Katalog

14 as otsğu 2022 4 Uluslararası alanda çevre için çalışan Kamusal alanın kurumların çok sık kullandığı bir tanım, “greenwashing” yani yeşil sanal dönüşümü ve aklama, adını temize çıkarmak isteyen birçok marka tarafından kullanılıyor. aklın dışlanması Çağdaşlaşma ile ortaya çıkan fiziksel kamusal alan kavramı yavaş yavaş yerini sanal kamusal alana bırakıyor. Çevrecilerin eodal toplumsal yapıla- olarak da adlandırılan günümüzde rın çözülmeye başlamasına kamusal alan sanal ortamda biçim- koşut olarak küçük çaplı lenmeye başladı. Üstelik de sanal Fkamusal alanlar belirmeye kamusal alanlar yaygınlaşmaya baş- başlamış, okuma salonları, kahveha- ladıkça fiziksel kamusal alanların neler, kent meydanlarındaki buluş- önemi azalıyor. Salgın döneminde ma noktaları vb. mekânsal düzenle- sürecin bu yöndeki işleyişine açık- kâbusu: melerle insanların bir araya gelme- ça tanık olduk. Korunmak üzere eve lerine, sosyal ve entelektüel etkile- kapanan insanlar sosyal etkileşim- şimde bulunmalarına olanak veril- lerini sanal ortama taşıyarak sürdür- mişti. Kamusal alanın bu tarz fizik- düler. Sanatsal ve entelektüel etkin- sel oluşumu düşünsel ve sanatsal likler sanal ortamda devam etti. Bu anlamdaki oluşumlarla da hızla güç durumda dijital teknolojilerle birlik- yeşil aklama kazanmıştır. Örneğin günlük gaze- te kamusal alan yeni bir dönüşüm telerin yayın yaşamına girmesi, ki- ve biçimlenme sürecine giriyor. Bu tap, dergi gibi düşünsel etkileşime da onun işleyişinin yeniden sorgu- olanak veren yazılı gereçlerin artışı, lanması gereğini ortaya koyuyor. konser salonları ve sanat galerileri- Sanal ora algı amdt nin açılması. yönetimi daha zor üresel markaların tüketim re dostu olmak ne demek?” Bir yan- bir araştırma gezisi sırasında Fiji’de- Çağdaşlaşma süreciyle koşut ola- Şöyle ki, fiziksel kamusal alanda zincirinin devamlılığını sağ- dan karbon emisyonuna yoğun katkı- ki bir otelde, dikkatini bir şey çekti. rak biçimlenen kamusal alan, in- layabilmek için en iyi yap- lar yapma, seri üretim süreçlerinde tek Otel müşterilerine, çevre adına olum- sanların özel yaşam insanlar kitlesel olarak bir ara- da bulunurlar. Oysa sanal kamu- tığı şeylerden biri “zama- kullanımlık plastiğe bolca yer verme, lu bir etki yaratabilmek için havlula- alanlarının, evleri- Knın ruhunu” yakalamış gi- hızlı modanın parçasıyken su başta ol- rını tekrar kullanmalarını söylüyordu. nin dışındaki başka sal alanda insanlar fiziksel ola- rak birbirlerinden uzak ancak sa- bi yapmalarıdır. Bu sayede müşterile- mak üzere birçok kaynağı hiç yok ol- Öte yandan yoğun ilgiden dolayı işlet- insanlarla, kendi ai- rini tatmin etmiş olurlar. Günümüzün mayacakmış gibi kullanma eylemle- me kapasite artırımına gidip yeni bun- le çevrelerinin, bel- nal olarak bir aradalar. Fizik- sel kamusal alanda kitle dinami- ruhunda da hepimizin bildiği gibi iklim rini sürdüren birçok küresel markanın galovlar yapmaktan da geri durmuyor- ki de yerel alanları- krizi büyük bir yer diğer yandan serileri için çıkarttıkla- du. Westerveld, 1986 yılında yazdığı nın dışında başka ai- ği odaklı olarak insanları yön- lendirmek mümkün, ancak sanal kaplıyor. Yüksek rı sürdürülebilir kapsül koleksiyonla- bir makalede ilk kez “greenwash” ke- lelerden, başka yö- Daire Sel sıcaklıklar, kurak- rı, suları temizlemek adına yaptıkları limesi kullandı. Buradaki havlu mese- relerden, hatta baş- kamusal alanda kitle dinamiği Flora o kadar kolay işlemeyebilir. İn- lıklar, yangınlar, sosyal sorumluluk projeleri veya fosil lesinin