Katalog
                    Yayınlar
                
                - Anneler Günü
 - Atatürk Kitapları
 - Babalar Günü
 - Bilgisayar
 - Bilim Teknik
 - Cumhuriyet
 - Cumhuriyet 19 Mayıs
 - Cumhuriyet 23 Nisan
 - Cumhuriyet Akademi
 - Cumhuriyet Akdeniz
 - Cumhuriyet Alışveriş
 - Cumhuriyet Almanya
 - Cumhuriyet Anadolu
 - Cumhuriyet Ankara
 - Cumhuriyet Büyük Taaruz
 - Cumhuriyet Cumartesi
 - Cumhuriyet Çevre
 - Cumhuriyet Ege
 - Cumhuriyet Eğitim
 - Cumhuriyet Emlak
 - Cumhuriyet Enerji
 - Cumhuriyet Festival
 - Cumhuriyet Gezi
 - Cumhuriyet Gurme
 - Cumhuriyet Haftasonu
 - Cumhuriyet İzmir
 - Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
 - Cumhuriyet Marmara
 - Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
 - Cumhuriyet Oto
 - Cumhuriyet Özel Ekler
 - Cumhuriyet Pazar
 - Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
 - Cumhuriyet Sokak
 - Cumhuriyet Spor
 - Cumhuriyet Strateji
 - Cumhuriyet Tarım
 - Cumhuriyet Yılbaşı
 - Çerçeve Eki
 - Çocuk Kitap
 - Dergi Eki
 - Ekonomi Eki
 - Eskişehir
 - Evleniyoruz
 - Güney Dogu
 - Kitap Eki
 - Özel Ekler
 - Özel Okullar
 - Sevgililer Günü
 - Siyaset Eki
 - Sürdürülebilir yaşam
 - Turizm Eki
 - Yerel Yönetimler
 
                        Yıllar
                    
                    
                
                    Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
                    Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
                    Sayfayı Satın Almak İstiyorum
                
            
                12 OCAK 2025
2
EDITÖRDEN
ünlerden 
bir gün” 
diye 
başlar 
“
Gmasallar. 
Çünkü masalın 
alametifarikası zaman, 
mekân örüntüsünü 
bulanıklaştırmadaki 
becerisidir. Böylece ortaya 
düşsel bir anlatıya bulanmış 
evrenin herhangi bir 
yerinden kopup gelmiş hissi 
yaratan bir öykü çıkar.
Masalsı anlatılar kimi 
zaman küçümsenir. “Bana 
masal anlatma” denir. 
ABD, TikTok’a karşı yaptırım 
uygulamaya hazırlanıyor.
Çünkü masal aslında 
gerçekleşmeyecek olan 
şeydir. Sırf konuşan 
DAIRESEL 
hayvanlar veya bulutlara 
FLORA
uzanan fasulye sırıkları 
değildir masalı olanaksızlık 
anlatısı olarak kılan.
Kaydırmaya gezegen 
HHH
Aynı zamanda olay 
örgüsünde “gerçeğe” çoğu 
zaman uymayan giriş-
gelişme-sonuç mekaniği de 
buna bir gerekçedir.
AYÇA 
için ara verin
Ancak yine de masalları 
CEYLAN
dinlemeyi severiz, belki de 
onlara gereksinim duyarız. 
Sosyal medya platformları arkalarında bıraktıkları karbon ayak iziyle denetleme raporlarında önemli bir yer 
ayca_ceylan
Neden mi? 
edindi. TikTok en büyük kirletici olarak öne çıkarken onu Reddit ve Pinterest takip ediyor.
Çünkü yaşam 
masallardaki gibi tozpembe 
edenin ve psikolog Kenneth Gergen’in karbondioksit üretimine neden oluyor. TikTok ise 2 
olmadığı kadar zihnimizde 
mekânın birbirini “Bağlantıdayım, öyleyse bin 921 gram ile ikinci sırada.
oluşturduğumuz kadar 
anlamlandırıp varım” önermesine geldik. 
