Katalog

Atatürk, Orman Çiftliği ile kadın, çoluk çocuk Ankaralıların neşeleneceği bir or- tam yaratma isteğini de gerçekleştirdi. 10 NİSAN 2022 4 Ot yetişmeyen toprakları Gazi’nin inancı yeşertti d aeir Se L FLOar a Bir çiftliğin r a YÇa Şaduman Ha LIc I ce YLan öyküsü Önce toprağın, sonra da köylünün gücüne inandı Mustafa Kemal Paşa. Ağaç yetişmez denen kurak topraklara hayat veren projeler geliştirdi, E-atık: Hem sağlığa çiftlikler kurup, toprağı kendileri gibi tanıyan hem çevreye zararlı köylüye emanet etti. rünün sınırlarının ötesinde tüm türleri ve öze batmayacak, “küçük” di- üyük Zafer’in hemen ye tanımlanan eylemlerin et- içinde yaşadığımız dünyamızı da etkili- ardından dünya bası- yor. E-atık; elektronik atık anlamına geli- kileri üzerine düşündüğüm nı Ankara’nın başkent bir hafta oldu. Tabii ki bu dü- yor. Bozulan ya da kullanmayı tercih et- olmasını tartışıyor. mediğiniz her bir elektronik ve elektrikli G şüncenin de her düşünce gi- B Le Matin yazarı: bi zihnimde uzun bir geçmişi var; ancak ürün bir e-atık demek. İçinde insan sağ- “Ankara dedikleri bir büyük Asya kö- lığına zarar veren birçok etken maddeyi bu yazıyı yazmama vesile olan, bir res- yünden başka bir şey değildir.” torantta rastladığım, kahvaltıya gelen bir bulunduran e-atıklarda özellikle kurşun, Paul Erio isimli Fransız gazeteci: “Ne eğlen- krom, kanserojen madde yoğunluğu yük- ailenin sadece yetişkin üyelerinin değil, ce, ne tiyatro, ne sinema var. Henüz elektriği çocuklarının da ellerinden bırakmaya kı- sek cıva ve berilyum en tehlikeli madde- tanımayan bir şehir. Sanki ölü gibi...” yamadıkları akıllı cihazları ve o esna- ler. E-atıkları yer üstü madenleri olarak Pierre Benoit da kışın grip, yazın sıtma söz- da aklıma gelen Greg Mckeown’un İtha- da düşünebiliriz. Çünkü altın, gümüş, ba- leriyle tanımlıyor Ankara’yı. ki Yayınları’ndan çıkan “Zahmetsiz” ki- kır, alüminyum gibi değerli elementle- La Tribuna’dan Mario Del Sordo, 14 Nisan tabındaki “2.5 saniyenin gücü” bölümü... ri barındırır. Madenciliğin yıkıcı etkile- 1925 günü “Yaşanmaz Şehir Ankara” başlığı- Hafızamız olayları birbirine eşleyerek bi- ri ile kadim zeytinler üzerinden güncel- nı atıyor başmakalesine. (B.N. Şimşir, Anka- ze birçok veri sağlar, iyi ki her vakit akıl- de muhatabız zaten. Uzun uzun doğanın ra, 1988, s. 353-369) lı cihazımdan ulaşılabilir-ula- nasıl da maden uğruna talan edil- Aynı günlerde Mustafa Kemal şan olmak adına kitapla- diğini aktarmaya gerek yok Bir Paşa ise “borçluyum” dediği Türk rı, doğayı ve daha bir- sanırsam. Özetle berta- köylüsüne örnek olacak devrim- türlü elinizden çok elle tutulur güzel- raf edilmeyen e-atıklar ci adımını atıyor. Zira o, herkesten liği es geçmiyorum. bırakamadığınız akıllı yeni maden alanları- daha çok refah, saadet ve serve- Eminim sizlerin nın açılmasına, hava- te layık olan ve hak eden köylüdür, cihazlar, dünyayı yepyeni de e-atık oluşturan da-toprakta-suda ağır diye düşünüyor. bir sağlık sorunuyla elektronik ve elekti- metallerin artmasına rikli aletler dışında te- (tıpkı verimli toprak- Ga’zi nin dcineir tanıştırdı; mas etmeyi sevdiğiniz ları Avrupa’nın en bü- Batılıların Ankara için yaptıkla- teknostres... nice ilginiz