Katalog

a v y a u t s ? o 28 KASIM 2021 2 Parası olana imrendiren lezzet Çocukların yüzde 20’si ‘zorbalık sistemi’ içinde REHBER ODASI Kestane kebap Kimler kurban VECDİ SEVİĞ vecdi.sevig@gmail.com elim İleri’nin “Günün bi- manlar Kastamonu’nun Cide ilçesi- FİGEN rinde silinip gidecek diye” nin kaymakamı Sudi Bey’in (Kocai- ATALAY kimler zorba korktuğu “mangalı, terazi- mamoğlu) bu ucuza alıp pahalıya sa- si, maşasıyla” kestaneciler tan motorculara “Yalı ağaları” adını Skaldırım kenarlarına yerle- taktığını anlatmıştı. Okullardan akran ocuk gelişimi ve ergen şeli haftalar geçti. Günümüzde bu sa- Şimdi çarşıda pazarda bulduğunuz zorbalığıyla ilgili psikolojisi uzmanı Altın- tıcılara bakıp Sait Faik’in Kestane- kestanenin önemli bölümü Aydın ili- yakınmalar artıyor. baş Üniversitesi İktisa- ci Dostum öyküsündeki hüznü ya da mizden geliyor. Şair Şükûfe Nihal’in, Kızlar daha çok di, İdari ve Sosyal Bilim- Ç Ahmet Haşim’in anlattıklarını anım- kendisi ile görüşmeye gelen gazeteci ilişkisel ya da dolaylı ler Fakültesi Dekanı Prof. sayan kaldı mı acaba? Hikmet Feridun Es’e gülerek “Rüşvet zorbalıkla karşı Dr. Dilek Şirvanlı Özen, bir davra- “Suda pişmiş kestaneyi sevmem” kabul etmez misiniz beyefendi?” so- karşıya kalırken nışın akran zorbalığı olarak nitelen- diye söze başlayan kent gazeteciliği- rusunu yöneltip Bursa’nın kestaneşe- erkeklerde fiziksel dirilmesi için üç gösterge olduğunu nin ustası Ahmet Rasim gibi, “Mut- kerini ikram ettiği yılların üzerinden zorbalık öne çıkıyor. söyledi. Bunlar; niyet, tekrarlana- laka kebap kestane yemeliyim” ter- çok zaman geçti. Çocukluktan sonraki bilirlik ve güç dengesizliği. Özen, cihini yapanlardansanız, kestaneyi HHH yaşlarda da sözel “Bir öğrencinin, bir veya daha faz- ya mangalın başındaki satıcıdan ala- Oktay Rifat’ın “Aşılmış serüven- zorbalıkta artış la öğrenci tarafından tekrar eden caksınız ya da evde yapmayı dene- lerin sabahında / Çocukluğuma gi- gözlemleniyor. biçimde olumsuz davranışlara ma- yeceksiniz. Sobalı evde iseniz kes- den kestanelik” dizelerinin yazılma- ruz kalması akran zorbalığıdır” de- tane keyfine erişmeniz kolay. Kes- sından nice yıl sonra Aydın’da bah- di. Türkiye’de 2000’li yıllara ka- tanelerinizin üzerlerini enlemesine çelere ekilen fidanlar büyüdü mey- dar “Çocuktur, kavga eder” düşün- çizdikten sonra soba tipine göre sı- veleri toplanır hale geldi. Böylece cesi ile bu davranışın göz ardı edil- cakla buluşturacaksanız. Biraz sonra kestane sadece orman ürünü olmak- diğine dikkat çeken Prof. Dr. Özen, odanızı kaplayan koku iştahınızı ka- tan çıktı, ceviz gibi bahçelerde ye- “zorba” ve “kurban” özelliklerini bartacak ve özlediğiniz lezzetle bu- tiştirilmeye başlandı. Cezaevinde şöyle sıraladı: luşacaksınız. pişirdiği kestaneli pilav ile övünen, “Akran zorbalığına hedef olan- Rahmet Yolları Kesti ro- Kişisel eşyalara ların yani kurbanların, diğer öğ- manında “Bursa