Katalog

19 ARALIK 2021 6 Picasso’nun yoksulluk ve depresyonla örülü ‘mavi’ dönemi PUANIM: 8/10 Bir tas çorbanın hatırlattıkları Picasso’nun “Çorba” (1903) isimli eseri Yoksulluk ve yoksunluk... Son Paolo Sorrentino, yeni filmi ‘Tanrı’nın Eli’ ile huzurlarınızda günlerde en çok konuştuğumuz konu. Böyle Bir zamanlar dönemlerde sanata başvurmak yolumuzu aydınlatabilir. Napoli’de... Gelin Picasso’nun İspanya’nın BAŞAK BIÇAK menin ilham perisi ve cinsel dürtülerinin obje- yoksunluk dönemini si olduğunu fark etmemiz ise çok uzun sürmü- hüznün rengi basakbicak@gmail.com yor. Hemen ardından görülen kavga sahnesiy- maviyle birleştirdiği le Fabietto’nun histerik annesi Maria (Teresa Sa- eçen yıl hayatını kaybeden dünyaca ün- ponangelo) ve “komünist” bankacı babası Saverio “mavi dönemi”ne lü Arjantinli futbolcu Diego Marado- (Toni Servillo) ile tanışıyoruz. Söz konusu açılı- na, 1986 Dünya Kupası’nda İngiltere’ye ve o dönemin en şın peşi sıra gelen aile toplantısıyla da Sorrenti- karşı attığı meşhur golünü “Tanrı’nın güçlü eserlerinden no karakterlerinin kavisleri bir bir ortaya çıkma- GEli” olarak nitelendirirken yalnızca teş- ya başlıyor. bih yapıyordu. Hayat bu ya... Arjantin’i Dün- “Çorba”ya ya Kupası’na götüren, siyasi ve tarihi bir “intika- bakalım... BU FILMDE HER ŞEY BÜYÜK mın” uzantısı o el, yeni yetme bir İtalyan gencinin The Hand of God’da Sorrentino, hamile kala- omuzlarına dokunacak ve hayatını geri dönülmez madığı için deliren bir teyzeyle, sigara kaçakçıla- bir biçimde değiştirecekti... icasso, Paris’e yeni taşın- reçteki resimlerinde manzara ve arka rının, markete gittiğinde kocası hapse giren bir ai- Çağdaş sinemanın önde gelen yönetmenle- dığı, dışlanmışlık hissi ile planlar yok olmaya başlar, figürler ruhla- le üyesiyle, kavga sırasında Maradona sevinci ya- rinden Paolo Sorrentino, çok sevdiği biyografik boğuştuğu, yoksulluk ya- rı donmuş halde enkaz gibi bedenleriyle şayanların birbirine karıştığı karnavalesk bir dün- hikâyelerini ve tutkuyla bağlı olduğu temalarını şadığı ve tıpkı Puccini’nin ön plana çıkarlar. ya yaratıyor. Ve bu sebeple pek çok kişiye ka- bu kez kişisel bir öyküde bir araya getiriyor. Çar- PLa Bohem operasında ol- Aslında Picasso’yu özel kılan bu özel- çınılmaz olarak Amarcord’u (1973) hatırlatıyor. şamba günü Netflix’te gösterime giren The Hand duğu gibi ısınmak için resimlerini yak- liğiydi. Herkesin değersiz gördüğü şeyde Usta yönetmen Federico Fellini’nin filmlerin- Of God (Tanrı’nın Eli), Sor- mak zorunda kaldığı sıkıntılı dönemin- bir ışık görmeyi, oradan bir eser yarat- SERRA den fırladığı izlenimi uyan- rentino ile Maradona’nın ka- de bir mektup alır. Mektupta Paris’e bir- mayı başarabilmesi. Fransız eleştirmen dıran karakterler ve ab- RODOPLU derlerinin Napoli’nin bir kö- likte geldiği dostu ve oda arkadaşı olan Félicien Fargus, Picasso için “Onun ob- sürt enstantanelerle alabil- şesinde nasıl kesiştiğini gös- serra.rodoplu Carlos Casagemas’ın intihar ettiği yazılı- jeleri kutsallaştırmak gibi bir gücü var...” diğine gerçek ve bir o ka- teriyor ve bir bakıma, muci- @gmail.com