Katalog

25 OCAK 2015 / SAYI 1505 7 Senih Özay’la kendini ıskalama üstüne bir karavan muhabbeti... Bu dünyaya kalp lazım... Kamuoyu onu çevreci hareketin yargıdaki ayağı olarak tanıdı. Hem sivil itiatsizliğin hem de doğa katliamlarına karşı direnişin simge ismiydi Senih Özay. Kendi hukuk bürosunda doğayı koruma aşkıyla çalışırken bir anda karar verip kendini doğanın kucağına bıraktı ve Karaburun’da bir karavanda yaşamaya başladı. Bu ani değişimi şu sözlerle açıklıyor: “Kendimi... Her bir konuyu bencillik saymışım, oysa ‘benci’lik başka şey, öncelik başka. Önceliği kendine vermeli insan; karısından, sevgilisinden, Atatürk’ten, Lenin’den çok... Onu gördüm. Keşke 44’ümde görseydim.” SERDAR KIZIK Karavana sonra geleceğiz anlaşılan, ne de olsa hukuk damarı... Seni orada tanırlar nasılsa!.. Yoo, bunu on sayfaya indir dediler. Ne yaptım biliyor musun? İlk 10 sayfayı burdum, büktüm, sonuç yazdım. İmzamı attım . 187 sayfa da ekindedir, dedim. Şaşırmadım... Gazetecilere yazdığın notlar, bilgilendirmeler de öyleydi. Dekoder lazım. Bu yöntemin de Çerkezlikle ilgisi var mı? Yok... Oğlak burcu meselesi. Ben bir hedefe kitlenirsem, para kazanabilirim, meşhur olabilirim, âşık da olabilirim, o kadını alırım. İddialı ve inatçı.. Dayavı kaybedeceksem de orayı şişmanlatırım, çuval yaparım, klasörler yaparım, Ergenekon, Balyoz’da yaptıkları gibi. Son iki yıla kadar hırsım yüksekti. Şimdi onu yavaş yavaş azalttığımı, törpülediğimi düşünüyorum, aldığım derslerden ötürü. Öğretmenin egomun çok yüksek olduğunu söyleyerek beni kovaladı önce. Senih Özay, Serdar Kızık’la birlikte karavanının önünde poz verdi. T ürkiye’nin çevre hareketi avukatlarının öncüleri arasında, Bergama’da siyanürle altın üreten şirkete karşı açtığı uluslararası davaların yanı sıra kamoyunda ilgiyle karşılanan hukuk süreçlerinde imzası var… Çevre ve sivil itaatsizlik alanlarında yoğun temponun ardından karavanda yaşamayı seçti. İnatçı, tartışmacı, farklı bir renk, ses ve muhalif. Bazı konularda karşı karşıya geldik ama arkadaşlığımız sürüyor, sohbeti hoş. 12 arkadaşıyla kendi hukuk bürosunda çalışıyordu ki... Bir durum değişikliği, ya da farklı bir derinlik... 60’a merdiven dayadığında bir dönüşüm yaşadı. İşleri kısmen askıya aldı. Ayın yarısı İzmir’de, diğeri Karaburun’da, Ata’nın yanında, karavanda... Senih nedir bu karavan muhabeti. Nereden çıktı? “Hukuk, mukuk... Yasama, yürütme, yargıyı birbirine geçirirsek, vidalarsak ne halt olur, diktatör mü çıkar?” onu soracaksın sandım bana. Ama yok. Böylesi harika, güzel, daha iyi bir giriş oldu. Hedefi tutturduk o zaman... 60 yaşıma kadar yeraltı örgütlerinin avukatlarıydım. Marksistim, Materyalisttim. Zırlayıp dururken, 60 yaşımdan sonra bir kız bana öğretmenlik etti, hocalık etti diye spritualizmi, meditasyonu, Budha’yı, anasının gözünü keşfettim. Okumadığım kitap kalmadı, bi ton. Sallamıyorum, 10 bin sayfa notlarım var, her an bir iki kitap çıkarabilirim. Çeyrek asırlık tanışıklık... severim seni, yer yer bağrışsak da... Sendeki değişim mi desek, dönüşüm mü desek, nasıl bir şey, inatçı Çerkez? Şimdi burdan güzel bir hayat öyküsü fışkıracak... Bir hikâye anlatayım. İki Çerkez