Katalog

13 HAZİRAN 2021 7 Uldis Berzins için ne yaptık dersiniz? OKULDAN ÇIKARILAN On birinci sınıftayken rüyada görmüştüm: Türkoloğun ölümü hepiniz okulu bitiriyordunuz, bense tekrar çocuk olmuştum, kaldırımlardan ya da damlardan, denizlerden, ormanlardan elefonum- yatı konusunda, o Asya-Afrika ça- DÜŞÜNDÜKLERİM geçiyorduk, siz yukarıda sohbet ediyordunuz, da bir ya- lışmaları bölümünde) lisanüstü eği- ben ayaklarınıza takılıyordum, koyu mavi kınımın tim görüyorduk. Yirmili yaşlarımız- etekler başımın üzerinde gece yarısı gibi, çocuğu- daydık. Uldis Riga Üniversitesi’nde nasıl bir doğruya girilir ve bir nokta içinde T nun, eşi- Leton edebiyatı, Leningrad seyahat edilir? Siz dolaşacak, koşacak, nin, yakın akrabasının Üniversitesi’nde Türk dili ve edebi- dans edeceksiniz, bense? Hep ardınızdan adını gördüğümde kö- yatı öğrenimi görmüştü. Fakat sade- koşacağım, ey benim çılgın sınıfım, size tü haberin ön kaygısıyla ce o kadar değil. O bir dil gezgini, hiç yetişemeyeceğim, ey, kırlar ne geniş Uldis tuşa basarım. Genellikle bir dil serüvencisiydi. Dil sevdalısı, ve yabancı bir gerçeklik içinde, siz benim Berzins de kaygı doğrulanır. Bu dil büyücüsü de denebilir. Fakat ko- farkımda bile değilsiniz, tek başıma bacaklar ATAOL kez de öyle oldu. nup göçtüğü her dilde derinleşme- ormanında dolaşıyorum, mest eden bir cayırtı Karşımdaki, kardeş yi başaran. BEHRAMOĞLU ile onlar yerin derinliğinden fışkırıyorlar ve kadar yakın dostum, HHH ta ormanın tepelerine kadar yanıyorlar, kız de yazılmış-söylenmiş gibidir. Fakat Uldis- Letonya’nın seçkin bir Tanıştığımızda Dağlarca’yı çe- bacaklarındaki çorapların siyah dikişleri. çe bir dua... şairi, başta Dağlarca’nınkiler olmak üzere virmiş ya da çevirmekteydi. Türk şiirini çok Uldis Berzins HHH Türk şiirini Leton diline kazandırmış Türko- yakından tanıyor ve izliyordu. Çünkü ay- 2002’den bu yana Letonya Üniversitesi İstanbul, 2006 log Uldis Berzins’in (Berzinç) kızı Una’ydı. nı zamanda Leton dilinin seçkin bir şairiy- Modern Diller Bölümü’nde Türkçe öğreten 24 Mart akşamı Uldis’in ölüm haberini di. Batı dillerinin yanı sıra Tatarca, Çuvaşça, bu büyük şair, dil bilimci, Türkiye, Türk- böylece öğrendim. Arapça, İbranice biliyor, Azerbaycan Türk- BOYUTLARIMIZ çe, Türk edebiyatı dostu sevgili Uldis Ber- HHH çesini bir Azerbaycan Türkü gibi konuşabi- zins için biz Türkiye olarak ne yaptık dersi- boyutlarımız dar, zaman bizi kuşatıyor Beklenmedik bir ölüm değildi. Çünkü bir yıl liyordu. Olağanüstü bir adamdı. niz? Hiçbir şey! yakında sabahtan başlayacak sonbahar kadar önce yaşadığı felcimsi bir vurgun sonra- Sonraki yıllarda şiirleriyle ülkesinin en Tıpkı, geçen yıl yaşamdan ayrıldığını inter- sında bir daha toparlanamamıştı. Konuşamıyor- büyük edebiyat ödülü olan “Üç Yıldız Buy- yarmak, kurtulmak, Sana çıkmak istiyorum Rabbim nette gezinirken tesadüfen öğrendiğim bir baş- du da. Fakat yine de, her şeye karşın, Riga’da, ruğu” ödülünü kazandı ve on beş yıl süren ama Jung bunun ancak bir düşte olabileceğini vaat ediyor, bilmekteyim ka büyük Türkolog, 1939 doğumlu Amerikalı İstanbul’da, Moskova’da, başka yerlerde yi- bir çalışma sonucunda Kuran’ın Letonca- Walter G. Andrews ve (anıtsal bir yapıt olan bir metafizik cam Bizi ayıran ne görüşeceğiz umudumu içimde hep yaşa- ya ilk çevirmeni oldu. Biyografisinde Ams- Osmanlı Şiir Tarihi’nin yazarı E.J. Wilkin- ışık geçirmez - farksız bir aynadan tıyordum.Yazık ki bu umut gerçekleşemedi. terdam Açık Üniversitesi’nde Uluslararası son Gibb başta olmak üzere) dilimize, edebi- İki