Katalog

19 ARALIK 2021 5 Metaverse ile insanlık Geleceğin dünyası henüz emekleme aşamasında ama şimdiden hazır olun arasında şu an hâlâ var “Mark olan en büyük engel Zuckerberg’ün artırılmış gerçeklik açıklamasını teknolojilerinin beden hareketine birebir hatırlatalım: ‘Eğer karşılamadaki yetersizliği... gerçek hayatta AR-GE çalışmaları Metaverse büyük ölçüde ölürseniz, beden hareketini Metaverse’te de sanal evrene ölürsünüz’...” uyumlamaya odaklanıyor. sizi çağırıyor üzbinlerce dolara satılan sü- mekana gidebileceksiniz” ve hatta “öldü- per lüks sanal yatlar, milyonlar- ğünüzde tüm hafızanın ve bilinciniz Me- ca dolar değerinde bir jpeg res- taverse evrenine aktarılacak, orada sonsu- Y mi. Yatırımcıların peşinden koş- za kadar yaşayabileceksiniz.” Bu hedefler tuğu her an fiyatı katlanan sanal ve hayallerin ne kadarı, ne zaman gerçek araziler... Metaverse evreni birden haya- olur bilemeyiz ama bildiğimiz bir gerçek tımıza girdi ve sonsuza dek çıkmayacağı- var. 10 ila 15 yıl içinde başka bir evrene nı iddia ediyor. “Dünyanın öbür ucunda- adım atmış olacağız. Metaverse’ün geç- ki bir konsere gidip fiziksel olarak hiç bir mişini, geleceğini ve sunduğu olasılıkları araya gelemeyeceğiniz insanlarla tanışa- Webtekno İçerik Yöneticisi Şahin Kılınç bileceksiniz”, “Beyninize gönderilen di- ve Teknoloji Editörü, Dijital İçerik Üreti- jital sinyallerle rüyalarınızda istediğiniz cisi Mesut Çevik ile konuştuk. DENİZ Geleceğin başlangıcı ÜLKÜTEKİN lecekten arsa almak gibi... Z kuşağı, oyunlardaki Şahin Kılınç/Webtekno İçerik Yöneticisi karakterlerine yatırım yapıyor, daha güzel görün- Yeni bir u Neal Stephenson’ın 1992 yılında yayımladı- mek için kıyafet alıyor. evren değil. ğı bilimkurgu romanı Snow Crash’la gündeme Henüz sadece u Metaverse ile ilgili çok sayıda yüksek tutarlı gelen Metaverse kavramını Facebook’un isim Neredeyse sanal ürün satış haberi görüyoruz. Bu girişimler değişikliğine kadar olan süreci özetleyebilir insanları geleceğe hazırlamak için yapılan bir sonsuz sayıda misiniz? nevi spekülatif alımlar mı? Yoksa geleceğe yöne- Temellerinin atıldığı 60’lı yıllarda aslında ilk bir ütopya evrenin lik karşılıkları gerçekten var mı? amacı askeri iletişimi kolaylaştırmak olan inter- birleşimi... Aslında her ikisi de... Sanal dünyadan herhangi net, o günlerde deneyimlediğimiz hemen her şeyi yim için illa bir kaska ihtiyacınız Mesut Çevik/Teknoloji editörü bir varlık satın almak yatırımcının “değerlenme” Metaverse’ün çok kısa bir sürede rafa kaldırdı. 2000’lerin başın- yok. Sanal ortamda bir şeylere sa- ve dijital içerik üreticisi beklentisi üzerine yaptığı bir tercih. Diğer taraftan da Türkiye’de yayımlanan Kemal Sunal’lı e-Kolay hip olmak, rol yapmak, oyunlarla vaat ettikleri bu yüksek meblağlı satışlar, “650 bin dolara yat u Ortalama bir internet kulla- reklamlarını hatırlayın... Ancak internet de ilk yıl- mümkün. Roblox ve Sandbox gibi satın alındı” haberlerindeki gibi herkesin bu konu- sadece nıcısına Metaverse kavramını an- larında oldukça sınırlıydı. TV’den tek farkı istedi- geliştiricilerin şekillendirebildik- yu konuşmasını sağlıyor. latacak olsanız nasıl anlatırsınız? ğiniz zaman tüketebilme imkânı sunmasıydı. Bu sizin hayal leri oyun dünyalarında ise sınırlı Her şeyi yapabileceğiniz, her sınırlı döneme Web 1.0 diyoruz. İnternet üzerinde ‘METAVERSE’TE DE ÖLÜRSÜNÜZ’ olarak sanal sahipliği de deneyim- gücünüzün şey olabileceğiniz bir bilgisayar aradığınız her şeye ulaşmanızı sağlayan arama mo- leyebilirsiniz. u Rap müzisyeni Travis Scott’ın pandemi sıra- oyununun içine girdiğinizi hayal sınırlarında torları ile bilgiye ulaşma, ardından sında Fortnite oyunu içinde verdiği edin... Metaverse olayın içindey- da sosyal medya