Katalog

23 i 2m 022 5 Kız çocuklarının sorunlarına ve çözümlere odaklanan bir oluşum Cumhuriyet kadınsız olmaz Kızların önünde izim kuşağımız Cumhuriyet için- de doğdu. Biz Cumhuriyetten B başka rejim gör- medik, bu rejime alıştık, kanık- HEP ENGEL VAR sadık, Cumhuriyet’ten önce- ki yaşam biçimini ve bu ülke- “Suna’nın Kızları”, gelişimlerine yi Cumhuriyet’e getiren süreci, biraz okuduk, biraz da büyük- Prof. Dr. yardımcı olacak hizmetlerden yoksun lerimizden dinledik. Bu kadar. Üst Ün Cumhuriyeti getiren çok enge- büyüyen kız çocukları için destekleyici Dökmen beli, çok değişkenli yolları biz- bir ekosistem oluşturulmasını zat yaşamadık. Sağlıklı bir in- sanın sağlıklı bedenini doğal kabul etmesi, bunun dışında hedefliyor. Bu amaçla 32 sivil toplum bir yaşam biçimi olabileceğini düşünmemesi, yani sağlık- örgütü ve inisiyatifi işbirliği ile yapılan lı olmayı kanıksaması ciddi bir tehlikedir. Benzer şekilde gerek bizlerin, gerekse çocuklarımızın, içinde yaşadığımız altyapı çalışmaları tamamlandı ve sıra Cumhuriyeti çok doğalmış, kolayına gelivermiş gibi algıla- uygulamaya geldi. Pilot uygulamalar mamız da ciddi bir tehlike yaratabilir. Öncelikle Cumhuri- yetin ne olduğuna bakalım. 2023 yılında Urfa’nın Eyyübiye İpek kıraç Cumhuriyet Nedir? ilçesindeki üç mahallede başlatılacak. Kısaca belirtmek gerekirse Cumhuriyet, bir toplumun kendini yönetecek kişileri belirli bir süre için, belirli yetki- ğitim gönüllüsü ve iş insanı Su- leri kullanmak üzere seçmesi demektir. Cumhuriyette ege- na Kıraç anısına kızı İpek Kı- menlik halka, millete aittir. Bu rejimde egemenlik hak- raç tarafından Suna ve İnan Kı- kı, bir hanedana, bir gruba veya tek bir kişiye verilemez. raç Vakfı çatısı altında kuru- Cumhuriyet bu temel özelliğiyle monarşiden, oligarşiden E lan “Suna’nın Kızları”, tüm ayrılır. kız çocuklarının duygusal ve bedensel ola- Bugün sahip olduğumuz Cumhuriyet, bir askeri zaferin rak iyi halde olacakları, öğrenmeye kesinti- ardından kazanılmış siyasi bir zaferdir, ülkemizin vesayet- siz şekilde devam edebilecekleri, eğlenme- ten ve esaretten kurtulduğu, çağdaş ve insanca bir yaşama ye zaman ayırabilecekleri, baskı altında kal- yöneldiği anlamına gelir. Bu temel getirisi dışında da Cum- madan yaşayıp kendi kararlarını verebilecek- huriyetin birtakım ikincil getirileri vardır, sıralamaya çalı- şalım: leri bir ekosistemin oluşmasına katkıda bu- Cumhuriyetin getirileri: lunmak için yola çıktı. Suna’nın Kızları’nın . Cumhuriyet sadece toplumun değil, bireylerin öz- ön hazırlık aşaması, Eğitim Reformu Giri- 1gürlüklerini de koruma altına alır. şimi işbirliğiyle yapıl- . Bence Cumhuriyette dedeler nizamı değil, aklın in- dı. Kız çocukların eğiti- 2tizamı geçerlidir. Cumhuriyet, akılcı olmayı, Aydın- mi alanındaki çalışmala- lanmacı olmayı, pozitif bilime saygılı ve ilgili olmayı ge- ra arka plan oluşturacak rekli kılar. kanıt temelli karar almayı . Cumhuriyette, yönetimde, bilimde ve sanatta laik- sağlamak amacıyla