Katalog

ÇİZEN: Özge Ekmekçioğlu 7777 5 Haziran 2021 Cumartesi Daha güçlü Alper üniversite Hasanoğlu u Boğaziçi Üniversite- Hayatın si olaylarında öğrenci- lerle birlikte sergiledi- de anima ğiniz tavır ve aldığınız karar hepimiz için çok önemliydi. Neler söyle- mek istersiniz? Gelece- kara mizah Akıllı olmakla ne ğe dair okulla ilgili ne düşünüyorsunuz? Üniversitede ka- geçiyor elimize? rar alma yetkisi seçil- miş kurullarda ve yö- “Bir miktar delilik karışımının bulunmadığı mükemmel bir ruh yoktur.” neticilerdedir. Dayana- yönlerini Aristoteles ğı da üniversite özerk- liğini tanımlayan ana- yasadır. Geleceğe iliş- kin olarak son derece olumlu düşünüyorum çünkü Boğaziçi Üniver- seviyorum sitesi hocası, öğrenci- si, mezunu ve çalışan- larıyla bu ilkelerin öne- mini kavramış durum- Murat Gülsoy ile insan ruhunun dadır. O yüzden de karanlık sırlarını yer yer muzip üniversitesine sahip çı- yer yer ürkütücü bir atmosferin kıyor ve çıkmaya de- içinde anlattığı yeni kitabı Belirsiz vam edecektir. Bu ya- Bir Anın Kıyısında için buluştuk. şanan süreç sayesin- Hakkında bir çok bilinmeyeni, de herkes akademik Boğaziçi Üniversitesi olaylarını özerkliğin neden önem- detaylı konuştuk. Çocukluğundan li olduğunu daha iyi beri tuttuğu Rüya Günlükleri kavradı. O yüzden ge- ise oldukça etkileyici. Buyrun lecekte çok daha güçlü sohbetimize… bir üniversite olacak. Yazının var olduğu zamanlardan beri bilebildiğimiz insanlık u Müthiş öyküler. Bazı özerk alanını korumaya çalı- tarihinin başından itibaren deli neyse hep aynı deliydi ama biz Evde herkes öykülerde hüzünlendim şan yazarlar var. Bunun da en kendini akıllı sananların bakış açısı, hayatı, insanı değerlendi- bazılarında ise kahkaha- büyük nedeni burada çok bü- rişimiz o kadar çok değişti ki, biz akıllılar deliyi başka başka larla güldüm. Konular yük bir maddi kazanç olma- rüyalarını anlatırdı tanımladık yüzyıllar içinde. Yoksa onlar gayet normal bir şe- birbirinden farklı gibi ması aslında. Ne zamanki bir kilde hep aynı deli kaldılar. Deli gibi yaptığı tanımları değişti- u Çocukluğunuzdan beri rüya günlükleri tutu- görünse de zihnin kıv- iş büyük bir maddi kazan- ren ve kendine deli gibi normal yaftasını yapıştıran biz kendini yorsunuz. Çok enteresan. Rüyalardan konuşalım akıllı sananlar oldu deliliğin zamanla değiştiğini iddia edenler. rımlarında geziyorsunuz ca dönüşüyor o zaman orası mı? Helen Siksu ve Margarite Yorsena gibi siz de Benim hem ofisimin hem de evimin olduğu yerde bütün ma- adeta. Psikolojik okuma- özgür alan olmaktan çıkma- rüya güncesi yazmayı düşünüyor musunuz? halle halkının tanıdığı ve garip ve uygunsuz davranışları ne- ları olan, kıvrak zekânın ya başlıyor. Her an onu kay- Rüya meselesinin önemsendiği bir ailede büyüdüm. deniyle hafif çekindikleri ama artık tanıyor oldukları için kork- Kitap, yemek ürünü öyküler. Fikir na- bedebilirsiniz. Edebiyatın şu madıkları bir delimiz var. Biliyorsunuz bilinmeyen, tanınma- Evde herkes rüyalarını anlatırdı. Rüyaların gelecekten sıl oluştu? günlerdeki hali, yeni yazarla- ve biraz da yan, öteki yani yabancı korkutur insanları. Göçmenler biraz ya da geçmişten haber verdiklerine inanılan bir or- Bu öyküler uzun za- rın arayışları, farklılıkları, çe- da o nedenle sevilmez. Başka başka adetleri vardır