Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
14 as otsğu 2022
3
Lozan’daki görüşmelerde Ege adaları hakkında neler konuşuldu?
Evrim ve
Osmanlı adaları
İbni Haldun
Kimileri dünyanın ve ilk insanın 5 ila 7 bin yıl önce ortaya çıktı-
nasıl bıraktı?
ğını öne sürüyor. Peki o zaman en az 10 bin yaşındaki Göbekli-
tepe ve onun devamı Stonehenge neyin nesidir?
smanlı Devleti 1914 mesinin zorunluluk olduğuna işaret
yılında Ege adaları- eder. Yani hedefinden fazlasını ta-
iyolojik evrim doğanın meden emin olmak bir cahil ce-
nı fiilen yitirdiği halde lep ederek Boğazönü adalarını kur-
ayrılmaz bir parçası, bir saretidir.
İsmet Paşa Lozan’da tarmaya çalışır.
olmazsa olmazıdır. An- Ben mesleğim çerçevesin-
Omücadelesini sürdür- Venizelos, İsmet Paşa’nın an-
Bcak buna rağmen gel- de evrim hakkında bilgi sahi-
müştür. Konunun anlaşılabilmesi
dığı adaların yıllardır Yunan ege-
diğimiz bu yıllarda kimileri ev- biyim, artık bir “Evrim Kura-
için Osmanlı Devleti ile yeni Tür- menliğinde olduğuna dikkati çeker.
rimin olmadığını iddia etmekte, mı” olmadığını, “Evrim Kanu-
kiye Devleti arasındaki duruş far- Türkiye’den çıkmış olan toprak- Dünya’nın ve ilk insanın 5 ila 7 nu” olduğunu düşünüyorum.
kı ortaya konulmalı, bunun için de larda Türk egemenliğinin yeniden bin yıl önce ortaya çıktığını ile- Ancak konuya ilişkin bulgula-
ri sürmektedirler. Böyle olunca rı açıklamayı biyologlara, fizi-
Sevr’e göz atılmalıdır. kurulmasının söz konusu olmaya-
fiziki antropolojinin, arkeoloji- Prof. Dr. ki antropologlara bırakmak is-
Osmanlı Dev- cağını vurgular. Ya-
nin yüz binlerce yıl eskiye da- terim; onlar gazetelere evrim
leti Sevr ile ada- ni “Boğazönü adala-
Üst Ün
yanan onca bulgusu inkâr edil- konusunda yazılar yazabilir-
ları da vermiştir. rını da vermem” der.
Dökmen
mekte, bunca hayvan, insanım- ler. Aslında bu konunun dünya
Sevr’in 84. mad- Adalardaki Rum ço-
sı, insan fosili ve insan yapımı genelinde gündemde tutulması
desiyle Gökçeada, ğunluğa işaret ede-
alet yok sayılmaktadır. Eğer insanlık topu artık gerekmiyor, medeni ülkeler evrim
ö
Bozcaada, Sema- rek de Osmanlı’nın
topu 5 - 6 bin yaşında ise en az 10 bin ya- var mı yok mu diye tartışmayı çoktan bı-
yaşamsal hatasını İs-
direk, Midilli, Sa-
şındaki Göbekli Tepe ve onun devamı Sto- raktılar. Ancak MEB, lise müfredatın-
kız, Sisam, Ahi- met Paşa’nın önüne
nehenge neyin nesidir? dan evrimi çıkardığı için bizim bu konu-
kerya, Taşoz, Boz- koyar.
Peki geniş kitlelere evrimin varlığı- yu ciddi olarak tartışmamız, MEB’in bi-
ŞaDuman Halıcı
baba ve İpsara’yı Lord Curzon,
nı nasıl anlatacağız? Öncelikle belirtmek yoloji bilmeyen uzmanlarını ve siyasileri
sadumankaragozhalici@gmail.com
Yunanistan’a, 122. Venizelos’u destek-
gerekir ki Osmanlı’nın evrimle ilgili bir ikna etmemiz gerekiyor.
