Katalog

20 ŞUBAT 2022 3 Netflix’in ses getiren dizisi Kulüp’e eleştirel bir bakış Contalanmış bir gerçeklik tilda, genel afla dışarı çıkar çıkması- Ümit a yslaanb na da ne hikmetse 1950’lerde yaşama- ya başlar. Film icabı 1955 yılındaki 6-7 Eylül olaylarını görmesi gerekecektir. 1960 affıyla çıkıp 1950’ye Kulüp’teki “ticari” kodlamalar zamanı dönenler, açık kamyon kasasında ve mekânı eğip bükerken kendi iddia- Aşkale’ye gönderilenler, tiyatro sını yok eder: İlk olmak, tarihe ışık tut- mak... Matilda’nın cinayet işlemesinin dekoru gibi yığılmış İstiklal esas nedeni olan 1942 yılındaki Var- Caddesinde sırılsıklam Hollywood lık Vergisi; çıkaranlar ve uygulayanlar dahil, Türkiye’de eleştirilmiştir. Kulüp sahneleri... Ama Kulüp’ün sorunu ilk değildir. Salkım Hanım’ın Taneleri sadece bunlar değil. (1990) romanı tek yanlı olsa da, onlar- ca baskı yapmıştır. 1999 yılında filme çekilmiştir. Yahudi karakterler ise bu etflix’in “Türkiyeli” de- nemeleri Kulüp ile so- kez nedense Ermeni olmuştur. Varlık Vergisi’nden 17 yıl sonra gerçekleşen nuca ulaştı. Tılsımlı gömleğiyle İstanbul’u 6-7 Eylül olaylarını konu edinen film kurtaran “Muhafız” ve Güz Sancısı, 2008 tarihini taşır. Hepsi N Göbeklitepe’yi heder eden “Atiye”den kıyasıya (acımasız) eleştiri yüklüdür. sonra “Fatma” ile “Bir Başkadır” başa- Gsö Tinrleer vle e rının sinyallerini vermişti. Bu kodlan- Gsö Tlyimle mış ya da Türkçedeki deyimiyle “con- talanmış” Netflix şaheserinin adı, tek Türkiye o yıllarda 2. Dünya sözcükten oluşuyor. Türkiye’nin sabık Savaşı’na girmemek için çırpınıyor, Eurovision şarkı yarışmalarındaki kur- ekmek vesikayla veriliyor, sınırlar- Amerikan futbolunda kalıcı hasar riskleri nazlığına başvuruluyor. Türkçeye yer- da faşist Almanya’nın işgal tehlikesi- leşmiş yabancı sözcüklü “pidgin”lik ne karşı 1 milyon kişilik ordu besleni- Şam hali, günümüzün “win win dünyasın- yordu. Almanya’dan, İngiltere’den it- GÜnl ÜĞÜ da” kazanca çevriliyor, devamı geliyor. hal ettikleri ile “savaş zengini” olan- İstiklal Caddesi’nde yoğun yağmur lardan, Varlık Vergisi’nin, bu kayıtla- altında öpüşenler, yarım yamalak sırıl- rın tutulmadığı, kimin zengin olundu- sıklam koreografide Fıstık İsmet, Ge- ğunun bilinmediği bir ülkede, tamtakır NFL’nin ne Kelly; Raşel bir hazineye gelir ise Debie Rey- sağlamak amacıy- nolds olur adeta. la çıkarıldığından, Çalan “Singing Matilda’nın “tay- In The Rain” ye- yi zaman-mekân” rine Vivaldi’dir. ederek yaşadığı d .r Öm Ü r “Beraber ıslan- 6-7 Eylül olayları- t leany diğer yüzü dık yağan yağ- nın sorumlusunun murda” parça- ise artık tek par- sı beklemek in- ti yönetimi değil, safsızlık olurdu. Amerikancı Men- ’nin en popüler Geçen hafta oynanan Super Bowl ile Otomobille çı- deres hükümetinin sporlarından olan yine dünyanın dikkatinin odaklandığı kılan Yeşilçam olduğundan söz Amerikan futbo- şaşmazınday- edilmez Kulüp’te... ABDlu ligi (NFL) ge- Amerikan futbolu, şiddetli çarpışmalara sa; ne koşturan Fonda ne yeni ha- çen pazar oynanan “Superbowl LVI müsabakası” ile sa- müsait yapısıyla oyuncu sağlığı açısından sevgilileri ne de yat ve çok parti- hibini buldu. 