göçmenle- hayat tam. Bende de bir rüya kültürü oluştu zaman içinde. mandır defterlerimde tas- şitlilikleri beni heyecanlandı- rin, başka başka şeylere üzülüp sevinirler filan. O yüzden biz- Sonra psikoloji okumamın da etkisi olabilir. Örneğin Ebru D. Dedeoğlu de herkes hemen “Nerelisin hemşerim?” diye sorar ya yeni ta- lak olarak mevcuttu. Ede- rıyor. Ben de o soruları sor- ben insanların çoğunu sıkıcı bulurum. Aslında onların nıştığı kişiye. Yakın şehirlerden olmak bile rahatlatır insanları biyata öykü yazarak baş- maya çalışıyorum, sormaya sıkıcı olmadıklarını bilirim ama yine de birbirimizden ve daha rahat sohbet edip kendilerinden bahsederler. Anlaşı- ladım. 1992-2002 arasın- devam ediyorum. sıkılırız çünkü ortak bir dil bulamamışızdır, birbirimi- lacaklarını ve karşılarındakini anlayacaklarını bilirler, emindir- da da Hayalet Gemi dergisini çıkarırken zin dünyasına yabancıyızdır, o yüzden sıkılırız. Ama ler bundan. Oysa bir yabancıyı anlamak, onun sizi anlaması BİR EVİN İÇİNDE KAYBOLMAK çok sayıda öykü yazdım. Daha sonra ise en sıkıcı bulduğunuz insanın rüyasını dinleyin, çok il- zordur. Bu nedenle de tehdittir bir bakıma. Nasıl bir tepki gös- u Satranç iki zihnin savaşıdır aslın- romanlar daha ön plana çıktı. Zaten öykü ginç bir iç dünya ile karşılaşırsınız. Ayrıca sizinkinden tereceğini bilemezsiniz çünkü. Deliden de bu yüzden korkulur, da. Trapped öykünüzde Arda kendi zih- kitaplarında da hep bir bütünlük kaygım nasıl tepki göstereceğini bilemezsiniz. Ya birden sizin yaptığı- çok da farklı olmadığını görürsünüz. Ve bu bence cin- ninin yarattığı bir oyun içinde mi? Ken- nız çok normal bir şeye kızar da size saldırırsa. Oysa bir deli, vardı. Kitap, ister öykü türünde olsun is- siyetten, kültürden, yaştan, her şeyden bağımsız. Rü- kendine göre gerçekçi olmayan bir nedene dayanmayan hiç- di labirentinde kaybolurken amca üze- ter roman türünde, belli bir bütünlük yaların bilinçdışı süreçlerin izini bulmak, kapısını ara- bir şey yapmaz. Yalnızca biz onu yeteri kadar dinleyip kendi rinden yaşlanma duygusu ya da belleği lamak için iyi bir yol olduğunu düşünüyorum. O yüz- içinde olmalıdır. Bütünlüğü yoksa derle- yargılarımızdan, düşünce biçimimizden, kendi doğrularımız- ile savaş halinde mi? Merak ettiren bir den de her defasında not alıyorum. Onları kullanmak me diyebiliriz ancak. Bu kitap için yazdı- dan sıyrılıp dinlemeyi beceremiyoruzdur. hikâye. Ne dersiniz? ya da yayımlamak gibi bir amacım yok. Sadece o ka- ğım öykülerin ortak ruh durumu tekin- Lafı uzatıp bizim mahallenin delisinden bahsetmeyi unutma- pıyı aralık tutmaya çalışıyorum. Onun cevabını okurlar verecek (gülü- sizlik. Hayatımızın içerisinde yer alan, yalım. Delimiz kadın, 40’lı yaşlarda. Uzun boylu, iri yarı. Bu u Peki geriye dönük olarak rüyalarınızı okudu- yor). Trapped tuhaf hikâyelerden birisi. kadın mahallenin bütün sokak köpekleriyle çok iyi anlaştığı gi- çeşitli durumlarda ortaya çıkan o tedir- ğunuzda çözüme ya da geleceğe yönelik anahtar bi özellikle bir tane çok iri olanı var ki onu yanından ayırmı- Gerçekten bir evin içinde neden ve na- gin edici belirsizlik halleri. Pandemi dö- simgeleriniz oluştu mu? yor. Daha doğrusu ikisi birlikte takılıyorlar. Köpek de kadın ne sıl kaybolur insan? Yaşadığımız yer bir nemindeyiz ve dönemin