devrimi yaşadık. NFT EŞSİZ BİR VARLIK bitiyor. Peki ve milyonlarca kişinin katıldığı kon- miş gibi bir deneyim yaşanan sa- Bugün içinde olduğumuz, bize Go- ser etkinliği Metaverse’ün geleceği u Metaverse evrenine adapte gerçekleşmesi nal alemler kurgusu, şu anda bir ogle, Facebook, YouTube, Vikipe- için fikir veriyor olsa gerek. edilen cihazların pek çoğunun şu hayalden ibaret, bir ütopya. Henüz di gibi araçları sunan bu döneme de ne kadar Scott’ın o konseri, sıradan bir kon- an gelişim aşamasında olduğunu kafanıza kaskı takıp, elinize aldı- Web 2.0 diyoruz. Geldiğimiz nok- serdeki canlı müzik ve atmosfer heye- mümkün? biliyoruz. Bu cihazlardan bahse- ğınız sınırlı kontrol sunan kontrol- tanın ekonomik karşılıkları da var. canından da ötedeydi. Bir oyunda dü- debilir misiniz? cüler ile kısıtlı bir VR deneyimi Metaverse’e Artık dünyanın en büyük şirketle- zenlenen bu sanal etkinliğin tüm ka- Tat, koku, dokunma hissi, ik- yaşanabilmekte. Asıl istenen, kişi- ri Web 2.0 ortamında hizmet veren ne zaman tılımcıları, sanki en önden bilet almış limlendirme, serbest hareket nin bulunduğu fiziksel ortamın sı- ya da bu ortama ulaşmak için cihaz izleyiciler gibi her şeyi deneyimledi. sağlayan düzenekler, hafif, rahat adım nırlarından kurtularak istediği an- üreten şirketler. Metaverse’ün Fa- Travis Scott’ın yakın zamanda verdiği ve bilgisayardan bağımsız göz- da istediği yerde gibi hissetmesi- cebook ile birlikte çok konuşulma- atacağız? bir başka konserden söz etmek lazım. lükler gibi birçok şeye ihtiyaç ni, o an bulunduğu sanal ortamı sının nedeni ise şirketin adını, kav- 5-6 Kasım 2021’de ABD’nin Teksas Konunun var. Bunların hiçbirine şu anda gerçekmiş gibi algılamasını sağla- ramı sahiplenme amacıyla “Meta” eyaletinde düzenlenen Astroworld et- sahip değiliz. Metaverse’deki en yacak teknolojiler henüz geliştiril- uzmanları olarak değiştirmesi sadece. Nasıl kinliğinde sahneye çıkmıştı ki o anlar- Şahin Kılınç büyük pazarlama hatası burada. me aşamasında. Tabii bunları söy- Web 1.0 döneminde 2.0’ın temelle- da yaşanan izdihamda 10 kişi hayatı- değerlendirdi... “Fiziksel sınırlardan kurtulacak- lediğimde garip gelmiş olabilir. ri atıldıysa, şimdi de bir başka dönemin temelleri- nı kaybetti. Scott’ın hayranları “her şeyi daha iyi sınız” deniyor fakat bu yolcu- “Henüz hazır değilse insanlar ne- ni atıyoruz. deneyimlemek, ona daha yakın olmak” için etkin- lukta hareket sı- yi konuşuyorlar” de- liğe katılmışlardı. Bu karşılaştırmayı yapmak bi- nırları, içinde bu- BLOK ZİNCİRİ miş olabilirsiniz. İna- raz abes kaçacak ancak yaşanan trajik olay bile sa- MATRIX VE lunduğumuz fi- nılmaz bir pazarlama nal bir deneyimin gerçek hayattaki tüm riskleri or- u Metaverse ile ilgili en çok konuşulan konu- ziksel ortam tara- BLACK MİRROR tadan nasıl kaldırdığını gösteriyor. faaliyeti var. Şu anda lardan birisi yatırım olanakları ve ticaret. Meta- fından belirleni- amaç, yatırımcıların Metaverse verse ve alım satım ilişkisi şu anda nasıl ilerliyor? u Ölmeden önce hafızamızın dijital bir ortama yor. Kısıtlı alan- ilgisini konu üzerinde aktarılıp sonsuza kadar Metaverse içinde yaşama- kavramını daha iyi Metaverse ortamında veriyi üreten değil, veri- da hareket öz- tutmak. mız gibi teoriler hakkında neler söyleyebilirsiniz? anlayabilmek için bu nin ta kendisi olacağız. Bu sebeple bizi korumakla gürlüğünü sağ- Ölünce hafızanın, bilincin dijital ortama aktarıl- kalmayıp aynı zamanda sanal dünyadaki sınırlar- film ve dizilere göz lamak için geliş- SANAL SAHİPLİK ması sadece Metaverse kavramı ile açıklanamaz. dan bağımsız olması hedeflenen, ekonomiyi şekil- atabilirsiniz. tirilen bazı araç- Bunun öncesinde çoklu disiplinli araştırmalar ile u Tanıtımlardan