neredeyse aynısı olan bir yak- ka kentlerden kişi- NaziFe gıdaya ulaşmak- yakıt üretici bir markanın kültür/sanat laşıma gittiğim bir spor salonunda bir- lerle etkileşim olana- sanlara iletiler kitlesel yapı içeri- GüNGör sinde sunulabilir ancak iletilerin ta ekonomik zor- sponsorlukları altında “greenwashing” kaç ay önce tanık oldum. Spor salo- ğı buldukları ortam luklar, çevre faci- Türkçe çevirisiyle “yeşil aklama” yap- nu, büyük boy havlularını, sözde “çev- ve mekânlardır. Bu alınması ve değerlendirilmesinde her birey kendi özel alanında bu- aları, iklim göç- tığı üzerine ne kadar düşünüyoruz? reye duyarlı olmak” adına soyunma ortamlarda bir araya leri dünyanın her odalarından alıp kameraların gördüğü gelinmesinin temel nedeni ise sos- lunmaktadır. Kitlesel ortamda duy- ikiyüzlü yöntemler gu odaklı yönlendirme olanaklıyken yerinde yükse- bir alana kurulan dolaplara yerleştirdi. yal etkileşim, dolayısıyla da fikir- Yeşil aklama, markaların ve işlet- len bir ivmey- “Neden kameralar” derseniz, “çünkü sel ve bilgisel alışveriştir. bireysel ortamda bu çok da mümkün melerin yaptığı yanıltıcı ve yanlış bil- olmayabilir. İnsanlar kitlesel yapı- le yoluna devam kullanıcılar kameradan çekinip birden Demokrasinin oluşmasında kamu- aYÇa gilendirmelerle ürünlerini -dolayısıyla ederken bir yan- fazla havlu alamaz” diye cevap veren sal alanın büyük rolü vardır. Çünkü ların içindeyken çok daha duygusal, kendilerini- çevre dostu gibi gösterme- kendi başlarınayken çok daha akılcı CeYla N dan da kârından çalışanlar bile oldu. Oysa ki bu kara- düşünceler bu ortamlarda ifade edi- leridir. Bu stratejinin altında çevreye vazgeçmek iste- rın arkasındaki itici gücün maliyet dü- lir, fikirler etkileştirilir, bilgi alışveri- olabilmektedir. Bu nedenle de sanal karşı olan duyarlılığın artması ve an- kamusal alanlarda algı yönetmek ve meden, sözde yeni şürmek olduğu ortadaydı. Çünkü yaz şiyle belli kanaatlerin oluşması sağ- ketlerde müşterileri çevresel sürdürü- yöntemlerle üreti- aylarında daha az müşteri gelirken o lanır. Özellikle de demokratik yöne- kanaat yönlendirmek çok daha kar- lebilirlik adına eyleme geçen markala- maşık iletişimsel bilgi ve yöntemle- mine devam ettiğini savunan birçok mar- havlular soyunma odalarına kısmen de timlere geçilmesi, ulus devlet yapı- rının ürünlerini tercih etmeye yönlen- ka ve işletme görüyoruz. olsa geri döndü. Türkiye’nin en pres- larının oluşmasıyla ortaya çıkan va- rin kullanılmasını gerektirir. Nitekim dirmek bulunmaktadır. “Greenwash” sanal kamusal ortamda kitleleri yön- Yeni yöntemlere şöyle bir göz at- tijli spor kulüplerinden birinde yaşadı- tandaşlık sistemiyle birlikte kamusal kelimesi ilk olarak 1999 yılında Ox- tığınızda ise “çevre dostu” olduğunu ğım bu deneyim bana “keşke gerçek- alan ciddi önem kazandı. Temsili de- lendirmek, fiziksel kamusal ortam- ford sözlüklerinde yer aldı. Ancak bu, lardaki kadar kolay olmayabilir. öne sürenlerin listesi bir hayli kalaba- ten çevre dostu olabilmek adına adım- mokratik sistemlerde yöneticilerin, kelimenin ilk kullanımı değil. Çev- lık. Eminim sizin de kafanızda şu soru lar atsalar da insanlar da bunun bir yönetilenlerin oyuyla belirlenmesi Siyasetin aktörleri ve algı yöneti- reci Jay Westerveld’in 1983 yılında cileri durumun karmaşıklığının far- sıkça kendine yer buluyordur: “Çev- parçası olsa” dedirtti. sürecine geçilmesi, kanaatlerin oluş- masında vatandaşların yönlendiril- kında oldukları için çoğu zaman sa- nal ortamda insanlara kesintisiz bi- mesi konusunu