vardır. Hem yük plastik çöplüğü ünvanı- rı yaşanmaz tanımlamasında ideo- mental hem de fiziksel sağlığı- nı alan Adana’da olduğu gibi) ve lojik nedenler ön plandadır. Ama mız adına teknostres ve e-atık kavramla- büyük bir ekonomik kayba vesile olu- Ankara’nın aydınları, bürokratları rına yakından bakmakta yarar var. yor. İngiltere merkezli atık toplama şir- da onlardan farklı düşünmez. Mus- keti Clearitwaste’in Avrupa’yı kapsa- tafa Kemal Paşa 1925 ilkbaharında e Le KTr Oni K Ha STa LIğ I yan e-atık raporuna göre yıllık hane ba- ülkenin tanınmış tarım uzmanları- 1984 yılında Craig Bond tarafından şı e-atık miktarı 57 kilogram olan Nor- nı Köşk’e çağırıp kentte modern bir ilk kez dile getirilen teknostres; tekno- veç listenin ilk sırasında. Türkiye ise çiftlik kurmak istediğini açıkladığın- lojik değişimlerin insanın fiziksel ve zi- 41.8 kilogram ile listede 14. sırada. Ki- da hemen itiraz ederler. Yüksek zira- hinsel sağlığında olumsuz etkiler yarat- şi başına düşen e-atık miktarının o ülke- at mühendisi Tahsin Coşkan der ki; ması demek. Yeni çıkan akıllı telefonlar- nin refah seviyesiyle de ilişkisi varmış. “Kıraç bir bozkırın ortasında bir orta- tabletler, oyun konsolları, akıllı ev eşya- bağlar ekilir, binlerce fidan dikilir. Amaç her yıl 50 Çevresel sürdürülebilirlik özelinde bü- çağ şehri. Ağaç yok, su yok, hiçbir şey yok.” Ankara’da ları, bilgisayarlar derken teknoloji devle- bin fidan dikmektir. Çağdaş yöntemler ve tarım alet- yük bir paradoks! çiftlik olmaya uygun arazi yok. Köşkten ayrılan uz- ri ile ilerlemenin sürekliliğini iliklerimize leri kullanılır. Tavuk yetiştirmek için fenni kümes- Peki, “e-atıklarımızı ne yapacağız biz manlar araştırmalarını yapıp raporlarını da sunarlar kadar hissediyoruz! Mübalağa yapmıyo- ler inşa edilir. Ankara’nın balı zaten ünlüdür. Geliş- şimdi” derseniz: Çevre, Şehircilik ve İk- Mustafa Kemal Paşa’ya. Bataklık, çorak, fakir bir toprak rum, elektronik cihazlar aracılığıyla be- tirilmesi için kollar sıvanır. Köylüye kovan dağıtı- lim Değişikliği Bakanlığı’nın Elekt- derler. Mustafa Kemal şu sözlerle direncini sürdürür: denimize etki eden pozitif iyonların yor- lır. Hollanda ve Simental cinsi inekler getirilir, yer- rikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü - İşte istediğim yer böyle olmalıdır. Burayı biz ıslah et- gunluk, kan basıncı ve bilişsel yetimleri- li ve Arap atı ile çeşitli koyun ve keçi türleri üzerinde Yönetmeliği'ne göre e-atıklar belediyeler mezsek kim gelip ıslah edecek? miz üzerinde olumsuz etkileri mevcut. çalışmalar yapılır. 1927 baharında sebzeler yetişmiş, ve yetkilendirilmiş kurumlar tarafından Mustafa Kemal Paşa’nınki boş bir direnç değildir. İhtiyacımız olmayan birtakım özellik- yoğurt, peynir, tereyağı üretimi başlamıştır. Mustafa toplanmak zorunda. Ek olarak ürünleri- Savaş yorgunu Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda leri barındıran teknolojik cihazların en Kemal, tüm bu süreçte çiftliğin yönetim işlerini Tah- nizi satın aldığınız teknoloji marketle- buğday Rusya’dan, un Romanya’dan alınır. Üretim dü- yenisine, dolayısıyla en iyisine sahip ol- sin Coşkan’a vermiştir. ri de e-atıkların toplanmasından sorum- zeni