yaş küçüğüm Uldis’le (ve sevgili eşi, İncil çevirileri seminerine katılmış olduğu- kiminle konuşuyorsun geceleri, ey garip adam? yatımıza büyük hizmetleri olmuş, gelmiş geç- Çin dili ve edebiyatı uzmanı Lena’yla) 1970 nu okudum. Bazılarını çevirmeye çalıştığım kendinle mi? Temizdir aynam miş ya da günümüzdeki Türkologların hiçbi- başlarında Moskova’da tanıştık. İkimiz de (o yaşarken ne yazık ki kitaplaştırma şansı- ri için hiçbir şey yapmamış olduğumuz gibi... Moskova Üniversitesi’nde (ben Rus edebi- mız olmadı) şiirleri de sanki biraz dua dilin- EMRAH KOLUKISA Kaçırmayın James Wan’ın mirası çarçur ediliyor EMRAH KOLUKISA Bu sefer u ‘Atiye’de 3. sezon başlıyor Bu hafta, etflix Türkiye’nin orijinal dizisi Beren Sa- şu sıralar N at ve Mehmet Günsür’ün başrollerini paylaştığı izleyiciyle korkutmadı Atiye’nin 3. sezon bölümleri 17 Haziran’da izleyiciy- le buluşacak. Atiye’nin son sezonunda yönetmen kol- buluşan iki tuğunu Burcu Alptekin ve Gökhan Tiryaki paylaşıyor. korku filmi var The Conjuring ames Wan hiç şüphesiz korku gündemimizde. türü söz konusu olduğunda bu- gün sektörde sesi çok güçlü çı- u İş Her ikisi J kan, neredeyse dâhi muamele- de 2000 Sanat’tan si gören bir isim. Zaten kariye- sonrasında rine ve son 20 yılda yaptıklarına bakınca ‘Şefin bunu siz de hemen tespit edeceksiniz. Ja- başlayan Tavsiyesi’ mes Wan’ın meteorik yükselişi 2004’te iz- güçlü korku leyiciyle buluşan ilk uzun metrajlı filmi serileri olarak “Saw” (Testere) ile başlıyor. Malezya do- ğumlu Avustralyalı sinemacı en başından hayatımıza beri korku mevzusuna takıkmış zaten. 26 ş Sanat’ın yaz dönemi projelerinden “Şefin Tav- giren bu yaşında bir hayli düşük bütçesine rağmen İ siyesi” sanatseverlerle buluştu. Müziği ve mü- ziğin evrimini anlatan “Şefin Tavsiyesi” programı İş tüm dünyayı dolaşan “Saw” ile küresel bir filmlerin ilk Sanat’ın sosyal medya hesaplarından yayımlanacak fenomene dönüşen Wan 2013 yılında da halkalarını beşer dakikalık videolardan oluşuyor. “The Conjuring” (Korku Seansı) adlı bir James Wan başka korku filmine imza atıyor. olarak her yaptığı film merakla beklenen Hatta o kadar ki “The Exorcist”in artık afi- u Altyazı’nın 200. sayısı çıktı Bu hafta bahsedeceğimiz ilk filmi olan bir sinemacıya dönüşmüş durumda. Ancak şine kadar taşınmış bir anın replikası yer alı- çekmişti. “The Conjuring: The Devil Made Me Do kendi yönetmediği filmler ne yazık ki ge- yor filmde. Öte yandan yönetmenliğini Mic- ürkiye’nin uzun soluklu sinema dergisi Altyazı bu Ne yazık ki It” adlı film de 2013’te başlayan ve fark- nelde hayal kırıklığı yaratıyor, tıpkı 1981 hael Chaves’in üstlendiği film ne kadar uğ- T ay 200. kez okurla buluştu. “200 Film: Sinema Ta- son halkalar lı açılımlarla bugüne dek devam eden seri- yılında Connecticut’ta geçen ve gerçek bir raşırsa uğraşsın korkutmaktan uzak kalıyor rihinde Devri Âlem” alt başlığıyla çıkan 256 sayfalık nin 7. halkası. olaydan hareketle çekilen “The Devil Ma- ve senaryoda da şimdiye kadar inşa edilmiş özel sayıda 56 ülke ve 42 yazar var. MUBI Türkiye iş- bir hayli birliği ile çıkan dergi tam koleksiyonu yapılacak türden. de Me Do It” gibi. bütüne yeni bir tuğla koymayı beceremiyor. zayıf. “The GERÇEK BİR HİKÂYE Mİ? Öncelikle şu konuda anlaşalım: Lorrai- “The Conjuring” filmleri hep Warren Adında “The Conjuring” geçen 3. film Conjuring” ne ve Ed Warren çifti muhtemelen 20. yüz- çiftinin “iddialarından” hareketle çekilen u DasDas’ta yapay zekâ bu aynı zamanda ve başrollerde de Patrick yılın en palavracı tipleri arasındalar. Erich