toprağın- saldırı zorbalığın rencilere göre daha kaygılı, duyarlı da kestane olur kardeşim, bir başka türü. ve sessiz; daha düşük benlik say- nah her biri yumruğum gi- Günümüzde ise gısına sahip, yaşadıkları ile ilgi- bi kestane ki bilmeyen ka- yoğun bir şekilde li olarak kendini suçlayan, özellik- ra karpuz sanır” satırları- “siber zorbalık” ile le erkek çocukların anneleriyle ya- nın yazarı Kemal Tahir’in karşılaşılıyor. kın ilişkide olan, genellikle yalnız, ömrü Aydın kestanesini fazla arkadaşı olmayan akademik tatmaya yetmedi. alanda sorunlu, kendilerine yapı- Pilavı kestaneli pişirmek HANGİ DAVRANIŞLAR? da değişiyor. Yani okul çağı çocuk- lan saldırıları kışkırtacak ve des- bilinen bir uygulamadır da tme, vurma, saçını çekme gibi fi - larının ortalama yüzde 20’si bu sis- tekleyecek şekilde davranan, bo- kuru fasulyeyi kestaneyle bu- İziksel; kızdırma, alay etme ve- tem içinde. Anne-babaların, en er- yun eğici, akranları üzerinde etki- luşturan mutfak ustalarına az ya tehdit etme gibi sözel, gruptan dış- ken dönemden itibaren tutum ve siz, sosyal girişimleri akranları ta- rastlanır. Bu buluşmadan lez- lamak, konuşmama ya da emir verme davranışlarına dikkat etmeleri ge- rafından sıklıkla reddedilen çocuk- zet yaratmak ayrı bir ustalık gibi ilişkisel, çirkin notlar gönderme, rektiğini belirten Prof. Özen’in lar olduğu görülüyor. işidir. Kestane kimi zaman- onun hakkında yalan söyleme veya önerileri şöyle: “Farkındalık çok lar sohbet sırasında atıştırma- dedikodu yapma ve dolaylı yoldan zor- ZORBALIK SİSTEMİ önemli. Zorba erkek çocukları, ba- HHH lık olarak yenilir, kimi zaman güzelim balık türleri ile sık karşılaşılıyor. Zorbalar genellikle iç-tepkisel balarına oranla anneleriyle daha ya- Kaloriferli evde yaşıyorsanız, bir pastanın katmanları arasına lezze- ve saldırgan özelliklere sahip; di- kın bir ilişkiye sahiptir. Anneleri- mutfağınızdaki elektrikli aygıtlardan tini salar, bazen de püresi ziyafet ma- NASIL ANLAŞILIR? ğer çocukların davranışlarını tah- nin de çocuklarına yaşlarından da- birinde size en uygun olan biçimde salarındaki sunumlara eşlik eder. Arı- ocuk eğer teneffüslerde yalnız kalı- rik edici algılayan, empati düzey- ha küçükmüş gibi davrandıkla- pişirmeyi deneyin. Üzerleri kesilip, lar çiçeklerinden bal yapar şifa olsun Ç yor, öğretmen veya diğer yetişkinlere leri düşük, çok az düzeyde olumlu rı, kontrollü ve sınırlayıcı oldukla- tepsiye dizilmiş kestanelerinizi ha- diye tüketilir. yakın olmayı tercih ediyorsa, sınıfta yakın sosyal davranışa sahip, kurban ço- rı; babalarının da sinirli ve çocuğa fifçe ıslatıp elektrikli fırınınızda 180 Osmanlı’nın birbirini izleyen sa- arkadaşı yoksa, sınıf içinde konuşmaktan cuklara göre daha fazla lider olarak karşı olumsuz davranışlarda bulu- - 200 derecede yaklaşık yarım saatte vaş döneminde yayımlanan ve gü- çekiniyorsa, takım oyunlarına seçilmiyor görülür. Kurban çocuklara göre da- nan