yarattığı kendi- derse yapıyor. O da deli anlayacağınız. Yo, hiç öyle ilginç şeyler olmadı. Eski defterleri, es- labirente nasıl dönüşür? Eşya, bitmek ne özgü bir belirsizlik ve korku alanı var. Neyse. A. diyelim bizim deli kadınımıza. O mesela park- ki rüyaları okumak çok ilginç. Yalnız şunu fark ettim. bilmeyen odalar, çoğalan sonra eksilen Evlere kapanıyoruz, birbirimizden kor- ta oturup bizim göremediğimiz birileriyle sıkı bir politika ya Bazı rüyaları ister otuz sene önce ister daha fazla yıl sonra iyice yok olan eş- kuyoruz. İnişli, çıkışlı duy- da ilişkilerle ilgili bir tartışmaya giriyor. Biz onun kimle konuş- önce görmüş olayım daha ilk satırda hemen hatırlıyo- ya... Sonra insanlar, bütün gu durumlarına savruluyo- tuğunu göremediğimiz için deli diyoruz ona. Oysa kulaklığı- rum. Bazılarını ise okuyorum, evet bunu görmüştüm bu eşyanın içinde durma- nı takmış telefonla yine bizim göremediğimiz biriyle elleriyle ruz. Ama virüsten önce de diyorum ama o kadar canlı değil diyorum. Bazıları kollarıyla çeşitli jestler yaparak bağıra çağıra konuşan birileri- dan dolanan, bir çıkış ara- post-truth yani yalan dün- da var ki hiç hatırlamıyorum. Bu bana çok ilginç geli- ni gördüğümüzde deli demiyoruz. Çünkü eminiz ki o telefonun yan, bir türlü bulamayan ya denilen dönemi yaşıyor- yor. Bir de tekrar eden temalar, bazı örüntüler ve un- diğer ucunda olan biriyle konuşuyor. Çünkü kulağında kulak- belki de bulmak isteme- duk. İşte bu belirsizlikler de surlar var. Hepsi bir içgörü kazandırıyor. Bu bir içe- lık var. Peki neden bu kadar eminiz bundan? Bizim A. da bir yen insanlar, hem terk et- zihinlerde tekinsizlikler ya- bakış yöntemi ve çok faydalı. Freud, rüyaları bilinç- kulaklık taksa ve öyle tartışsa bizim göremediğimiz kişiyle, de- mek istediğimiz hem de ratıyordu. Tekinsizlik hem li olmaktan ya da bizim ona deli dememizden kurtulacak mı? dışına giden kral yolu olarak tanımlamış. Bu neden- içinden çıkmak istemedi- çok tanıdık hem de bir an- Değişik konular. Kafamda deli sorular diyelim. le o yolu ya da kapıyı aralıklı tutmak yapmak istedi- ğimiz bir rahim ve son- Şimdi A.’ya geri dönelim. A. canı kahve istediğinde mahal- da çok yabancı gelen şey de- ğim şey. lede kahve satan bir yere gidip “Bana bir kahve verir misin” ra eşyanın yalnızlığı, on- mek. Örneğin bir yakınımız diye sorar nazikçe. Bir sürü iyi esnafımız var mahallede sağ ol- ların hikâyesi, el değiştir- öldüğü zaman, o yatağın- sunlar, onlar verir kahvesini A.’ya ama bazıları da vardır ki Aile yemekleri mesi, azalması, çoğalma- da artık bir ölü olarak yatar- verdikleri kahve karşılığında A.’nın kahve karşılığında neden sı… Böyle şeyler vardı ken ondan bize doğru yayı- para vermediğini, neden kahvesini aldıktan sonra para öde- çocukluğumu hatırlatıyor aklımda, bakalım okur- lan bir tekinsizlik hali vardır. meden yalnızca teşekkür ederek çekip gittiğini ya da çekip git- lar nasıl yorumlayacak? meyip orada bizim göremediğimiz kişiyle korona hakkında Bir yandan sevdiğimiz birisi- u Belirsiz Bir Anın Kıyısında özellikle Suna- derin bir tartışmaya daldığını anlamazlar ve rahatsız olurlar. Ama haklısın bir taraf- dir bir yandan da artık bir ce- Tuna’nın hikâyesinde Tuna’nın karakterini yemek Hatta onu tanımayan müşterilerin tedirgin olup kaçmalarından tan