delikanlısı arkadaş olur, akraba olur, atın üzerinde bir uçurumun önüne geldiklerinde biri “Var mısın atlamaya” dediğinde o iş biter, atlarlar. Ben de öyleyim... Bunların hepsi atlamaktır. Devlete bile… Hatta en son 11 ay 20 gün hapis cezası yediğimde, kızım mesaj çekti. ‘Baba 40 yıldır devletle uğraşıyorsun, devlet seni bir türlü kıstıramıyordu. Şimdi oldu. Bunda bir gerçeklik duygusu bulman gerekir’ diye... Aktrist kızın Gupse mi dedi, ceza neden? Evet... Ulan dedim, kızın zekâsına bak, bayıldım... Altıncı firma Koza’yı sermaye piyasasında, borsada falan küçük düşürmek, basın açıklaması yapmak, yargıyı etkilemek... Halbuki ben yargıyı etkilemeye bayılırım, işim bu... Kravatımın rengine bile rol biçerim; O zaman şimdiki AKPFethullah Gülen çatışması olsaydı yırtardık belki ha ha … Yargıtay, kesinleştirdi mahkumiyetimi. Neyse İnsan Hakları Mahkemesi’ne gittim, 197 sayfa dilekçe yazdım... Demokrasiyle yetinemeyiz Ya sonra? Yumuşadın mı peki? 1987 yılında ben de kurucularından biriydim Yeşiller Partisi’nde doğrudan demokrasi kavramı telaffuz edilirdi. Ancak şimdi görebiliyorum ki, Marksist dünya görüşünün yanına, böyle doğrudan demokrasi gibi kavramlara yönelmememiz ve merkezde insan kavramı ile yetinmemiz pek de doğru değil. Çernobiller oluyor, başka santrallar patlıyor. Öyleyse bu, merkeze insanın yanına doğayı da almak gerektiğini göstermiyor mu? Bu nedenle, zaten kötülüklerin anası dediğim devleti hizaya getirmede, sivil itaatsizlik girişimlerini, insanla doğanın yan yana ele alındığı bir yeşil siyasetin uzantısı olarak görüyor, böyle anlaşılmasını arzuluyorum. Ayrıca uzun bir süreçte bir kere solcu oluşumdaki krizi de çözdüm bu yolla. Eskiden solculuğumun merkezine insanı koyuyordum, insancıl olmayı, Fransız Şair Anatole France gibi... “İnsanım, insancıl olmaktan uzak kalamam.” Marks da zaten bu şiir üstüne inşaasını anlatır. Kapitali yazar, Manifesto’yu yazar mesela... Sonradan yeşil hareket, Yeşiller Partisi kurucusu, çevrecilik, ABD, Avrupa , Rusya dolaşırken; insanı merkeze koymak yetmez, bunun yanında doğayı da koy demişim. İnsan artı doğa atbaşı giderken 60 yaşıma geldiğimde “ulan amma burada da ıskalamışım” dedim bu kez. Neydi ıskaladığını fark ettiğin? Kendimi... Her bir konuyu bencillik saymışım, oysa “benci”lik başka şey, öncelik başka. Önceliği kendine vermeli insan; karısından, sevgilisinden, Atatürk’ten, Lenin’den çok... Onu gördüm. Keşke 44’ümde görseydim. Yıllar sonra görmek, öğrenmek... Olabiliyor... Daha çok hızlı tükenir bir adam olmaya gelmiştim. Sıkıldım. Kalp krizi geçirebilirim, falan. Psikiyatrlara gittim. Büyük avukat olmaktan, meşhur olmaktan, gazetelere çıkmaktan bıktım dedim, artık sevmiyorum. Ben niye böyleyim dedim, ilaç verin bana dedim. Arkadaşlara, insanlara ben eyvallah yazıları yazdım. Bıraktım... Bu süreçler öğretmene gelmeme yol açtı... La Haye’ de avukatlığını yaptığın hayvanlar yalnız kaldı desene... O ilginçti bak. Bremen mızıkacıları gibi... Dava açtım, hayvanlar adına. Horozlar, yılanlar, Babil bahçeleri beni avukat tuTtular diye... Dedim ki, Jan Jack Rousseau’nun sözleşmesine dayanıyorsunuz ama sizin kütüğünüzde bir doğa