ve onlar için uygun rol modeli pişirmeniz en kolayı. nümüzde de uygulamada olan aske- ya da en son olasılıkta seçiliyorsa, başarı- ha yüksek benlik saygısına sahiptir- oluşturamayan ebeveynler oldukla- Gezginlerin “Bir kuruşluk kestane ri beslenmeye ilişkin “geçici” kanu- sında düşüş varsa, arkadaşları arasında ler, ileri yaşlarında suç işleme ola- rını görüyoruz. ile ceviz aldık mı hepimiz yesek de ar- nun bir maddesi, askere bulgur bu- görünür olmamak için çabalıyorsa buna sılıkları yüksektir, genellikle oto- Araştırmalar bize kurbanların tıyordu” diye anlattıkları bolluk yılları lunamayan durumda kestane veri- maruz kalıyor olabilir. riter, cezalandırıcı, çocuklarını dü- ebeveynlerinin, çocuklarının dav- çok gerilerde kaldı. Şimdi, bir kilo kes- lebileceği hükmünü içeriyor. Türk şük düzeyde destekleyen ve sıcak- ranışları üzerinde aşırı bir kontrol taneye, türüne göre 25 lira ile 60 lira tiyatrosunun unutulmaz adı Muh- EVDE BUNLARA DİKKAT lık göstermeyen ebeveynlere sahip- kurduğunu gösteriyor. Kurban sta- arasında bir bedel ödemeniz gerekiyor. sin Ertuğrul Bey, 1913 yılında git- ocuk eve arkadaş getirmiyor, kendisi tirler. Anne-baba çatışmasına çok tüsünde erkek çocuklar, genellik- HHH tiği Fransa’daki anılarını aktarırken Ç de gitmiyorsa, sabahları karın ağrısı fazla maruz kalıp onları rol model le annelerinin aşırı koruyucu olarak Rıfat Ilgaz’ın, Sarı Yazma’da, “Paris’e ilk gidişimde... parasızdım, çekiyor, okula servis ile gitmek istemiyor, olarak kullanırlar.” algılamalarıyla ilişkili. Kız çocuk- “Köylerden ‘kara okkayla’ kestane- kuru ekmek yiyerek yaşıyordum. okuldan eve aç geliyorsa, okul eşyaları Prof. Özen’in verdiği bilgile- ları ise annelerini düşmanca ve red- lerini alıp, İstanbul’da kiloyla satan Kestane yemek bir ziyafet oluyordu” sık sık kayboluyorsa, aile üyelerine aşırı re göre, zorbaların oranı yüzde 6 dedici algılamalarıyla pozitif ilişki açık göz motorculardan” yakındığı diyor. Günümüzde ise kestane ala- düşkünlük gösteriyorsa bunlar zorbalığa ile yüzde 13; kurban olanların ora- gösteriyor. Anneleri tarafından red- günlerin üzerinden neredeyse yarım bilecek parası olanlara imrenenlerin uğradığının işareti olabilir. nı ise yüzde 17 ile yüzde 25 arasın- dedilme duygusu algılıyorlar.” yüzyıl geçti. Ilgaz, kitabında o za- sayısı hızla artıyor. u Ayva sıklıkla taze meyve Kış aylarının habercisi ayva, yüksek lifi, zengin vitamin olarak tüketilse de hem tatlı NASIL TÜKETELİM? ve mineral içeriğiyle tam bir şifa kaynağı. Meyvesinden hem de tuzlu birçok yemek ve ve yapraklarıyla bitki çayı hazırlayabilirsiniz. hamur işi tarifinde tercih edi - liyor. Özellikle kereviz ve yahni gibi bazı yemeklerin içerisine soğanı u İyi bir C vitamini kayna- u İçerdiği yüksek miktarda po- kavurduktan sonra diğer sebzelerle birlikte ayva ekleyerek biraz su ğı olan ayva ayrıca A, B, E, K vi- tasyum minerali sayesin- ile pişirdiğinizde lezzetli