lendirecek araçlara ihtiyacımız var. Bu da “Block- u Matrix Üçlemesi lar var fakat hem gördüğümüz kada- beynin aydınlatılamayan doğası anlaşılmalı. He- chain” yani blok zinciri adındaki bir teknolojiye (1999 - 2003), Azınlık büyük alan kaplı- rıyla Metaverse’ün nüz beyin ve bilinç arasındaki ilişkiyi bile anlam- bağlı. Çoğu insan, blok zincirinin varlığını krip- Raporu (2002), yorlar hem de bu iki ana teması var. landıramadık. Yine de Mark Zuckerberg’ün Meta- to paralar sayesinde duydu. Ancak blok zinciri İnception (2010) Black araçlar içine gi- Birincisi çevremizde- verse sunumunda yaptığı şu açıklamasını hatırlat- bundan daha fazlasını vaat ediyor. Metaverse’teki Mirror (2011 - 2019), rip hareket etme- kileri oturma odasına makta yarar var: “Eğer gerçek hayatta ölürseniz, Mesut Çevik ekosistemi iyileştirmeyi hedefleyen projelere yatı- Westworld (2016), niz oldukça yo- taşıma kabiliyeti bir Metaverse’te de ölürsünüz” rım yapmak, bu ortamlarda ticarete başlamak ge- Altered Carbon (2018 rucu. Hareket öz- de bizi tüm hareket - 2020) gürlüğü kolay aşılabilecek bir kabiliyetimizle dev bir dijital konu değil. evrenler bütünü içine taşıma vaadi. Bu iki olasılık hakkında u Metaverse konuşulurken en konuşursanız sizce hangisi daha 69 MİLYON DOLAR’LIK JPEG çok kullanılan kelimeler ara- işlevsel ve gerçekçi görünüyor? sında kripto para, NFT ve blok Her ikisi de kullanım alanı- zinciri geliyor. Bu kavramları ile gündeme gelen kripto sanat kavra- na göre işlevsel ve heyecan verici açıklar mısınız? NFT mı, sanat kurumlarının da ilgisini çeki- teknolojiler. VR bizi bulunduğu- Bu kavramlar ayrı bir haberin ko- yor. 1766 yılında kurulan ve her yıl 350 açık artırma dü- muz fiziksel ortamın sınırlarından nusu, fakat NFT için eşsiz dijital var- zenleyen Christie’s Müzayede Evi, dijital sanatçı Mi- kurtarırken AR teknolojileri bu- lık diyebiliriz. Bir eşi yok ve sahipli- ke Winkelmann’ın (Beeple) NFT eserini 69.3 milyon do- lunduğumuz alanın sınırlarını kul- ği blok zinciri teknolojisi tarafından lara satın aldı. 20 ve 21. yüzyılın popüler kültür kişilik ve lanarak bir çok işi kolay halletme- korunuyor. Cüzdanınızdaki NFT ile karakterlerinin yer aldığı küçük resimlerden oluşan ko- mizi sağlayacak. ne yapacağınız tamamen size kal- laj çalışması için 2007’den 2000’ye kadar 15 bin resim çi- mış. Gerçek Metaverse için dijital zen sanatçı eserini oluşturan resimleri de bu çizimler ara- u Metaverse evrenine dahil varlıkların bir evrenden diğerine ta- sından şeçti. Bu yüzden eser, “İlk 500 Gün” ismini taşı- olmak için ne yapmamız gereke- şınabilmesi gerekli. Bu NFT’ler ile yor. Devasa fiyatına karşın sadece küçük bir jpeg dosyasın - cek? olacak. NFT’leri almak için de en dan ibaret olan eser, blok zinciri teknolojisiyle korunuyor Şu anda Fortnite oynaya- kolay yol kripto paralar kullanmak. ve Metaverse’ye inşa edilecek bir kamusal alanda sergilen- rak, Roblox’da gezerek ya da Bu yüzden önümüzdeki yıllarda bu mesi bekleniyor. Beeple daha önce gerçek dünyada yaptığı Sandbox’a bakarak Metaverse’ü terimleri çok daha fazla duyacağız. hiçbir eserini 100 dolar üzerinde bir fiyata satamamıştı. deneyimleyebilirsiniz. Bu dene- OTOBÜSTEKİLER Kemal Urgenç pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr 19 ARALIK 2021 SAYI: 1658 İmtiyaz Sahibi: n Yayın Koordinatörü CUMHURİYET VAKFI adına (Vekâleten) ALEV COŞKUN DENİZ ÜLKÜTEKİN Genel Yayın Yönetmeni n Görsel Yönetmen MÜNEVVER OSKAY (Vekâleten) ARİF KIZILYALIN n Sayfa Tasarım EMİNE BİLGET Sorumlu Müdür n Reklam Genel Koordinatörü HAKAN AKARSU ESRA BOZOK Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@cumhuriyet.com.tr Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın Grafik: Mehmet S. Aman