gündeme getirdi. Ka- musal alanlar ise söz konusu yönlen- çimde enformasyon bombardıma- nı yaparak onların aktarılan bilgile- dirmeler için oldukça uygun ortam- Çevre aldatmacasını nasıl anlarız? lar olarak görülmeye başlandı. İnsan- ri kendi zihinsel süreçlerinden ge- çirmelerine fırsat vermemeye çalı- lara toplu olarak ulaşılması ve kana- atlerinin yönlendirilmesi için kamu- şırlar. Kesintisiz biçimde aktarılan belirsiz tanımlara yer verilir. u Gizli takas: Gerçekleştirilen ey- Yeşil aklamayı nasıl anlarız? mad- bu bilgilerin çoğunlukla da nefre- sal mekân ve ortamlar başından itiba- u Bağlantısızlık: Genellikle çevre lemlerden biri çevre dostudur, geri ka- deleri Cansu Tor Kadıoğlu ve İpek ren yöneticiler ve siyasiler için de ca- te ve ayrıştırıcı söyleme dayanma- dostu bilgilere yer verilir ancak bu bil- lanları ise değildir Gürsoy’un Yeşil Pazarlama Örnekle- sı, sert, keskin, suçlayıcı, yargılayı- zibe alanları oldu. giler eylemin kendisiyle ilgili değildir. u Kanıt eksikliği: Bir eylemin çev- ri ve Yeşil Aklama Stratejileri maka- Dijital teknolojilerin yaşamımıza cı, korkutucu bir içerikle verilmesi- u İki kötülükten daha azı: Bir şe- re dostu performansıyla ilgili beyan- lesinden alınmıştır. nin temel nedeni insanların duygu- yaygın ve etkin biçimde girmesiyle yin daha az kötü olduğu öne sürülür. lar, bilimsel kanıtlarla doğrulanmadan kamusal alanın oluşturucu öğelerine larını hedef alıp aklın devre dışı kal- u Yalan söylemek: Bir şirketin al- iletilir masını sağlamak. bir yenisi daha eklendi. Dijital çağ datıcı şekilde “çevreci olarak anlaşıla- u Belirsizlik: Tüketiciler tarafından ayca_ceylan bilecek” logosu olduğu iddia edilir. yanlış anlaşılabilecek kadar eksik ve kontrol ederek geçirece- liyle benim iş yüküm biraz daha fazlaydı ama Bebeğe gösterilen aşırı ilgi annelerin ruhsal durumunu etkileyebiliyor bebe101 bu vardiya sistemi sayesinde çoğu yeni anneye ğim zaman ne kadar ba- na ait olursa o kadar işte. göre çok daha kaliteli uyku zamanlarım oluyor- du. Uzay’ın gece bakımı bendeydi. Neredeyse Durumumda, biraz takın- bir buçuk saatte bir emdiğinden, bir de üstüne tılılığa doğru gidişat ol- her seferinde kalan sütü sağdığımdan geceleri duğunu kabul etmeliyim. Sinsice gelen OKB pek uyuyamıyordum ama vardiyayı teslim etti- Ancak annelikle yaşa- ğimde eşime sağılmış süt de bıraktığım için ke- dığım çoğu şeyde oldu- sintisiz üç saat uyumuşluğum bile oluyordu. ğu gibi yine yalnız deği- ğlumuza bakıcı tutmayacağımız lim! Annelerde doğum- konusunda henüz Uzay doğmadan Anne ilgisinin önemi Dilşa D dan sonraki ilk birkaç eşimle anlaşmıştık. Çünkü ikimiz Bebeklerin fiziksel ve ruhsal gelişimi için an- ayda çocuğun sağlığı ile Çelebi de çalışma saatlerimizi ayarlaya- ne bakımı ve anneyle temas çok önemli. Anne- ilişkili aşırı kaygılı olma Obilecek kadar şanslıydık. Ayrıca nin ilgisinin yokluğu çocuklarda sosyal, davra- (ilk haftalar bana sürek- dünyanın en iyi bakıcısını bile bulsak bizim ver- nışsal ve bilişsel işlevlerin gelişiminde gerili- li oluyordu), gereksizken diğimiz sevgi ve ilgiyi Uzay’a gösteremezdi ki! ğe, öğrenme ve bellek bozukluklarına ve ilerde bile sık sık çocuğu gözetleme (tam ben), iyi an- kaldı ki o bakıcıyı bulamayacaktık. Örneğin ben kendisinin de iyi ebeveyn olamamasına yol açı- ne olup olmadığına dair endişelenme (ilk gün- üç dört yaşlarımdayken bir akşam başlamışım iç- yor. Öyle ki anne bakımını az alan çocukların ler bende çok yoğundu) gibi obsesif kompulsif li içli bir şarkı söylemeye: “Evlen diyolaa evlen