Mayıs 3lik olmalıdır. Genelde laiklik, din ve devlet işlerinin 2021’den Şubat 2022’ye ayrı tutulması, dini görüşlerin devletin kanunlarını ve işle- kadar bir araştırma süreci yişini belirlememesi, farklı dinler veya dinsizlik karşısın- yürütüldü. Bu araştırma- da devletin tarafsız olması anlamında kullanılıyor. Bu ge- fİGen lar, eğitime erişemeyen, rekli olabilir ancak yeterli değildir, bir toplumdaki bilim ve erişen ama tamamlayama- AtALAY sanat etkinlikleri için de laiklik geçerli olmalıdır. Aksi hal- yan, tamamlasa bile ger- de Dünya’nın döndüğünü ifade eden bir bilgin, dönmediği- çek anlamda nitelikli eği- ni iddia eden kilise tarafından mahkûm edilebilir ya da ül- Burcu tim alamayan kız çocuklarına odaklandı. Ur- kemizdeki gibi artık bilim çevrelerinde doğruluğu kesinlik Gündüz fa, Yozgat, Kütahya, Ankara, Bitlis, Muş ve kazanmış evrim konusu, dini baskı altındaki siyasi otorite maşalacı Konya’nın yanı sıra İstanbul’un iç göç almış, tarafından okul müfredatından çıkarılır. Bunlar, laiklikle ve gecekondu yerleşimi bulunan iki ayrı mahal- Cumhuriyetle bağdaşmayan, sağlıksız reflekslerdir. Benzer lesinde farklı yaş gruplarından kız çocuklar- şekilde sanatta da laiklik olmalıdır; aksi halde sanatçı yara- reket edebilir?” üzerine çalışıyor. Bu üç toplu- nızda okullaşma oranlarında bazı illerde la görüşmeler yapıldı. Yaş, eğitim düzeyi, tıcı potansiyelini tam olarak kullanamaz, özgün eserler ve- luk, üç alanda altyapı çözümleri üretiyor. Bir de kızlar ve erkekler arasında uçurum vardı. remez. Bir dönem Avrupa’da İsa’yı çizen sanatçıların başı- yaşadıkları yer, sosyoekonomik düzey, göç bunların altyapılarını destekleyen iki topluluk Durum değişti mi? nın etrafına bir hale yerleştirmeleri zorunluydu. Kilise bas- geçmişi gibi etkenlerin çocukların hayatını var. Biri araştırma, biri de “kız çocuk odaklı ta- Araştırmada en öne çıkan okullaşma uçuru- kısına benzer şekilde bir zamanlar Naziler, Sovyet ve Çin nasıl etkilediğine ilişkin sohbetler edildi. Ve sarım” alanında çalışıyor. mu çok azaldı ama Urfa, Bitlis ve Muş’ta bu komünist partileri de sanatçılara ne yapmaları gerektiği- kız çocukları için “yapabilirlik göstergeleri” açık daha yüksek. Bu illerde kız çocuklarının ni söylemişlerdi, bu yüzden sanat sayılmayan ürünler orta- u Altyapı bittiğine göre uygulamalar ne çıkartıldı. Suna’nın Kızları’nda uygulama- okullaşma oranları yüzde 50-60 ya çıkmıştı. Eğer laiklik yoksa bilim gibi sanat da dumu- zaman başlayacak? lar, 2023’de başlıyor. civarında. Asıl mesele ise başka. ra uğrar. 