dır. Bu haber, Picasso için büyük bir dar- demiştir. Eserlerindeki özellikle kadın fi- dar da gerçekdışı olan The zeyle trajedinin birbirine ka- be olur ve arkadaşının intiharı, Picasso’nun haya- gürlerin, donuk, solgun, boynu bükük tasvirlerine Hand of God, Fellini film- rıştığı bir dünya kurguluyor. tının en yıkık, en hüzünlü ve en depresif yıllarının bakarken aslında mavinin Picasso için rastlantı- lerinde küçük roller almak Özellikle La Grande Bellezza miladı olur. 1901 senesinde başlayan ve dört yıl sal bir renk olmadığını tekrar fark ediyoruz. Mavi; için seçmelere katılan abisi (2013) ile Youth’da (2015) sürecek bu döneminde Picasso kendini; hüznün, onun için sadece yaşadığı kayıpların, dışlanmışlı- Marchino (Marlon Joubert) senaryosunu üzerine inşa et- melankolinin, acının, depresyonun rengi olan ma- ğın, yoksulluğun ve yabancılaşmanın ya da dura- ile de bu öykünmeyi red- tiği yaşlanma sancılarını, vi ve onun tonlarını kullanarak ifade etmiştir... Pi- ğanlığın rengi değildi. Aynı zamanda mavi, Hıris- detmiyor aslında. The Hand Of God’da kendi casso “Casagemas’ın intiharını düşünürken mavi tiyan felsefesinde göğün, kutsallığın ve tanrısal- The Hand of God’ı iki büyüme hikâyesiyle bütünle- resimler yapmaya başladım” demiştir. Bu yüzden lığın rengi olmuştur. Mavi, Hz. Meryem’in kıya- ayrı hikâyeye böldüğü his- yen yönetmen, mahir olduğu mavi dönem eserlerinin bazıları bir anlamda Car- fetinin rengidir, bu yüzden de Hz. Meryem’e dair sini uyandıran trajediye de- bu izleği öncüllerinin aksine los için birer ağıt niteliğindedir. özellikler olan sabrın, fedakârlığın, adanmışlığın ğin, İtalyanların futbol- duru ve dingin bir anlatıyla da rengidir... Kaderlerine boyun eğmiş, yoksul ka- la ilişkilerini, abartılı dav- filmleştiriyor. ANA TEMA YOKSULLAR VE KADINLAR dınları, acı çeken Hz. Meryem ile özdeşleştirerek ranışlarını, mizah anlayış- Her ne kadar sevdiği kişinin kaybı ve ya- eserlerini görecek olan izleyicilerinden yok- DIN VE DINDIŞI larını, cinsellikle olan bağ- Filippo Scotti şadığı sıkıntılar Picasso’yu derinden sullara saygı duymalarını istemiştir. larını alaycı bir tonda su- 80’li yıllarda Napoli’de do- etkilemiş olsa da sanatçı 1902’de, Picasso’nun hayatının çaresiz- nan yönetmen, kadrajları- ğup büyüyen Sorrentino, The ülkesi olan İspanya ziyareti sı- lik ve sıkıntılarla kuşatıldığı bu nı da buna göre belirliyor. Hand of God ile yirmili yaş- rasında gördüklerinin ardın- Hayat kurtaran süreçte, dört aylık çalışma so- Çünkü bu filmde her şey büyük, larının ortasına kadar kaldığı ve sar- dan büyük bir farkında- nucu “Çorba” (1903) isim- bir maç, suçla her jest üst perdeden ve haliyle gö- sıcı bir trajedi yaşadığı toprakla- lık yaşar. İspanya, bu sıra- li eseri ortaya çıkar. Eser- rüntünün de buna hizmet etmesi ge- ra geri dönüyor ve geçmişiyle hü- örtülü bir şehirde da ekonomik kriz içinde- de, mavi renkte bir odada; rekiyor. Bilhassa filmin başlarında zünlü bir yüzleşme içerisine giriyor. dir. Ülkede genel bir hu- yorgun, tükenmiş, hayatın yaşam mücadelesi izlediğimiz aile yemeği sekansın- Maradona’nın, Napoli’ye