bir korku serisi şüphesiz ve devamını ge- (Korku Seansı) Wilson ve Vera Farmiga var, ilk iki film- Von Daniken ya da Uri Geller gibi. O yüz- tirecek malzeme de mevcut ama James ve “Saw” de olduğu gibi. Bu arada 2010 yılında Ja- den “Bu gerçek bir hikâyedir” uyarısını pek Wan’ın mirasını bu şekilde çarçur etme- mes Wan “Insidious” adlı bir başka kor- (Testere) ciddiye alamıyoruz ama yine de burada an- ye devam edeceklerse gişede yaşayacakla- ku filmine daha imza attı ve buradan başka latılan vakanın bir benzerinin mahkeme ka- rı hayal kırıklığı her şeyi erkenden bitire- serilerinin bir seri doğdu, onu da eklemekte yarar var. yıtlarına yansıdığını ve “şeytan istediği için” bilir. Patrick Wilson ve Vera Farmiga’nın şimdilik en son İlginçtir, “Insidious”un ilk iki halkasında cinayet işlediği savunmasını yapan bir ada- (ki onlara bu sefer “Fringe” dizisiyle tanı- başrollerden birinde yine Patrick Wilson mın yargılandığını biliyoruz. Dava sonucunu nan John Noble da eşlik ediyor) varlıkları filmlerini sizin vardı ve Wilson bu serinin 5. filminin yö- filmi izlediğinizde öğreneceksiniz ama “The da kurtarmayacak yakında. Hoş onların da için izledik. netmenliğini de üstlendi (ne zaman izleriz Conjuring: The Devil Made Me Do It” tam artık acilen daha dişe dokunur rollere yö- bilinmez). Anlayacağınız James Wan hali da “The Exorcist” filminin kısacık bir ver- nelmesinde fayda var. Kariyerlerini heba hazırda üç büyük serinin arkasındaki isim siyonu sayılabilecek bir sekansla açılıyor. ediyorlar bana sorarsanız. asDas ilk dijital sergisini Ouchhh Sanat Stüdyosu D ile, Zenger küratörlüğünde açtı. “Parallel Univer- se” başlıklı sergi “Yapay Zekâ Van Gogh Veri Boya- ma Deneyimi”, “Göbeklitepe Mimari Veri” gibi dört Birçokları için bir dip noktası eserle ziyaretçilere ilginç bir deneyim vaat ediyor. u Garbage’dan yeni albüm: elelim “Saw” serisinin en yeni halkası olan “Spiral: From yılı aşkın bir süredir mü- the Book of Saw” filmine... Son yıllarda bu kadar iddialı 25zik yapan Garbage yeni olup da bu kadar kötü bir korku filmi izlememiş olabilirim. albümleri “No Gods No Mas- Aslında “camp’”olmak için çekilen bir film olsa belki bu ka - ters” ile müzikseverlerin kar- Gdar yermezdim ama 2004’te James Wan’ın başlattığı ve şid- şısında. Grup eklektik tarzıyla det çıtasını alabildiğine ve belki de gereksiz yere yukarı çıkarırken se- farklı beğenilere hitap edecek naryosundaki zekice numaralarla izleyiciyi avlayan bir serinin yıllar bir albüme imza atmış. içinde düştüğü bu seviyeyi görmek ibret verici açıkçası. Berbat diya- loglar, oyuncuların tüm çabalarına karşın işlemeyen senaryo ve ya- u Maddenin Halleri MUBI’de ratıcılıktan uzak cinayet sahneleriyle (serinin en büyük numarası Jigsaw’un oyunlarıydı malum) tam bir hayal kırıklığı “Spiral”. Seri- eniz Tortum’un yönettiği ve 2020 festivallerinden nin 2, 3 ve 4. halkalarını da çeken Darren Lynn Bousman filmin baş - D ödüllerle dönmüş belgesel film “Maddenin Halle- rollerini üstlenen Chris Rock ve Samuel L. Jackson’ın varlıklarına mı ri”, 19 Haziran’da MUBI Türkiye’de çevrimiçi gösteri- güvenmiş bilemiyorum ama maaşını alıp işini yapmaktan başka bir me giriyor. Tortum, babasının hekim olarak 30 yıl görev şey gözetmemiş gibi görünüyor. Hollywood söz konusu olunca bazen yaptığı ve kendisinin de dünyaya geldiği Cerrahpaşa Tıp Spiral: From the Book of Saw iyi bazen ise felaket bir taktik, yakında kendisi de anlar. Fakültesi’ni adeta canlı bir organizmaya dönüştürüyor. OKUDUKLARIM - İZLEDİKLERİM DEVAMLILIK HATASI