sözleşmesi eksikliği var. Irak’ta savaşta birçok insan yanında hayvanlar da ölüyor. Onlar da savaş istemiyor diye yola çıktım. Burası ruhumun adaleti Ya ortaya çıkan sonuçlar? Yargının bir yanında iktidar, diğerinde cemaat. Mesela bak... Kenan Evren’in darbe yargılanmasına ilişkin aptalca maptalca, lüzumsuz müzumsuz, gereksiz mereksiz dediler. Anayasa geçici 15. maddeyi kaldırdıklarında Türkiye’de savcının birinin Evren’le, Şahinkaya’yı çağıracağını biliyor muydum, evet biliyordum. Bir ağır ceza mahkemesinin önüne atarlar mıydı bu iki herifi. Evet atarlardı. Olmadı ama... Bak karavanla başladık, daha oraya gelemedik... Tamam işte. Ben bir yumurta bile pişiremeyen, hayatında hiçbir zaman yemek bile yapmamış bir adam olarak, avukatlık yapmaktan başka bir yeteneği olmayan bir adam olarak, ne elektrik, su tesisatı yapmayı biliyorum, ne marangozluk, böyle bir herif olarak buraya gelemeyeceğimi iddia etti hocam. Yani yalnız bu gerekçeyle mi geldin? Düşündüm, haklı dedim, haklı. Ben hayatımda hiçbir iş yapmadım; pijamalarımı Senih Özay kızı Gupse Özay’la. bile toplamadım. Annem, karım yaptı. Bunların bir rezalet olduğunu gördüm ve Ata’ya dedim ki, senin otelinde çok yer kaplıyorum, buraya 20 yıldır geliyorum, işgal etmeyeyim... Bir formül bulduk, Kocaeli’nden karavan aldık. Bir yılı aştı, kalıyorum kıyıda. Kaçış mıydı bu? Çok değiştirdi, çok... Burası ruhumun adaleti. Yaşadığım dünyayı değiştirip başka bir düzene geçmek. Kurgumla burada yaşıyorum. Buna karım, oğlum ve kızımın direniş yapmadıklarını gördüm isabetle. Ve bayıldım.. Keşfe kalkıştığım için ona ilişkin epey nane okumam gerekiyordu. Yani ben spritualizm, farkındalık kavramı, HİÇ’lik, meditasyon, regresyon kitapları okumaya başladım; bunlar ne diyorlar filan diye. Marksizmin içinde ya da tarihi materyalizm içinde yüzerken ıskaladığım nice taşlar olduğunu gösterdi. Düşündüm. Mesela biz nerede ayrılıyoruz sağcılıkla? Tamam onlar geride kalıyo, biz öndeyiz. Onlar “yaradan diyor, başka türlü bir ahenk olmaz” diyorlar. Biz “olur olur bal gibi olur; bi yaradana ihtiyaç yok, kendiliğinden oldu bu” diyoruz. En tepedeki kaynağa gidip, çok didişmenin hiç önemi yok; ister yaradan yapmış olsun onu, ister kendi kendini yapmış olsun... Mesele bir umutlanma hakkı var, onu öldürme. Umutlan sen, boş ver umutlan... Hayat algın değişti yani?.. Değişti, ama şimdi seninle konuşurken mecburen zihnimi kullanıyorum. Çünkü sen röportajda kullandırtıyorsun. Aslında bu yeni farkındalık dünyasının kuralında, zihin çok kullanılmaz. Elimden geldiği kadar sözcükler üzerinden bakmıyorum artık. Oysa sen bana, durmadan sözcük savurtuyorsun. Bir kadın bana “Senin bu kıskançlığın salaklık yahu, sen delisin.” diyebilir. Benim için bu önemli değildir. Ben onun söylemesine rağmen, kalbinden, “kıskanmana bayıldım” dediğini bulabilirim. Peki, senin kalbin ne diyor, o sözcükleri, söylenenleri önemsemeden? Bu dünyaya kalp lazım diye noktalasak ne dersin? Harika olur derim; Bu dünyaya kalp lazım, tuttum... l Ö SELÇUK EREZ Victoria’s Secret* nce Musa Kart’ın ipe dolanmış kedi karikatürüne 9 yıl 10 ay hapis istendi, Evrensel, Penguen ve Leman’ın karikatürcülerine çizdiklerinin hakaret olduğu söylenerek davalar açıldı. Sonra Charlie Hebdo evresine gelindi: Paris’te, karikatürü hakaret sayıp katliam yapanlara karşı yürüyüşe katılan Davutoğlu döner dönmez, Cumhuriyet’te “dayanışma” amacıyla birkaç Charlie Hebdo karikatürüne yer verilmesine tepkiler sergiledi, “Basın özgürlüğü ile hakaret etme alçaklığını yan yana koyamayız!” dedi.    