Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
5 KASIM 2023
2
EditördEn
ir işte
uzmanlaştığınızı
nasıl anlarsınız?
Nerede o
İş derken, sırf
B
sabah gidip
akşam çıktığınız bir kurum
bünyesinde maaşlı çalıştığınız
işleri düşünmeyin. Bulaşık
yıkamaktan yatak çarşafı
değiştirmeye kadar gün içinde
yıldızlı geceler?
sayısız “iş” yapıyoruz. Kimileri
keyifli kimileri sıkıcı... Ancak
hemen hepsinin “yapılması
gerekiyor” bu yüzden de iş
olarak adlandırılıyorlar.
Bir işte beceri göstermek,
belki de çocukluktan yetişkinliğe
uzanan dönemde özgüvenle
ilgili en önemli gelişimi sağlar.
Yapılması gereken bir “şey”de
güvenilen kişi olmak aslında
topluluğa katılmakla ilgili en
büyük güdüyü sağlar.
Bu açıdan varoluş bilinciyle
iş becerisi arasında bir
uzak akrabalık olduğunu
söyleyebiliriz. Çünkü yaşamda
bir amacımız olduğu hissi ve
yeterlilik duygusu arasında “işe
Büyük kentlerin sürdürülebilir bir gelecek haritasında yer alması için
yaramak” ve “varlığı anlamlı
ışık ve gürültü kirliliğini en aza indirerek içinde ve çevresinde yaşayan
kılmak” istekleriyle inşa edilen
bir köprü bulunur.
her canlının ekosistemine uyumlanması şart.
HHH
Dinlerin bireyi ve toplumu
biçimlendirme açısından önemi
tartışılmaz. Bu yüzden tüm
dinlerin herhangi bir iş yapma
/24 yaşayan bir kentin sakini görebilecek. “Her gece gökyüzüne bakan
GÜrÜltÜ kirliliği vE kalp
eylemine yaptıkları atıf kayda
DAi r Es EL
olmak artık pek de havalı bir yıldızseverler için kötü bir haber” deyip
Hastalığı bağlantısı
değerdir. Nitekim pek çok
FLor A
durum değil. Sırf yaş alanlar geçmeyin çünkü mücadele edilebilme
meslek kolu da dinlerle aktarılan Gelelim gürültü kirliliğine! Yaş ve birçok etkene
değil Z kuşağı da bu konuda açısından en kolay kirlilik birimlerinden
öyküler ve destanlarla geçmişten bağlı olmakla birlikte temelde bir yetişkinin
7epey şikâyetçi. Sadece gün biri olarak tanımlanan ışık kirliliği
günümüze uzanan kutsal 7-9 saat arası gündelik uyku gereksinimi var.
ışığında değil gece de maruz kalınan sirkadiyen ritmimizde sıkıntılar yaratarak
özellikler edinirler. Ancak gece uykusu sırasında odalarımızda sızan
gürültü kirliliği ve geceye eşlik eden birçok fiziksel ve ruhsal rahatsızlığa
Biçimlendirme konusu şu dışarının gürültüsü 7/24 yaşayan bir kentin insan
ışık kirliliğini de ekleyince bu şikâyetler neden oluyor. Geceleri artan ışık
soru çerçevesinde de ilginçtir. üzerindeki en güçlü olumsuz etkilerinden biri.
hem insan sağlığı hem de çevre sağlığı miktarı melatonin üretimini azaltarak
Neden hepimiz birbirimizden Bizi uyandırmadığını düşündüğümüz gürültü
açısından yerinde bir dışavurum. uyku yoksunluğuna, yorgunluğa, baş
farklı işler yapsak da genelde bile belirli uyku evrelerinde geçirdiğimiz
ağrısına, strese, kaygıya ve diğer sağlık
mesai saatlerimiz üç aşağı beş AYÇA zamanı değiştirerek uyku üzerinde bilinçaltı
YıldızsEvErlEr mutsuz
sorunlarına neden oluyor.