REDDIT DIKKAT ÇEKIYOR
rasyonel de değildir. Tıpkı 
yapılandırması Peki sosyal medyadaki tüm 
Bu konuda önemli bir araştırma da Compare 
insanlar gibi...
B özellikle 20. bu bağlantının çevresel bedeli 
the Market tarafından yapıldı. Araştırmaya göre 
HHH
yüzyılın ikinci yarısından sonra hakkında ne düşünürsünüz?
sosyal medya kullanımı iklim değişikliğine 
Belki de o yüzden masal düşünürlerin, sanatçıların, 
TIKTOK BÜYÜKTÜR 
azımsanmayacak ölçüde katkı yapıyor. En yaygın 
sevmeyen yetişkinler bile yazarların, akademisyenlerin 
YUNANISTAN
10 sosyal medya platformu özelinde yapılan 
ve araştırmacıların ilgi alanında 
Dickens’ı çok sever. Çünkü 
Yakın zamanda The analizlerden öne çıkanlar şöyle:
daha çok yer kaplamaya başladı. 
gerçeğin içinden fırlamış 
Guardian’dan öğrendiğim l TikTok en yeni sosyal medya uygulamalarından 
Bunun birçok sosyoekonomik, 
karakterleri bir yarı-masal 
araştırmayla başlamak isterim. biri ama ne yazık ki en büyük karbon ayak izine 
sosyokültürel ve siyasi nedeni 
dünyasının içine sokar 
Paris merkezli bir karbon sahip olanı ve kaydırma yaparak geçirilen her dakika 
olmasına karşın sanıyorum ki 
Dickens. Her ne kadar 
muhasebesi danışmanlık şirketi için 2.63 gram karbon eşdeğeri yayıyor.
İkinci Dünya Savaşı, etki ve 
“Biz çıkalım kerevetine” 
olan Greenly Danışmanlık, l Her bir dakikalık kaydırma başına 2.48 gram 
yıkım gücü ile insanlığın tekrar 
türünde sonları sevmese 
1 milyar kullanıcıya sahip 
tekrar beden-mekân ilişkisini emisyonla Reddit listede ikinci sırada. Reddit şu 
de satırlarında masalların 
sosyal medya platformu 
sorgulamasına neden olmasıyla anda dünyanın en bilinen 21. sitesi ve ABD’de 18 
melodisini bulabilirsiniz.
TikTok’un yıllık karbon ayak 
en güçlü kaynaktır. Yerinden ila 29 yaş arası yetişkinlerin yüzde 22’sinin bu siteyi 
Veya Lars Von Trier 
izinin Yunanistan’ın yıllık 
edilen bedenler o zamanlar var kullandığı tahmin ediliyor.
filmleri... Belki de anti 
toplam emisyonundan daha 
olmak için yeni somut mekânlar l Pinterest, dakikada 1.3 gram CO2 eşdeğeri 
masal diye bir kategori 
fazla olduğunu savunuyor. 
arardı. Günümüzde ise yerinden 
emisyonla çevreyi en çok kirleten sosyal medya 
olsa onun filmleri örnek 
Aynı zamanda küresel ölçekte 
edilen beden algısı ne durumda? 
platformları arasında üçüncü sırada. Bu uygulama, 
gösterilebilir.
Hem savaşlar hem de iklim 1 milyar kullanıcısı olan 
kullanıcıların her konuda esin almasını sağlayan bir 
HHH 
değişikliği nedeniyle evlerini geride bırakmak TikTok’un karbon ayak izi 2 milyar kullanıcılı 
görsel paylaşım olanağı sağlıyor.