maddesiyle de Me- ler. Adaların kaderi-
sorunu yoktu. Hüseyin Rahmi’nin “İn-
is ile On İki Ada’yı nin saptanmasını ka-
mukadd İme’de ve
sanlar Maymun muydu?” adlı romanına
İtalya’ya bırakmıştır. Hoş, Sevr yıtsız şartsız büyük devletlere bı-
tepki gösterilmemişti. Ülkemizdeki ev- mar İfetname’de evr İm
Antlaşması’nın 132. maddesiyle rakanın Osmanlı olduğunu vur-
rim karşıtlığı, ders kitaplarında erkeğin
Bugün lise müfredatına evrim konu-
gular. Osmanlı Devleti’nin alı-
Osmanlı zaten toptan diyebileceği-
üstün görüldüğü cinsiyetçilikle birlikte
sunu koydurmayan siyasilerin çok de-
miz feragat hükmünü de kabul et- nan karara sadece üzüntülerini be-
1950’li yıllarda ortaya çıktı. (Ders kitap-
ğer verdikleri bir İslam düşünürü var, İb-
lirtmekle yetindiğini de hatırla- l ozan’da en nihayet her nokta-
miştir ya neyse... larındaki cinsiyetçiliği ayrı bir yazıda ele
ni Haldun. İbni Haldun Mukaddime adlı
da tam bir itilaf hasıl olmuştur.
TBMM ise Sevr’i yok sayıp im- tır. On İki Ada’nın kaderini ise Uşi alacağız.) Öyle gözüküyor ki bugün evri-
eserinin birinci cildinde, “Yılan çiyan mi-
Hakimiyet-i milliye, 18 temmuz 1923.
Antlaşması’nın belirlediğini bu ne- mi bazılarına anlatmak kolay değil; bunu
zalayanları hain ilan eder. Millî sali iptidai mahlukatın tekamülü netice-
bilen İbni Sina yüzyıllar öncesinde, “Hiç
Mücadele ile emperyalistlerin ma- denle görüşme konusu olmadığı- sinde maymun, maymunun tekamülü ne-
ödemesi gerektiğine de işaret eder.
kimse görmek istemeyen biri kadar kör
ticesinde de insan zuhur etmiştir” diyor.
şası Yunan ordusunu toprakların- nı söyler.
Lozan Konferansı’nın ikinci dö- değildir” demişti.
Bu düşünüre hayran olan siyasiler her
Görüşmelerde İtilaf Devletle-
dan atar. Kardeşi kardeşe kırdırtma
nemi 23 Nisan 1923’te başlar. Yu-
halde esirinin tamamını okumamışlar.
oyununu başarıyla oynayan Salta- ri, İsmet Paşa’nın adaların silah-
cah İl cesaret İ
nanistan payına düşen borcu öde- Erzurumlu İbrahim Hakkı Bey, hem bir
tan arındırıl-
nat yönetimi-
5 Temmuz 2022’de Karayolları Konfe-
meyi kabul eder. İtalya ödemeye- din hem de bir bilim ansiklopedisi sayı-
ne son verir ması politika-
rans Salonu’nda anlaşılır bir şekilde söz
lan Marifetname adlı eserinde, “Hayvan-
ceğini bildirir ve Meis’te Türk ege-
sını destekler.
ve Lozan’a
ettiğim halde bir grup insan evrimin ne
la insan arasındaki geçiş mahlukatı may-
menliğine karşı çıkar. İsmet Paşa,
gider. İs- Ancak onun
olduğunu anlayamadı. Görüldüğü kada-
mundur; maymunun insandan temel farkı
Meis’in milli sınırlar içinde oldu-
Limni, Midil-
met Paşa’nın
rıyla konferansa gelmeden önce evrim di-
kuyruğu bulunması ve tüylerinin çok ol-
ğunu söyler. “Anadolu’nun güven-
TBMM’de li, Sakız ve
ye bir şey olmadığına kendilerince emin
masıdır” der. (Aslında son görüşlere göre
liği için gereklidir” diyerek ısrarını
Ahikerya’nın
açıkladığı gi-
olmuşlardı. Genelde evrim karşıtlarıyla
insan maymundan değil, tiktaalik aracılı-
sürdürür. Ancak İtalya’nın ardında
Yunanistan’dan
bi Lozan’da
aramda şu konuşma geçer:
ğıyla balıklardan gelmektedir; yüzgeçler
güçlü bir müttefik desteği vardır.
alınarak özel
amaç Misakı
“Prof. Dr. Ali Demirsoy’un ‘Evrim’ ad-
parmak olmuştur.)
Adada Müslüman nüfus olmaması
bir rejim altı-
Milli’yi ger-
lı kitabını okudunuz mu?”