yemekler elde edebilirsiniz. taminleri ve fosfor, sodyum, po- de tansiyonu dengeler- u Tatlı yapımında değerlendirmek isterseniz ayvaları ikiye bö- tasyum, selenyum, çinko ve de- ken, çözünebilir lif içe- lüp orta kısmını çıkarıp, üzerine şeker serpip kısık ateşte pişi- mir mineralleri açısından olduk - riği sayesinde ise koles- rerek ayva tatlısı yapabilirsiniz. Formunuza dikkat ederken ça zengindir. terol düşürücü, kalp da- daha düşük kalorili ve daha az şekerli bir ayva tatlısı yap- u Lif içeriği en yüksek mey- mar sağlığını koruyucu mak için şeker yerine ayvaları pişirdikten sonra bir miktar velerden biridir, içerdiği pektin etkisi mevcuttur. bal ile tatlandırabilir, ayvanın ortasına krema/kaymak yeri- sayesinde bağırsak hareketlerini u Antioksidan içeriğinin ne labne ve tarçın ekleyebilirsiniz. hızlandırarak sindirim sisteminin yüksek olması sebebiyle düzenlenmesine destek olur, ka- kansere karşı koruyucudur, MALZEMELER: bızlığı önler. ayrıca toksinlerin atılması- AYVALI KEREVİZ u Fitokimyasallar ve vitamin- nı sağlar. u 2 adet kereviz YAPILIŞI: Soğanları piyaz, ha- u 1 adet ayva ler sayesinde bağışıklık sistemi- u 1 orta boy ayva yak- vucu halka halka doğrayın. Da- ni korur, özellikle kış aylarında laşık 100 kaloridir. Yarım u 1 adet kuru ha sonra kereviz ve ayvanın ka- soğan yaşanan soğuk algınlığına kar- orta boy ayva ise 1 porsi- buklarını soyup elma dilimi doğ- şı etkilidir. yon kabul edilmektedir. u 1 adet havuç MERVE rayın. Yayvan bir tencereye zey- u 1 çay kaşığı u Ayva glisemik indeksi düşük u Kış günlerinde içimi- tinyağını, doğranmış soğan ve havu- olduğu için kan şekerini hızlı yük- zi ısıtacak ayvalı ıhlamur, ka- tuz SAATÇİ cu ekleyip birkaç dakika kavurun. Ke- u 4 yemek seltmeyen bir meyvedir. Kilo ver- ranfil ve tarçın ile hazır- Beslenme reviz ve ayvayı ekleyip beş dakika daha mek istiyorsanız veya diyabetiniz lanan ayva çayının tam kaşığı zeytinyağı Uzmanı kavurun. Kerevizlerin üzerini hafif ge - u 1 portakalın varsa ayva tercih edebileceğiniz zamanı. Ayvanın üzeri- çecek kadar portakal suyu ve limon suyunu meyveler arasında yer almaktadır. ne limon ve tarçın ekle- suyu ekleyin. Tuzunu ilave edin. Sebzeler yumuşayın- u 1 limonun Ayrıca lifli yapısı sayesinde tokluk yerek oldukça lezzetli bir caya kadar pişirin. Afiyet olsun. sürenizi de uzatır. tat yakalayabilirsiniz. suyu OTOBÜSTEKİLER Kemal Urgenç pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr 28 KASIM 2021 SAYI: 1655 n Yayın Koordinatörü İmtiyaz Sahibi: HİLAL KÖSE ÖZTÜRK CUMHURİYET VAKFI adına n Görsel Yönetmen ALEV COŞKUN MÜNEVVER OSKAY Genel Yayın Yönetmeni n Editör DENİZ ÜLKÜTEKİN AYKUT KÜÇÜKKAYA n Sayfa Tasarım EMİNE BİLGET Sorumlu Müdür n Reklam Genel Koordinatörü HAKAN AKARSU ESRA BOZOK Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@cumhuriyet.com.tr Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın d k ı l ğ a S dyt.mervesaatci @gmail.com