transfer zursuzluk hâkimdir; şe- tüm ağırlığını taşımaktan da bolca alan derinliği kullanarak olduğu yıllara sırtını yaslayarak, ha- ve “Tanrı’ya hirlerde evsizlerin sa- omuzları önüne düşmüş hem karakterlerinin absürt yapısı- fızasındaki kırıntılarla Napoli’de ve yısı gözle görülür şekil- değil bana şükret bir kadın ve ona uzanan nı vurguluyor hem de filmin mizahi belleğinde bir yolculuğa çıkaran yö- de artmış, işçiler sürek- küçük bir çocuk vardır. diyen bir baba.” dozunu ayarlıyor. İkinci yarıda ise netmen, gençliğinin bir temsili ola- li grev yapmakta ve so- ana karakterle birlikte filmin duy- rak da Fabietto’yu (Filippo Scotti) İtalyan sinemasını ÇORBA VE INSANLAR kaklarda çatışmalar ya- yaratıyor. İçine kapanık, pek arka- gusu da inişe geçiyor ve daha dura- şanmaktadır. Hükümet- Picasso, mavi renginin her yaşayan efsanesi ğan bir üslup anlatıya nüfuz etme- daşı olmayan, futbol ve sinema se- se sıkıyönetim ilan etmiş- tonuna yer verdiği bu resimde Paulo Sorrentino, ven, walkman’iyle dolaşan, ergenlik ye başlıyor. Picasso tir. İspanya’da gördüğü hayat soğuk ve hislerden yoksun bir at- Filmin performanslarına gelince... sancılarından mustarip Fabietto’nun koşulları karşısında kayıtsız kala- mosfer yaratırken, resmin tam orta- “Tanrının Eli”yle Sorrentino’nun kadim oyuncusu To- başına gelen korkunç olayla birlik- sında dumanı üstünde tüten çorba ile bu mayan Picasso artık sadece kendi dün- Netflix’te. te değişimini ve büyümek zorun- ni Servillo ve onu ustalıkla dengele- yasına ait hüzünlü resimleri yapmaz. Maviyi da- kasvetli sahnede iç ısıtan, şefkat dolu bir etki ya- yen Teresa Saponangelo olması ge- da kalmasını anlatırken, kendi de- ratmıştır. İki kişinin de kolları bu sıcak çorba- ha da yoğun kullanarak çevresindeki yaşamın en yimiyle bir nevi “suç mahalline” geri dönüyor. rektiği gibi. hüzünlü hallerini yansıtmaya başlar. Bundan son- ya uzanmakta ve elleri çorbanın sıcaklığında bu- Maradona’nın maçına gittiği için şans eseri ha- Son olarak, Paolo Sorrentino Maradona’nın luşmaktadır. Resimde, kadın çorbayı küçük çocu- ra tablolarında modern şehrin görünen yüzünden- maçına gittiği için hayatta kalıyor ama VHS yatta kalan ve onun sayesinde kurtulduğuna ina- ğa mı veriyor yoksa ondan mı alıyor, bilemiyo- se; yalnızlığı, yabancılığı, acı çekenleri resmetme- nan yönetmen, sembolik olarak bu “İlahi El” im- kasetini aldığı Sergio Leone klasiği Bir Zaman- ruz. Sanatçı, bunu izleyicinin yorumuna bırakmış- yi tercih eder. gesiyle kutsala çağrışımda bulunsa da kendisi- lar Amerika’da (1984) filmini ailesiyle asla iz- tır. Ancak resmin en etkileyici yanı, Picasso’nun Resimlerinin ana teması; yaşlılık, fakirlik, ölüm ne, “Tanrı’ya değil, bana teşekkür et” diyen baba- leyemiyor. Yoksul Noodles, yoksul Maradona çorba gibi mütevazı bir yemeğin çevresinde insan- olmaya başlar. Başkahramanları ise fakirler, di- sı aracılığıyla da din ve din dışı arasındaki denge- ve yoksul kalan Sorrentino... Yönetmene göre ların umutsuz, yalnız ve sıkıntılı günlerinde ara- lenciler, körler ve özellikle de toplumda acı çeken, Tanrı’nın