Bu iki kitaptan niçin söz ettim? Biyo-
da tezlerini güçlendirir. İsmet Paşa
na konulması
çekleştirmek-
“Hayır.”
lojiden anlamayan, kendilerine sunulacak
yine direnir. Öyle ki Meis konusu
önerisi benim-
tir. Misak-ı “Uluslararası hakemli bir dergide ya-
tüm bilimsel bulguları, “Ateist uydurma-
barışa ulaşılmasının önündeki en
Milli’nin senmez. Yu- yımlanmış evrimle ilgili herhangi bir ma-
sı” diye reddedenlere içine düştükleri çe-
büyük engel olur. Sonuçta Türkiye
nan temsilci M. kale okudunuz mu?”
Türk yurdu
lişkiyi belki fark ettirir düşüncesiyle söz
Meis’i alamayacağını anlar. İsmet “Hayır.”
Kaklamanos,
olarak tanım- ettim. Bugünkü evrim karşıtları yakın ge-
Paşa Meis’e karşı Tavşan adalarını “Embriyolojik benzerlik nedir, bu ko-
müttefiklerinin
ladığı toprak- lecekte, bir zamanlar Galile Galileo’yu
nuda bilimsel bir makale okudunuz mu?”
ister. Borçları kurtarmaya yönelir.
desteğiyle 29 mahkûm eden Vatikan gibi zor durumda
lar, 30 Ekim
“Hayır.”
Kasım 1922’de kalacaklardır. Artık Dünya’nın sabit dur-
1918’de iş-
Gayr İasker İ statü
“İbni Haldun’un ve İbrahim Hakkı’nın
duğunun iddia edilemeyeceği bir yüzyıla
Limni ve
gal edilme-
evrimle/tekamülle ilgili kitaplarını okudu-
24 Temmuz 1923’te imzalanan
gelindiğinde Vatikan, Galileo’dan resmen
Semadirek’in
miş toprak-
nuz mu?”
Lozan Barış Antlaşması’nın 12, özür dilemişti. 2009’da İngiliz Anglikan
egemenliğinin
lardır. Ege
ismet Paşa l ozan’da.
“Hayır.”
13, 15. maddeleri ve ek XV adalar- Kilisesi, 2010’da ise Vatikan, Darwin’in
tartışılamaya-
Adaları bu ta-
“Prof. Dr. Caner Taslaman’ın evrimin
torununun çocuğuna özür belgesi vermiş-
la ilgili hükümleri belirler. Gökçe-
cağını söyler.
rihte Yunan
İslamiyet’le çelişmediğini belirten kitap-
lerdir. Vatikan’ın belgesinin son parag-
ada, Bozcaada ve Tavşan Adaları
Rum nüfusa sahip olduğu, 1913’ten
ve İtalyan işgalindedir. TBMM’nin
larını okudunuz mu?”
rafında, “Galileo Galilei’ye yapılan hak-
ile Asya kıtasına üç mil uzaklıktaki
beri Yunan işgalinde bulunduğu
Lozan’a giderken Türk heyetine
“Hayır.”
sızlık dedenize de yapılmıştır. Evrim var-
ada ve adacıklar Türkiye’ye verilir.
ökçeada ve Bozcaada’nın da
için G
verdiği yönergenin 4. maddesi de
“Darwin’in lisans eğitiminin ilahiyat,
dır ancak onu da Tanrı yaratmıştır” yazı-
Yunanistan’a bırakılan Limni, Sema-
Yunanistan’a verilmesini zorunlu
adalarla ilgilidir. Buna göre izle-
ilk mesleğinin rahiplik olduğunu biliyor
lıydı. Bugün Taslaman da aynı şeyi söy-
direk, Midilli, Sakız ve Ahikerya’ya
bulur. İsmet Paşa direnir. Üç ada-
necek politika görüşmeler sırasın-
musunuz?”
lemektedir.
gayriaskeri statü verilir. Yunanistan
nın da Türkiye’ye verilmesi gerek-
da belirlenecek. Çanakkale’ye ya-
“Hayır.”
Bilimsel biyoloji kitaplarını okuyup an-
ve İtalya Osmanlı borçlarından payı-
tiğini savunur.
kın adalar istenecek, güçlük çıkarsa
“TÜBİTAK yayınlarından Richard
lamaları zor, hatta imkânsız olabilir, fakat
nı düşeni ödemeyi kabul eder. Yani
İtilaf Devletleri’nin 30 Ocak
Ankara’ya sorulacaktır.
Dawkins’e ait ‘Gen Bencildir’ adlı kitabı
siyasetçilerimizin ve MEB yetkililerimi-
demem o ki İsmet Paşa TBMM’nin
1923 tarihli barış önerisinde Gök-
okudunuz mu?”
zin Vatikan’ın özür belgesini, Taslaman’ı,
İsmet Paşa’nın stratej İsİ kendisine verdiği yönergedeki ada-
çeada ve Bozcaada Türkiye’ye ve-
“Hayır.”