yukarı aynıdır? Elbette herkes etkiler oluşturabiliyor. Avrupa Çevre Ajansı’na
Biraz daha romantik bir yerden CEYLAN
için yaptığı işin kendine göre göre arka plandaki gürültüye uzun süre maruz
HaYvanlar EtkilEniYor
başlayacak olursam “Ah nerede o
zorlukları vardır. Zaten bu kalmak, Avrupa’da her yıl 48 bin yeni kalp
yıldızlı geceler” diyebilirim. Benim Işık kirliliği, insanlardaki bu olumsuz
ayca_ceylan
yüzden bir işte uzmanlaşmak hastalığı vakasına ve 12 bin erken ölüme neden
romantik yaklaşımım yalnızca bir iç etkilerinin yanında hayvanların da uyku-
değerlidir. Ancak tüm bu oluyor. Ayrıca 22 milyon kişi kronik uyku
çekiş de değil. Yeni bir araştırmanın uyanıklık ritimlerinden göç düzenlerine
birbirinden farklı değerler belli bozukluğundan, 6.5 milyon kişi ise ciddi kronik
da konusu, 2011’den 2022’ye kadar yıldızların kadar birçok yaşamsal faaliyetini olumsuz
bir zaman ve emek aralığına uyku bozukluklarından yakınıyor. Bir kentte gece
görünürlüğünde küresel çapta hızlı azalmalar etkiliyor. Enerji tasarrufu sağlayan ve ışık
sıkıştırılarak nasıl verimli saatlerinde en büyük gürültü kaynakları arasında
olduğunu bildiriyor. Gökyüzünün yılda ortalama kirliliğini azaltan yüksek verimli ışık kaynaklarını
kılınır? trafik, gece yaşamı ve sokak temizliği gösteriliyor.
yüzde 9.6 oranında aydınlandığını belirten tercih etmek ve bunları aşağı yönlü yerleştirmek
HHH
araştırmaya göre 250 görünür yıldızın bulunduğu gereksinim olmayan bölgelerde ışık kaynağı
GÜrÜltÜ duvarları
Günümüzün ve yakın
bir gökyüzü altında doğan bir çocuk, 18. yaş kullanmamak gibi birçok çözüm de ışık kirliliği
Unutmadan Dünya İşitme Endeksi’ne göre ise
geleceğin insanlığı en çok
gününde bu yıldızlardan yalnızca 100’ünü ile mücadele yanı başımızda duruyor.
ortalama “kent sakini”nin kendi yaşından 10 ila
zorlayan konusu da bu olacak
20 yıl daha büyük işitme kaybına sahip olduğunu
sanırım. İşe ayrılan zaman,
belirtiyor. Dünyanın çoğu kentleştiğini düşününce
verimlilik ve farklı işlere
kentler yalnızca insanlar için değil bir bütün
harcanan “gerçek” emeğin tespit
olarak biyolojik çeşitlilik için giderek daha önemli
edilmesi, maddi karşılığının
bir ekosistem haline geldi. Gürültü kirliliği aynı
yeniden belirlenmesi...
zamanda kuş, kurbağa ve böcekler gibi çeşitli
“Toplum” dediğimiz “şey”in
türlerin iletişimini, davranışlarını değiştirerek
bir arada yaşam kültürünü
bu türlerin yaşam haklarına da müdahale ediyor.
sürdürebilmesi için “iş” yeniden
Gürültü kirliliğini azaltmak adına otoyollara
nasıl tanımlanmalı? Bu güzel
yapılan ses bariyerlerinden ağaçlandırma
tatil gününde üzerine düşünmek
çalışmalarına kadar birçok çözüm var. Gürültü
için oldukça güzel bir konu.
kirliliğine karşı kesim çözüm tabii ki gürültüyü
Hepinize iyi pazarlar...