56. final maçı Los Angeles şehrinde, Los Boğaz’ı görürüz. li rejim-Amerikan- bir hayli tehlikeli bir spor. Uzun süre göz Angeles Rams ve Cincinnati Bengals takımları arasın- Çünkü, mekân, yine filmlerden bildiği- cı DP iktidarı, ne da oynandı ve kazanan Rams oldu. Maçla ilgili istatisti- ardı edilen kafa travmaları ve sonuçları miz Hollywood sırtlarına benzer. Üste- de Kore’ye gönderilen askerler vardır. ki veriler, oyuncu bilgileri ve son durumlar gibi haberler hakkında araştırmalarıyla ligde devrim lik Fıstık İsmet, ağaçlar arasında peşin- Ülke, İstiklal Caddesi’nde gelip geçen spor platformlarında detaylıca ele alınıyor. Biz konunun den koşturamadığı sevgilisine çiçek da- otomobiller, şık dükkânlar ve tek bir yaratan isimse bir Nijerya göçmeni: başka yönlerine bakalım. hi vermediği gibi üstüne üstlük bir to- eğlence mekânından oluşmuştur. Di- Amerikan futbolunda hokey, basketbol gibi sadece birer Doktor Bennet Omalu. kat aşk eder. Hırsızlık yaptığı için düş- zinin övgüye boğulan danışmanlarına spor olmaktan öte, bir ekonomik endüstri haline geldiği tüğü karakolda polislere bağırıp çağı- ne danıştığı ise kullanılan “Ladino” di- bilinen bir gerçek. Tabii ki bu ekonomik tablonun yanı sı- ran, “gardiyana” hakaretler savuran ve li dışında tam bir muamma. Çelebi’nin ra oyunların çatı federasyonu olan NFL’nin bir de idari ve sonra şikâyetçinin bir telefonuyla salı- (Fırat Tanış), son derece kötüyken, bir sosyal yapısı var. Bir eğlence programı şeklinde de geçen nan Raşel ile müştekinin adını, adresi- anda nasıl son derece iyi olduğu bilin- karşılaşmada bu yıl devre arası gösterisinde Dr. Dre, Emi- ni; komiserden bir çırpıda alan Matilda mez ama Varlık Vergisi’ni ödemeyen- nem, Kendrick Lamar, Mary J. Blige ve Snoop Dogg sah- ise bize, Türkiye’ye dışardan ve tepe- lerin, Erzurum Aşkale’ye açık kam- ne aldı. Benzer şekilde 2020 yılında yapılan karşılaşmada den bir bakışı anlatır. Ancak, Kulüp’ün yonet kasasında gönderilmeleri bir fi- Jennifer Lopez ve Shakira yer almış, ancak yapılan gös- esas sorunu buralarda değil daha baş- yasko. Son söz: Netflix’in ilk sezonun- teri sonrası bir rahip, program öncesinde “müstehcen içe- tan, “yanlış hayat doğru yaşanmaz” de- da durdurulan, 1930’lu yıllarda geçen rik” uyarısı yapılmadığı için mağduriyetini dile getirmiş yişiyle başlar. Damnation dizisinin devamını bekliyo- ve hak arama yoluna gitmişti. Ama bu davaların en fazla Dizide önce Galata’da bir terasta, gü- ruz. Iowa’da grev yapan çiftçilerin ev- yankı uyandıranı ise pek çok eski oyuncunun yaşadıkla- vercinlerin de eşlik ettiği cinayet anı- lerine, paralarına nasıl el konulduğu- rı kafa travmaları nedeniyle hafıza kaybı başta olmak üze- nı görürüz. Ardından yazıldığı gibi, nu anlatan dizide zaman ne eğilmiş ne re çeşitli rahatsızlıklardan mustarip olmaları ve bu konuda “17 yıl sonraya” gideriz. 1942-43’ler- de bükülmüştü. Komünist rahip ve bir kendilerinin uyarılmamış olması üzerineydi. den Varlık Vergisi yıllarından hesap- o kadar komünist sevgilisi sıkışmış, sa- larsak bu 1960 genel affı olmalı. Ma- vaşıyorlardı. tik bvmaatrin hye ı barsa nlelidier Aslında Amerikan futbolunun sert bir oyun olduğu ve yeri geldiğinde koçlar gibi kafa kafaya dahi vuruşup itiş- menin işin içinde yer aldığı oyuncular tarafından bilini- Doktor Bennet Omalu “Concussion” isimli filmde yordu. Ama en olabilecek hadisenin vuruşma anının he- kendisini canlandıran aktör Will Smith’le birlikte. men sonrasında karşılaşılabilecek durumlar olduğunu, ya başladı, kafa-kafaya mücadeleleri yasakladı ve tüm ta- uzun vadede etkilenme diye bir kavram olmadığını düşü- kımların soyunma odalarına duruma ilişkin uyarı posterle- nüyorlardı. Ancak