İbni Haldun’u ve İbrahim Hakkı’yı oku-
Ege adaları konusu Lozan ma- ları almış, üzerine Tavşan Adaları’nı
rilmiştir. Ancak Boğazönü’ndeki “Evrim var mı?”
yup anlamaları mümkündür. Okumalarını
almış ve hatta Osmanlı borçlarını yü-
sasına 25 Kasım 1922 günü ge- diğer adalarla Saruhan adaları as- “Hayır yoktur, olmadığına eminim.”
ve topluma anlatmalarını, kendilerinden
kümlenmelerini de sağlamıştır. Ne demeli? Tebrik etmeli, çünkü bil-
lir. İsmet Paşa görüşmelerin sey- kerden arındırılarak Yunanistan’a
samimiyetle istirham ediyorum.
rine göre politika izler. Temel he- bırakılır. Yeni Türkiye Devleti, 31 Antlaşmanın 12. maddesi bi-
zim için özellikle önemlidir. Zira
defi Boğazönü adalarını kurtar- Ocak’ta verdiği yanıtında Bozca-
maktır. Gökçeada, Bozcaada ve ada yakınlarındaki Merkep/Tav- bu maddede Osmanlı Devleti’nin
Semadirek’in Türkiye’ye verilme- şan adalarıyla Anadolu sahillerine 1914 yılında adaları Yunan’a ver-
sini ister. Limni, Midilli, Sakız, Si- diği yinelenerek belgelenmiş-
yakın olan Meis’in de Türkiye’ye
sam ve Ahikerya (Nikerya) adaları- bırakılmasını ister. İtalya ve tir. (Düstur, III. Tertip, c. 5, s. 25)
Yazmak istedikleri tarihe belge uy-
nın güvenlik ve ekonomik devam- Yunanistan’a verilen adaların Os-
lılık açısından Anadolu ile birleş- manlı borçlarından payına düşeni duranlara duyurulur.
Berrin kara Deniz
Brad Pitt
berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr
58 yaşında.
v ‘Yaratıcı Alanda Eşitlik’
KSV, gazeteci Duygu lı kişilerin öykülerinin din-
Kültür rotası
İDemirdağ’ın ev sahipli- lendiği, yaratıcı sektör ça-
ğinde ve Zorlu Holding’in lışanlarının karşılaştığı cin-
toplumsal cinsiyet eşitliği siyet veya cinsel yönelim
v Elbet Bir Gün
programı Eşit Bi’Hayat’ın ayrımcılığı temelli sorun-
desteğiyle, “Yaratıcı Alan- ların, yaşadıkları zorlukla-
da Eşitlik” başlıklı yeni rın konuşulduğu seri eylül
bir podcast serisine başlı- ayının sonuna kadar devam
yor. Her bölümünde fark- edecek.
v Müzikhaller
22, Berkay Ateş’e 25.Cevdet Kudret Ede-
stanbul Devlet Tiyatro- seslendirip danslar eşliğin-
Dbiyat Ödülü’nü kazandıran, Serkan
İsu oyuncuları, Türk mü- de izleyenlerle buluştura-
Salihoğlu’nun yönettiği “Hakikat, Elbet Bir Gün”
zikallerindeki şarkılardan cak. Can Şıkyıldız yönet-
oyunuyla 25 Ağustos’ta Kadıköy Selamiçeşme
derlenen seçkiyi “Müzik- menliğindeki etkinlik, 18-
Özgürlük Parkı’nda tiyatroseverlerle buluşacak ve
haller” adı altında sanatse- 19-20 Ağustos tarihlerinde
uzak olmayan bir distopyaya perdelerini açacak.
verler için yeniden çalıp, AKM’de sahnelenecek.
İmtiyaz Sahibi:
Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof.
n Yayın Koordinatörü
14 AĞUSTOS 2022 SAYI: 1692
CUMHURİYET VAKFI adına Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74
DENİz ÜLKÜTEKİN
(20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@cumhuriyet.com.tr
ALEV COŞKUN
n Sayfa Tasarım
Genel Yayın Yönetmeni
EMİNE BİLGET Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş.
ARİF KIzILYALIN
Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul
n Reklam Genel Müdürü
Sorumlu Müdür
Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın
pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr
ESRA BOzOK
ÖzGÜR SOYER
k Pr ÜBaŞı