azaltmak olsa da otoyolların arkasına dikilen
dEniz ÜlkÜtEkin ağaç sıraları bazı yerlerde gürültü seviyesini 12
desibele kadar azaltıyor.
deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr
Azerbaycan’daki Masazir Duz Gölü’nün pembe rengi, güneşin yarattığı bir göz yanılması gibi görünüyor. Oysa gerçek çok farklı
Çok tuzlu seven mikroorganizmalar pembesi
- “Sevgilim, duvarlarımızı Bunlardan en ünlüsü
i
ne renge boyasak? Kiraz çiçeği dunaliella salina olarak bilinen
i
pembesi mi, mercan rengi pembesi bir yeşil alg türü, diğeri ise
mi” diye sordu Mükremin. halobacterium salinarum lakaplı
i
- “Hmm, yeni moda ‘dunaliella bir halobakteri. Listemiz bu
i
salina pembesi’ diye duydum, iki mikroorganizmayla sınırlı
veya ‘halobacterium salinarum’ kalmıyor tabii. Farklı göllerden
b
pembesine de boyayabiliriz. Sen alınan su örneklerinde bunlara
KAAN
seç hayatım” dedi Asuman. benzer onlarca tuz seven
Siz de Mükremin’in Asuman’a Mi KA mikroorganizmaya rastlanmış.
baktığı gibi anlamsızca Pembemsi rengin kaynağı ise
bakıyorsanız bu yazı tam size göre yüksek miktarlarda ürettikleri
Gördüğünüz fotoğrafı Azerbaycan’da bulunan beta-karotenden (kırmızı-turuncu pigment)
Masazir Gölü’nde çekerken aklımda bu yazıyı gelmekte. Dunaliella salina zamanında
yazmak vardı. Ender rastlanan pembe göllerin Sovyetler Birliği tarafından beta-karoten
ortak özelliğiyse avucumda yani tuzda gizli. üretmek için kullanılıyordu, bunun nedeni
Tuzun kendisi pembe olmadığına göre bu göle ise bu molekülün A vitaminin öncüsü olması.
“Barbie” rengini veren nedir acaba? Buna ek olarak beta karotene kosmetik
pembeye boyarken yağışlı dönemlerde İçinde yaşayan bakterilerin yanı sıra göllerin
Tuz oranı çok yüksek olan sularda ürünlerinde ve gıda boyalarında da rastlamak
seyrekleşerek etkisini kaybeder. Yani bu rengini bulundukları bölgenin toprak yapısı
yaşamak her babayiğidin harcı mümkün.
fotoğrafta gördüğünüz, güneş ışınlarının ve mineral kompozisyonu da doğrudan
değildir. Fakat bazı mikroorganizmalar
illÜzYon dEğil
yarattığı bir optik illüzyon değil gerçekten etkilemektedir. Göllerin neden pembe
sandığınızdan daha çetindirler. Diğer
Ayrıca halobacterium salinarum’in ürettikleri
pembe renk. Yağışlar ve sıcaklığın etkisi ile olduklarını öğrendiğimize göre yeni bir soru
canlıların yaşayamadığı ekstrem ortamlarda
bakteriyorodopsin proteini de ortama morumsu
göllerin tuz oranı hızlıca değişebildiğinden sormanın zamanı geldi. Peki flamingolar neden
yaşamlarını sürdürebildiklerinden dolayı
bir renk katmıyor değil. Sonuç olarak gölün
dolayı Masazir Duz Gölü’nü ziyaret etmeden pembe renkliler? Yanıtını merak ediyorsanız
onlara ekstremofilikler (ekstrem sevenler
tuz miktarı arttığı koşullarda ortamda biriken
önce araştırmanızı öneririm. Her zaman böyle bana Instagram üzerinden ulaşabilirsiniz.
derneğine üye mikroorganizmalara verilen
beta-karoten pigmenti suyun rengini tamamen
pembe bulamayabilirsiniz.
genel isim) denmesi uygun görülmüş.
birdilimbilim
ir D L M b L M