erişkinlikte daha korkak ve anksiyeteli oldukla- fl bozukluğa (OKB) benzer durumlar çok yaygın. diyolaa evlenmek isteyince kız vermiyolaa.” An- rı bulunmuş. Tabii ki annenin çalışıyor olması Yalnız anneler de değil; doğumdan hemen ön- nemler içime şeytan girmiş gibi tepki vermişler; veya bebek bakıcısı tutmak annenin bebeği için ceki haftalarda annelerin yüzde 95’inde, baba- nereden çıktı bu şarkı? Bakıcımla dinledikleri- gerekli bakımı sağlamayacağı anlamına gelmi- ların ise yüzde 80’inde OKB benzeri düşünce- mizden biriymiş. Bu bana anlatılan bir iki öykü- yor. Hatta çocuklar üç yaşına geldikten sonra lerin olduğu bulunmuş. den yalnız biri. Kim bilir daha neler yaşamış ol- annelerin kendilerine zaman ayırmalarının ço- Aslında hiç de şikâyetçi değilim. Çünkü ya- malıyım. Belki içimdeki iflah olmaz romantiğin cuklar üzerinde olumlu etkileri olduğu bulun- şadıklarımın tekrarı olmayacak ve Uzay’la ge- altında Güldane ablam yatıyordur. Çok severdim muş. Çünkü anneler stresli, uykusuz ve endişeli çirdiğim her an yanıma kâr kalıyor. Sanırım kendisini, selam olsun. olduklarında çocuklarla geçirilen zamanın nice- mevzu geçirilen zamandan keyif almakta biti- Bebekle oynanacak oyunları ebeveynlerden liği çok olsa da niteliği azalabilmekte. Şimdiye yor. O zaman yorucu olmuyor. daha iyi bilen bakıcılar da var. Ancak siz de- kadar nicelikten zerre kısmadım, nitelik de fena yin “megalomanlıktan” ben diyeyim “idealist- gitmiyor gibi. Dokuz buçuk aydır neredeyse her KAYNAKÇA likten” sonuçta Uzay’a bakıcı tutmamaya karar anımı Uzay yönlendiriyor. Ondan ayrı olduğum Eşel, E. (2010). Anneliğin Nörobiyolojisi. Turk Psi- verdik. Bu nedenle ilk aylar eşimle, benim di- kısacık zamanlarda bile emir eri gibi tetikte kiyatri Dergisi, 21(1): 68-78. yen yön-eylemcilerin bile hayran kalacağı bir bekliyorum. Yanlış anlaşılmasın “ayrı olmak” Johnson, E. (2015). Study Proves Moms Spend Too iş bölümü yaptık. Uzay’dan önce tamamen an- derken ayrı odaya gitmekten, bahçeye çıkmak- Much Time With Their Kids, Liberates Working Moms lık yaşayan, plandan programdan hiç nasibini tan söz ediyorum. Hani “gık” dese koşup yeti- Everywhere. Forbes (20 Nisan 2015). almamış insanlardık ama öylesine düzenli bir şecek mesafe… Tüm özel işlerimi de onun uy- Leckman JF, Herman AE (2002) Maternal behavior vardiya oluştu ki Uzay’ın önüne turnike yaptı- ku zamanlarına denk getiriyorum. Ancak elim- and developmental psychopathology. Biol Psychiatry, rıp kart okutsak sırıtmazdı. Emzirdiğim için ha- deki monitörden iki dakikada bir uyuyuşunu 51(1): 27-43. bir gün, avrupa ya- kasından anadolu ya- kasına geçerken aşağı- daki boğaz yarışını gör- düm ve büyülendim. “Yel- kenle mutlu olur muyum” diye düşünmeye başladım. Hemen o zamanki çalıştığım kurumun spor kulübünde baş- langıç seviyesi yelken eğitimi al- dım. Geçmişinde yelkende bir- çok başarıya imza atmış olma- sına karşın, eğitim aldığım dö- nemde kurumumuzda aktif bir yelken takımımız yoktu. Yıllarca profesyonel spor yapmış biri- nin hobi olarak sporla ilgilenme- si zor oluyor. bitmek tükenmek bilmeyen zorlamalarımla yelken takımını aktieştirdik. Sekiz yıl - dır Türkiye’nin tüm denizlerinde yarışıyorum. bu yıl ise Kadın Yel- kenciler Spor Kulübü Derneği is- tanbul şube başkanı oldum. Ka- dınların ve erkeklerin bir ara- da yarışabildiği sayılı spor dallarından biri olması- na karşın erkek spo- ru olarak görünen yelkenin pahalı ve çok güç ge- rektirdiği algı- sını yıkmak ve yat hayatı- na daha faz- la kadını da- hil etmek te- mel amacı- mız.