Turhan Selçuk kaleme aldığı, İrem Kalaycıoğlu’nun Tgelen topluluklarından Kültür Evi’nde Çizgi yönettiği ve oyuncu kadrosunda Emre REDD, Orhan Şallıel Günleri programı 2 Yıldızlar, İlyas Özçakır, Gül Doğa Selvi, yönetimindeki İstanbul İmtiyaz Sahibi: Şubat’a kadar sürüyor. 26 OCAK 2025 SAYI: 1816 Ferhat Teymur, Onur Akbay ve Yusuf CUMHURİYET VAKFI adına Symphonic Project Programda yetişkinler n Yayın Koordinatörü ALEV COŞKUN Sarıaslan’ın yer aldığı Orchestra ile sahneyi DENİZ ÜLKÜTEKİN ve çocuklar için atölyeler, konserler ve Genel Yayın Yönetmeni oyun, “PSM Atölye”nin paylaşarak sevilen şarkılarını n Reklam Genel Müdürü MİNE ESEN söyleşiler yer alıyor. Mekân, aynı zamanda EVSUN SİNEM ALKAN sahnelenen ilk oyunu Sorumlu Müdür senfonik düzenlemelerle pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr gazetemizin çizeri olan usta karikatüristin BETÜL BERİŞE olarak 2 Şubat’ta %100 müzikseverlerle buluşturacak. Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. yaşamını ve kariyerinin tüm dönemlerini ele Studio’da seyircisiyle Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. Konser, 1 Şubat’ta Cemal Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım alan bir sergiye de ev sahipliği yapıyor. (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@ buluşuyor. Reşit Rey Konser Salonu’nda. Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611