Gerçekle masalın 
zorunda olanlar yaşamak için somut mekân aramayı Instagram’ı da geride bıraktı. Bir Instagram 
l Pinterest’i sırasıyla Instagram, Snapchat, 
buluşması yaşamın 
sürdürüyor. Somut mekânlara sahip birçok beden kullanıcısı günde ortalama 30.6 dakika uygulamada 
Facebook, Linkedin, Twitter, Twich, YouTube takip 
distopyasıyla masalın ise yerinden edilme veya ait olamama duygusuyla zaman geçirirken bu süre TikTok kullanıcısı için 
ediyor.
sanal mekânlarda da konforu veya aitlik hissiyatını günde 45.5 dakika.
ütopyasını buluşturur. Bana 
SIKILMAK GÜZELDIR
bulabiliyor. Greenly’nin CEO’su Alexis Normand konu 
sorarsanız yaşamı algılama 
Sosyal medyayı severek kullanan biri olarak 
Saatlerimizi geçirdiğimiz sosyal medyayı biraz hakkında şöyle konuştu: “Tüm algoritma videoların 
biçimimiz de böyledir. 
açmak isterim. Kendimizle, sevdiklerimizle veya kitleselleştirilmesi üzerine kurulu. Bağımlılık hem kendi sağlığım hem de gezegen sağlığı için 
Yoksa hakikatle kim, nasıl 
ilgimizi çeken konuları paylaştığımız, öğrendiğimiz yaratmanın, insanları bireysel olarak giderek daha kullanım süremi ve amacımı belirlemeyi tercih 
başa çıkabilir? Hepinize iyi 
fazla (karbon) ayak izi yaratmaya teşvik etme ediyorum. Sizler de daha yılın ikinci haftasında 2025 
ve hızlıca durumlardan haberdar olduğumuz sosyal 
pazarlar...
planlarınıza eğer böyle bir sosyal medya planınız 
medya mekân ve zaman algımızı da değiştirdi. açısından da sonuçları var.”
DENIZ ÜLKÜTEKIN yoksa ekleyin derim. Unutmadan ara ara sıkılmak 
Mekân, beden ve zaman arasındaki ilişkide Fransız Greenly’nin analizine göre, sosyal medyada 
filozof Descartes’ın “Düşünüyorum, öyleyse dakika başına en yüksek emisyon ise YouTube’da. ve sıkıntının ne anlatmak istediğini dinlemek için 
deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr
varım” sözünden yaklaşık 350 yıl sonra sosyal YouTube’da bir dakika geçirmek 2 bin 923 gram kaydırmadan uzak bir yaşam da güzeldir.
Hem zihnimizi hem ruhumuzu hem de bedenimizi esir alabilir!
INSANLIK 
HALLERI
Beynimizin hapishanesi 
sosyal medya
ALICAN 
ELKOREK
eçmişte insanlar zamanlarını tükettiğimiz içerikler, zihnimizi bir bilgi veya sessizlik içinde 
kitap okuyarak, doğada yürüyüş çöplüğüne dönüştürebilir. Telefonumuza şöyle düşünmek yerine sosyal 
yaparak veya düşünerek bir bakarken bir bakmışız bir saat içinde bir medyadan “rahatlatıcı 
geçirirlerdi. Şimdi ise bu zamanı daha hiç hatırlamayacağımız yüzlerce video sesler” dinliyoruz. Sahte kuş sesleriyle 
Gçeşitli ekranların başında izlemişiz. Tükettiğimiz dopamin yüzünden, rahatlamaya, sahte yağmur sesleriyle uyumaya 
geçiriyoruz. Telefonlar elimizde, sürekli yerimizden kalkacak halimiz kalmamış. çalışıyoruz. Oysa ruhumuz, gerçekten 
bir bildirimle yaşantımızın yön değiştirdiği Günler geçtikte, üretkenliğimiz yerlerde sessizliğe ve dinginliğe gereksinim duyuyor. 
bir dünyada yaşıyoruz. Ancak bu “sosyal” sürünüyor. O yüzden öncelikle beynimizi dinlendirmeyi 
dünyada, “içsel” dünyamızı kaybetmek En iyi yerlerde tatilde olanlar, en güzel öğrenmeliyiz.