Mizah nedir? Ne zaman hakaret sayılır, dava açılır ya da mizah üretenler, hatta bunlara gülenler öldürülür? Aradım taradım, sonuç: Demokrasilerde mizahın her türü hoşgörüyle karşılanır. Baskıcı rejimlerde ise tersi geçerlidir. Haldun Taner anlatmıştı: Heilderberg’de okuyordum. Hitler iktidara geleli iki yıl olmuştu. Nice aydının Nazilere kapılanışını ibretle seyrettim. Bilim adamlarının işbirlikçiliğini ilk defa orada gördüm. Böyle bir ortam içinde benim tepkim hiciv oluyordu. Bir gün arkadaşlarıma bir fıkra anlattım: Şarlo, Hitler’e üç sebepten kızıyormuş. Bıyıklarını taklit ettiği için, sonra kendinden fazla aktüalite filmi çevirdiği için... Dinleyiciler sormuşlardı: Peki ya üçüncüsü? Hitler, Şarlo’dan daha gülünç olduğu için! Taner, bu fıkra üzerine gece yarısı yolunu kesen Nazi öğrencilerden yediği dayağı kolay unutamamıştı. Mizahtan kaçırılan, mizahtan sakınan ne kadar çoksa o ülke demokrasiden o kadar uzaktadır. Baştakiler, halka hoşgörü örnekleri sergileyeceklerine tersini yapıyorlarsa durum daha da vahimleşir.   D. Wickenberg, “The Senses of Humor” başlıklı bir kitabında bu konularda bilgi aktarmaktadır: Britanya’da Kraliçe Viktorya’nın 1837’de tahta çıktığı günden ölümüne kadar geçen süre, kraliçe ile eşi Prens Albert’in ahlak anlayışlarının halka örnek olduğu dönemdir: Piyanoların bacaklarının kadın bacağına benzediği için örtüldüğü bu devirde mizah yapabilmenin sınırları da alabildiğine dardı. Viktorya Devrinde her konuda mizah hoş görülmez, görgü kitaplarında uluorta gülmenin ayıp olduğu anlatılırdı.  Oscar Wilde, “Ciddi Olmanın Önemi” adlı ünlü oyununda Viktorya Devri sosyetesini tiye alır. Bu bilgilerin ışığında birçok şeyin yanında, yavaş yavaş şunun da farkına varıyoruz: Bunlar, öyle iddia ettikleri gibi Osmanlıya değil, aslında Kıraliçe Viktorya sosyetiklerine benziyorlar! Bu gerçeği sindirseler Avrupa yürüyüşlerinde bundan sonra bakarsın daha fazla itibar görürler. l *Viktorya’nın Sırrı.  www.selcukerez.com İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç Genel Yayın Yönetmeni: Utku Çakırözer Yazıişleri Müdürü: Ayşe Yıldırım Başlangıç Yayın Yönetmeni: Miyase İlknur Görsel Yönetmen: Aynur Çolak Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ İdare Merkezi:?Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2 34381 Şişli / İstanbul (0212) 343 72 74 (20 hat) Reklam Genel Müdürü: Özlem Ayden Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Körükçü Reklam Grup Koordinatörü: Hakan Çankaya Reklam Müdürü: Beste Paydaş Ertan Rezervasyon Yönetmeni: Onur Tunalı (0212) 251 98 74/75 (0212) 343 72 74 (554555) Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt /İstanbul Cumhuriyet gazetesinin parasız pazar ekidir Yerel süreli yayın cumdergi@cumhuriyet.com.tr @cumdergi C M Y B