2023 itibarıyla ilk pilot uygulamaların ta- Mahalle ve okul temel- Her zaman okula erişemeyen bir . Cumhuriyette ve onunla ilintili olarak demokrasi- mamlanmasıyla modelleri yaygınlaştırma aşa- li, çocukların etkin ka- çocuk da olabilir, 10 bin çocuk 4lerde, tüm insanların onurları eşittir, ancak statüleri masına geçeceğiz. Mahalle ve okul temelli, ço- tılımını içeren modelle- da olabilir. Hangi koşullar bu ço- farklı olabilir. Valinin onuru çobanın onuruna eşittir, fakat cukların aktif katılımını içeren modellerin, rin, Urfa’nın Eyyübiye cuğun okula gitmesini engelle- ikisinin yaptıkları işler ve işlevleri şüphesiz ki eşit değildir. Urfa’nın Eyyübiye ilçesindeki üç mahallede uy- ilçesindeki üç mahalle- . Cumhuriyetin getirilerinden birisi, hatta olmazsa ol- miş? Yoksulluk, yapısal şiddet gulanması planlanıyor. Hayalimiz 81 ilin tüm de uygulanması planla- 5mazlarından birisi kuvvetler ayrılığıdır. Cumhuriyet- ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği, mahallelerine ulaşmak. nıyor. Uzun vadede he- te, yasama, yürütme, yargı tek elde toplanmaz. Bu yönüyle eğitime erişim hakkının önün- def; 81 ilin tüm mahalle- Cumhuriyet adaletin teneffüs edildiği bir yönetim şeklidir. deki engeller. lerine ulaşmak. Suna’nın . Cumhuriyette içselleştirilmiş ahlaki değerler vardır. Kızları Genel Koordina- sıra uygulamada 6“Devlet benim” diyen tek adamların krallıklarında, pa- BaşKaN erKeK törü Burcu Gündüz Ma- dişahlıklarda, tüm diktatörlüklerde de toplumların ahlaki de- u Suna’nın Kızları neden şalacı ile kız çocuklarının ğerleri vardır, ancak bunlar genellikle kişilerin korktukları için yardımCısı Kız kuruldu ve ne yapıyor? ihtiyaçları, bunları sağla- sergiledikleri, içselleştirilmemiş ahlaki değerlerdir. Çünkü “evde, okulda, mahallede fikirleriniz so- Suna Kıraç’ın eğitim ala- ma yolları, bu yolda yapı- boyun eğdirici biat kültürlerinde bireysel vicdanların geliş- ruluyor mu?”, “nelerin değişmesini ister- nındaki değerlerini ve hayal- lan çalışmalar üzerine ko- mesi şart değildir, ortalarda, saygıda kusur etmeyen, edilgen, diniz?” sorularına çocukların verdiği ya- lerini yaşatmak için başlat- nuştuk. eğilgen, bükülgen kişilerin dolaşması yeterlidir. Kişi onur- nıtlardan: tığımız bir yolculuk bu. Şu- larının eşit kabul edildiği Cumhuriyet iklimlerinde ise kişi- nu hayal ettik; “Bir sorun var teK plaN u Okulumun en azından bir duvarının rengi bi- ler, içselleştirdikleri kişisel vicdan anlayışlarına sahiptirler, ve onu çözersek biter” diye bir şey trafikteki kırmızı ışıklarda, ortamda polis olmasa da durur- BölüNmeyeN le farklı olsa, “Oh be” deyip içeri giresim gelir. yok. Örneğin okullaşma oranında aynı ilçede lar. Topluma hâkim adalet anlayışına, bireyler de kendi ada- eNerji u Her şeyi içimden geldiği gibi yapmak isterim. iki köyde bile ciddi fark var ve Türkiye gene- let ve ahlak anlayışlarıyla iştirak ederler. u Kız çocuklarının en çok neye ihtiyacı linde böyle. Sorunun, o mahallenin, ilçenin, kö- . Cumhuriyetin olmazsa olmazlarından birisi de kadının u Benim fikrim alınmıyor yün dinamiklerinde çözülmesi gerek. Yeni bir var? 7ve erkeğin birbirine eşit olmasıdır. Cumhuriyette nasıl u Evde genellikle kardeşimin sözü geçiyor müdahale yerine “Var olan çalışmaların ortak ki bir grubun bir başka gruba tahakküm eder nitelikte bir üs- Kız çocukları en çok, ihtiyaçlarını ifade et- etki yaratabileceği bir yolculuk yapalım” de- tünlüğü olamaz, cinsiyetler