eli her birine dokunuyor ve film bitti- dığı özveri ve yardımlaşma eylemini iç içe geçir- yi kurmuş oluyor. dışlanan kadınlar olur. Çalışmalarında, figürlerin Girizgâhta “Küçük Keşiş” sekansıyla izledi- ğinde, bunun bir zamanlar Napoli’de gerçekleş- miştir. Sanatçı, bu ufacık tablosunda paylaşmayı, hiçbiri gülmez, gülümsemez, halinden memnun dayanışmayı, fedakârlığı anıtlaştırmış ve “mavi ğimiz teyze Patrizia’nın (Luisa Ranieri), yönet- miş olduğuna inanıyorsunuz. görünmez. Hepsi, hayatla başa çıkamayan, mut- dönemi”nin en iç ısıtan eserini yaratmıştır. suz, tedirgin, çaresiz, umutsuz insanlardır. Bu sü- BERRIN KARADENIZ berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr v Anadolu’dan v Bora Çeliker’den yeni yıla özel v Nilüfer Verdi İzler ora Çeliker ve usta üçlüsü Kültür rotası Bmüzisyenlerden olu- esim, heykel ve seramik şan Bora Çeliker & Fri- onserlerinde önemli caz Ralanlarında çağdaş Türk ends ekibi, Louis Arms- Kmüzisyenlerine ait beste- sanatçılarının yapıtlarıyla oluş- trong, Frank Sinatra, Elvis leri yorumlayan Nilüfer Ver- turulan, eşgüdümünü ve küra- Presley, Ella Fitzgerald gi- di, Yarkın Tuncer ve Fırtı- törlüğünü Siret Uyanık’ın üs- bi simge şarkıcıların ya- na Kıral’dan oluşan üçlünün, lendiği, Anadolu Uygarlık- nı sıra Duke Ellington, repertuvarında, Türkiye’nin ilk kadın caz piyanisti Nilüfer larından İzler proje sergisi Kenny Burrell gibi isimlerin de yorumladığı Noel ve kış tema- Verdi’ye ait besteleri de yer alıyor. Hep aynı listeyi dinlemek AKM’de sanatseverler ile bu- lı şarkılardan oluşan bir program ile 24 Aralık saat 21.00’de zorunda kalmış caz dinleyicisine alışılagelmişin dışında bir luşacak. Sergi, 30 Aralık tari- Touché sahnesinde dinleyenlerle buluşuyor. konser sunan üçlü 16 Aralık saat 21.00’de Zorlu PSM’de. hine kadar görülebilir. v Mitolojik Hikâyeler v MaNga’dan tanıtım konseri v Ölün Bizi Ayırana Dek İstanbul Tiyatro Festivali kapsamın- 25.da sahnelenen ve yoğun ilgi gören, ödüllü, Eurovison ikincisi Türkçe alternatif müziğin akan Yılmaz ve Ebru Cündübeyoğlu, yıllar sonra konsep- İKSV Alt Kat ve Anuşka’nın Atölyesi’nin or- Hti PuCCa’ya, senaryosu “Bir Kadın Bir Erkek” dizisi se- MTVöncü grubu maNga, 5. stüdyo albümleri Antroposen’i taklaşa ürettiği kuklalı çocuk gösterisi “Mi- canlı olarak ilk kez seyircileri ile paylaşmaya hazırlanıyor. İnsan ça- naristlerinden Murat Dişli, Alper Atalan ve Zeki Enes Akkan’a tolojik Hikâyeler” şimdi çevrimiçinde. Ani ait olan tiyatro oyununda buluşuyor. İki başarılı oyuncu, “Ölün ğı olarak adlandırılan “antroposen çağı”nın grubun söz ve görsellerine Haddeler’in yazdığı Mitolojik Hikâyeler’in her yoğun bir biçimde etki albümün ilk bölümünü 14 Aralık’ta yayımlayan Bizi Ayırana Dek” adlı iki perdelik kara komedi oyunuy- bölümünde ayrı bir mit anlatılıyor. Mitolojik la 20 Aralık’ta Ankara Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nde, 29 maNga, Türkiye turunu da bu konser ile duyurmuş olacak. Konser, bu- Hikâyeler, İKSV’nin YouTube kanalında. gün saat 20.00’de Bostancı Gösteri Merkezi’nde. Aralık’ta ise İstanbul Trump Sahne’de olacak.