bozuk, ürün ve hayvan hastalıkları ülkeyi sarmış- ma yarışı belki bir anlığına insanın ödül- lu. Bozulmuş, istenmeyen ve/veya tami- tır. Direncinin bir nedeni de Türk köylüsüne duydu- Va Si Ye Ti ziara TTI lendirilme mekanizmasını tetikleyip, ri mümkün olmayan elektronik ürünleri- ğu inançtır, çiftçinin deneyimlerine, gün görmüşlüğüne 11 Haziran 1937’de Atatürk, satın aldığı ve imar “mutluyum galiba” sanrısını yaratsa da nizi uzunca bir süre evde bekletmemek beslediği saygıdır. Bu nedenle arazi ile ilgili rapor önü- ettiği; Dörtyol’da Karabasamak, Silifke’de Tekir, tüketimin hızının bu seviyelerde olması bu ürünlerin dönüşüm sürecini daha el- ne konmadan kendi araştırmasını yine kendisi yapar. Tarsus’ta Piloğlu, Yalova’da Baltacı çiftliklerini Türk endişe verici. Tabii ki bu endişe insan tü- verişli kılıyor. Tahsin Coşkan’ın “burada hiçbir şey yetişmez” dedi- milletine bağışlar. 13 Ocak 1938’de Gazi Orman Çift- ayca_ceylan ği günün akşamı kıyafet değiştirip Çankaya’dan kaçar. liği adını alacak olan çiftlikten Türk milletine kalan ise Çiftlik çevresindeki köylülerin yanına gider ve onlara: 582 dönüm meyvelik, 700 dönüm fidanlık, 148 bin dö- - Ağalar burada ağaç yetişip yetişmeyeceğini bana en nüm tarımsal arazi, bin 450 dönüm ormanlık, 400 dö- kolay nasıl kanıtlarsınız? diye sorar. nüm Amerikan asma fidanlığı, 100 dönüm park ve Köylüler eline bir testi su ve bir çift kazma kürek tu- bahçedir. Çiftlikte süt, bira, malt, buz, soda-gazoz, de- tuşturup, şöyle derler: ri, ziraat aletleri ve deri fabrikası ve bir de şarap ima- - Kaz orayı, göm su dolu testiyi, iki gün sonra gel biz lathanesi kurulmuştur. sana ne olacağını söyleriz. Fransız siyasetçi Jacques Benoist-Méchin Kurt ve Çankaya’ya dönen Mustafa Kemal Paşa için o iki Pars isimli kitabında şöyle diyecektir: gün iki asır gibi gelir. İki gün dolduğunda soluğu testi- “Bu örnek çiftlik, onun isteği üzerine bir çalışma ve yi gömdüğü yerde alır. Testideki su bitmiştir. Köylüler: eğitim merkezi haline getirildi ki bütün Doğu’da bir ben- - Ağa... Testide su kalmamış, toprak su emiyor. Bakma zeri yoktu. Buradan Anadolu köylülerine, hayvan cinsle- bunun üstünün kurak olduğuna. Biraz uğraş, burada ne rini iyileştirmeye yarayan damızlıklar ve ‘Başkumandan ekersen ek, sonunda mutlaka ürün biçersin. buğdayı’ dedikleri tohumluklar verildi.” Uzmanların raporu önüne geldiğinde Mustafa Kemal Atatürk, uzaktan çiftliği seyrederken zafer kazanmış Paşa Çiftlik projesine çoktan başlamıştır. (H. Benazus, komutan edasıyla Nuri Conker’e takılmadan edemez: Atatürk Orman Çiftliği) - Sevgili Nuri, bu çorak toprakta ısırgan otu bile bitmez Takvim yaprakları 5 Mayıs 1925’i gösterdiğinde dediğini hatırlıyor musun? Yassı Dere denilen yerde iki traktör, üç çadır ile ilk ta- Kanımca, Atatürk’ün 1 Kasım 1937 günü rımsal çalışma başlar. Zamanla çiftlik çevresindeki ara- TBMM’nin açılışında yaptığı konuşması onun tarım ve ziler satın alınır. Zorlama falan da yoktur. köylü konusundaki vasiyetidir: “Milli ekonominin te- Orman Çiftliği kısa sürede imar edilir. Daha 1925 meli ziraattır.” bitmeden anayollar yapılır, tarlalar, sebze bahçeleri, OTOBÜSTe Ki L Kemal Urgenç Karadeniz Havuzu, 1931 KÖP ÜB ŞI er