arasında da baskıcı bir ilişki dü- meyi ve duyulmayı istiyor. Kendilerini gerçek- u Tek kişiyken sesimizi duyuramıyoruz şünülemez, erkek hegemonyası olamaz. dik. Çocuğun fikrini duyacağımız ve insanların leştirmek istiyorlar, daha fazlası olabilirler, bu- u Ya sözün kesilir ya bir şey derler. Dinlenilme- da duymaya hazır olacağı bir ekosistem olmalı. nun için vizyonları var ama önlerinde devam- Balo: Cumhuriyet KadıNsız olmaz diğimi düşünüyorum sonra içime atıyorum. Suna’nın Kızları’nın ilk bir yılı o altyapıyı kur- lı bir engel görüyorlar. Erkek çocukların görece Çocukluğumda bazı eğlence yerlerine yanınızda kadın makla geçti. 32 sivil toplum örgütü ve sivil ini- ulaşabildikleri bazı şeylere sadece cinsiyetlerin- u Sesimi duymaları için gerçekten çok bağır- olmadan giremezdiniz. Sanırım insanlar buralara erkek er- siyatif topluluğu var. Beş topluluk halinde ça- den dolayı erişemiyorlar. Kız çocuklarının ka- mam gerekiyor. keğe gidilmeyeceğini öğrendikleri için artık bu uyarı yapıl- lışıyoruz. Bir topluluk, “Mahalle temelli ola- rarlara katılımına dair, doğrudan kız çocukları- mıyor. Kadınlar olmadan girilemeyecek çok büyük bir ku- u Çoğunlukla kızlar başkan yardımcısı oluyor rak bu modeller nasıl kurulabilir?” üzerine ça- nın ihtiyaçlarını gözeten çok az proje var. rum da galiba Cumhuriyettir. erkekler başkan. lışıyor. Bir topluluk okul temelli olarak çalışı- Kırk yaşlarıma kadar balo benim için, derinliği olmayan, u 2021’de yaptığınız “Türkiye’de Kız yor. Diğer bir topluluk, “Kız çocukları akranlar u O yapacak ben yapmayacağım diye bir şey önemsiz bir şeydi. Sonra birden farkına vardım, meğerse Çocuklarının Eğitimi” başlıklı araştırma- arasında güvenli ve dayanışma içinde nasıl ha- yok. balo Cumhuriyetin ayrılmaz bir parçası, bir simgesiymiş, Atatürk Cumhuriyet balosu fikrini bilinçli bir tercihle orta- ya koymuş. 19 Mayıs’ın ve 23 Nisan’ın yaşaması için balo şart değildir, hatırlanmaları yeterlidir. Ancak Cumhuriye- tin yaşaması için balo gereklidir. Çünkü baloya erkek ba- şınıza gidemezsiniz, yanınızda mutlaka bir kadının bulun- ması gereklidir. Cumhuriyet baloları, bazı kasaba düğünleri gibi, kadınların ve erkeklerin ayrı eğlendikleri bir etkinlik değildir. Cumhuriyet, kadını ve erkeği karşısında, yan ya- na, ayakta ve dimdik görmek ister. Bugün eğer bir ülkede kadın cinayetleri giderek artıyor- sa, bazı cinayet zanlılarının siyasilerle geçmişte çekilmiş fotoğrafları internette dolaşıyorsa ya da bir ülkede bir ka- dın saçını tam olarak örtmemiş diye polis tarafından öldü- rülüyorsa, o ülkelerde, eşitlik yoktur, adalet, özgürlük ek- siktir. Bu gibi ülkelerde toplumlar Cumhuriyeti ya teneffüs etmek istemiyor ya da edemiyorlar demektir. Kadına baskı galiba, Cumhuriyetin ilk ve en tehlikeli düşmanıdır. Kadınlar, erkekler, çocuklar, her türlü siyasi görüşe sa- hip olanlar, el ele, yan yana Cumhuriyet Bayramı’nı kutla- maya koşalım. “suna’nın kızları” ekibi suna kıraç, kızı İpek kıraç ile birlikte ek