kafa travmalarına ait hadiseler, artık rinin asılması zorunlu hale geldi. gözden kaçamaz duruma geldikten sonra NFL, 1994 yı- Peki, bu önemli olayın gözler önüne serilmesini ve lında bunları incelemek için “travmatik beyin hasarı” ko- farkındalığın artırılmasını sağlayan Doktor Omalu’ya mitesi kurdu. Lakin komitenin çok da etkin bir faaliye- ne oldu? Halen nöropatoloji alanında çalışmalarına de- ti olmadı, hatta raporlarında oluşan hasarları az ve artış vam ediyor ve bahsi geçen makalesinin sonrasında göstermeyen sayılarda olarak belirtti. Fakat 2000’li yıl- Ortadoğu’da savaşan Amerikalı askerlerde de patlamala- ların başlarında oyuncularda problemlerin artması sonu- rın yarattığı ses titreşimlerinin benzer sonuçları olabile- cu Amerikan Nöroloji Akademisi “hafıza ve konsantras- ceğine dair bulgularını yayımladı. Omalu, Amerikan fut- yon kaybı, kafa karışıklığı, konuşma veya işitme güçlü- bolu oyuncuları ile ilgili verilerini yayımladığı zaman ta- ğü, el ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma, baş ağrı- bii ki devasa bir endüstriyi de karşısına almıştı. Aslın- ları” gibi şikâyetlerin, bu tür tekrarlayan darbelerden son- da bir Nijerya göçmeniydi. Tıp eğitiminin bir bölümü- ra oluşabileceğini NFL’i de işaret ederek açıkladı. NFL nü yapmak için ABD’ye gelmiş ve kendini bilimsel araş- için en belirgin darbe ise 2005 yılında önde gelen nöroşi- tırma yaparken trajik bir gerçekle karşı karşıya bulmuştu. rürji (Beyin cerrahisi) dergisinde yayımlanan bir makale Bir endüstriye karşı verdiği bilimsel mücadele bayraktar- sonrasında geldi. Makaleye göre, girdiği bunalım sonrası lığı 2015 yılında başrolünü Will Smith’in oynadığı “Con- intihar eden eski bir oyuncunun yapılan otopsisinde, hüc- cussion” (ülkemizde “Doğruyu Söyle” adıyla oynadı) fil- resel düzeyde beyin hücre hasarları tespit edilmişti ve bu- mine esin kaynağı oldu. Concussion, “beyin sarsıntısı” na da “kronik travmatik ensefalopati” yani “uzun zama- olarak tercüme edilebilecek kafa travmaları sonrası bey- na yayılan travma sonrası gelişen beyin hasarı” adı veril- nin, çevre kemik yapılara vurarak aldığı darbeler sonrası mişti. Makaleyi yazan Doktor Bennet Omalu’nun bilim- oluşan hasarı ifade etmektedir. Nihayetinde Omalu ülkesi sel olarak kabulünde bir şüphe görülmeyen bu makalesine Nijerya’dan gelerek Amerika’nın ikonik oyunlarından bi- karşın NFL’nin komitesi makaleyi geri çekmeye uğraştı. rinin güvenliğinin geliştirilmesine katkı sağladı. Omalu ise buna cevap olarak, diğer bir oyuncuya ait ben- zer verileri yayınladı. Uzun mücadeleler sonrası komite, aradaki ilişkileri kabul etmek zorunda kaldı. Bu ilişkilerin ortaya konması sonrası NFL aleyhine yaklaşık 4 bin 500’ün üzerinde eski oyuncu tarafından ge- Kaynakça; rekli önlemlerin alınmadığı temelinde davalar açıldı. So- 1. Weinstein Roy. THE ECONOMIC IMPACT OF SUPER BOWL LVI, County of Los Angeles and City of Inglewood,2022 nuçta NFL, 765 milyon dolarlık bir uzlaşma ile konuyu 2. Omalu B. Chronic traumatic encephalopathy in a National Football kapatmaya çalıştı. Bu tabii ki yüksek bir sayı ama NFL League player, Neurosurgery. 2005 Jul;57(1):128-34 ekonomisi için çok da sarsıcı olmadığı muhakkak. Taki- 3. Connor T. NFL and players reach $765 million settlement over head ben NFL oyunculara eğitim ve bilgilendirmeleri artırma- injuries, NBC News, 30 Agu 2012 otanyel@yahoo.com ya ereren