üzere olabiliriz. Kaybettiklerimiz artık yemekleri yiyenler, en parlak yaşamlara Sadece ruhumuz değil bedenimiz de bu 
kazandıklarımızdan daha fazla olmaya başladı. sahip olanlar, en zinde bedenler... Sosyal bağımlılıktan etkileniyor. Sürekli ekrana 
medyada herkes mükemmel görünüyor. Peki bakmak, “mavi ışık” nedeniyle uyku 
BEYNIMIZ NASIL ETKILENIYOR? 
bu görüntüler gerçeği ne kadar yansıtıyor? düzenimizi bozuyor ve beynimiz uyarıldıkça 
Bir beğeni aldığımızda beynimiz dopamin 
Çoğu insan yalnızca “Instagram filtresi” kaygı seviyemiz artıyor. Ekranlar yüzünden 
yaşantımızın bir parçası, bunu inkâr edemeyiz 
salgılar. Bu ödül sistemi tıpkı tatlı yediğinizde 
uygulanmış en iyi anlarını paylaşıyor. Ancak melatonin salgılanması azalıyor ve bu da 
ama onun esiri olmamak bizim elimizde. 
olduğu gibi bizi mutlu ediyor. Ancak sosyal 
bu gösteriş dünyası ne yazık ki sürekli bir kronik yorgunluğa yol açıyor. Ayrıca boyun 
Unutmayın, gerçek yaşamlar ekranın dışında! 
medyada aldığımız bu küçük ödüller zamanla 
şeyleri kaçırıyormuş veya eksik kalıyormuş ağrıları, göz yorgunluğu ve hareketsizlikten 
Bu platformlarda iş yapan bir insan olarak 
beynimizin doğal ödül mekanizmasını 
gibi hissetmenize neden oluyor. İşte tam da kaynaklanan sağlık sorunları da cabası. Eğer 
bunları yazmam ironik olsa da kendi sağlığıma 
bozuyor. Artık bir ormanda yürüyüş yapmak, 
burada FOMO, yani bir şeyleri kaçırdığımızın boynunuz veya sırtınız ağrıyorsa bu sefer suçu 
iyi gelenleri size aktarmaya niyet ederek bu 
bir dostla sohbet etmek bizi eskisi kadar 
anlamsız korkusu devreye giriyor. koltuk takımına veya yatağa değil telefon 
yola çıktım. O yüzden sizi mümkün olduğu 
tatmin etmiyor. Doğal olarak yaşamdan 
ekranınıza atabilirsiniz.
kadar sosyal medya detoksu yapmaya 
RUH VE BEDENE ETKILERI
aldığımız tatmin azalıyor, kaygı artıyor.  
çağırıyorum. Biraz ara verin, bir kitabın 
DÜŞ GÜCÜNÜN ÖLÜMÜ 
Sosyal medyada binlerce takipçiniz olabilir. Sosyal medya hepimizde farkında 
sayfalarını çevirin, bir dostunuzla yüz yüze 
Ancak bu takipçiler, gerçek yaşamdaki olmadan büyük bir “sessizlik açlığı” Boş zamanlarımızda düş kurmak ve onları 
kahve için veya sessizce oturup odaklanın ve 
yalnızlık hissini telafi edemez. Beynimiz yaratıyor. Ekranlar karşısında geçirdiğimiz gerçekleştirmek yerine hiç durmadan içerik 
düşünün. Belki de ruhunuz size teşekkür eder!
hâlâ sıcak bir sohbeti, samimi bir kahkahayı her an içsel huzurumuzdan bir parça alıp tüketiyoruz. Bazen hayallerimizi “reel”lar 
#sosyalmedyalar
arzular. Sürekli gelen bildirimler ve götürüyor. Meditasyon yapmak, dua etmek çalıyor gibi hissediyorum. Sosyal medya 
  @Alican_Elkorek
      @alicanelkorek
            
    