da meraklı bir hikâye. settir. Varlığı bizi arafta bıra- kır. Bil- seçimlerinden bile çözümleyebiliyoruz. Duygu- çekindikleri için A.’nın başka yere gitmesini isterler. Bazen na- diğimiz bir yerde kaybolmak, garip rü- sal açlığını gidermek için duygusal yemelere do- zik bazen de kabaca. Oysa bu esnaf arkadaşlardan hiçbiri ev- SİNSİCE GÜLEREK YAZDIM yalar, bir bilgisayarla konuşmak bütün lerine gelen misafire ikram ettikleri kahvenin parasını istemeyi yamayan Tuna. Yemek, yemek sofraları, aile hem u Öykülerinizi okuduktan sonra me- bunların ortak yönü tekinsizlik halleri di- akıllarından bile geçirmezler. birleştirici hem de kaotik. Anne yemeği, aile sizin rakım çok depreşti. Murat Gülsoy kim? yebileceğim bir duygu durumu. Bu beni Şimdi yine A.’ya dönelim. Ben hiç tanık olmadım ama an- için ne ifade ediyor? Hep bir kozanın içinde yaşayan üreten latan arkadaşlara güveniyorum. A. bazı kızdığı, sinirlendi- çok çekiyor. Aile yemekleri daha çok çocukluğumu hatırlatıyor. biri mi? Hadi sizden konuşalım biraz... ği insanların evlerinin önüne gider, onların evinin önüne ya O zamanlar daha kalabalık bir ailenin ferdi olarak EDEBİYAT KOLAY CEVAPLAR VERMEZ da apartmanın girişine büyük abdestini yaparmış. Hadi açık Çok eğlenceli bir kişilik olduğumu söy- bir sürü yaşlı insanla yemek yemekten sıkılırdım ama konuşalım, kapılarına s...mış. Şimdi bu uygunsuz davranışı, leyemeyeceğim (gülüyor). İroniyi, haya- u Kitaptaki sorgulamalardan en çok bir yandan ilginç gelirdi. Çoğu zaman aynı şeyler bu iğrenç şeyi yapması artık biraz fazla oldu ama değil mi? tın kara mizah yönlerini seviyorum. On- sevdiğim şu oldu: İnsanlar mı daha gü- tekrar tekrar anlatılırdı ama o ritüel yine de çok ho- Ama A.’nın yaptığı şeye yakından baksak şunu anlayabiliriz lar ilginç geliyor bana. Hatta bazı öykü- venilmez bellek mi? şuma giderdi. rahatlıkla. Hani bizim de sık sık kullandığımız bir küfür vardır leri sinsice gülerek “bu çok komik” di- Bu sorunun cevabı kolay değil. Zaten u Yemek yapıyor musunuz? ya “ağzına ....ayım”! Biri bizi hayal kırıklığına uğrattığında, ye yazdım. Gündelik hayatta ise yıllar- kolay sorularla uğraşmayı çok da sevmi- kızdırdığında filan kullanırız bunu. A. işte bunu lafta bırakmı- Maalesef. Yemek yapmaktan çok bir masanın et- dır üniversitedeyim. Araştırmak, yaz- yor, gerçekten bizim de birçok insan için düşündüğümüz şe- yorum. Edebiyat da kolay cevaplar ver- rafında olmayı seviyorum. Hem birleştirici hem mutlu yi hayata geçiriyor, “Ben senin hayatının tam orta yerine .... mak, okumak öğretmek gibi sevdiğim iş- mez zaten. Tam tersine sahip olduğu- edici bir olay. Sevdiklerinle, dostlarınla olmak, kala- ayım” diyor, daha doğrusu ....yor. Biz küfür olarak kullandı- leri yapıyorum. Çok farklı öğrencilerim balık uzun saatler süren yemek sofraları bu pandemi muz entelektüel donanımla yanıtını bu- ğımızda deli olmuyoruz ama A. hepimizin en az bir kere her- oldu. En büyük kazancım da o insanla- döneminde en çok özlediğim, en çok eksikliğini his- lamadıklarımızı gündeme getirir. Ben ne- hangi biri için aklımızdan geçirdiğimiz şeyi hayata geçirdiği rı tanımak. 17 yaşında üniversite sına- settiklerimin başında geliyor. yim, gerçekliği doğru mu algılıyorum, için deli oluyor. Yemeklerde de hoşuma giden taraf, yemeklerin vını dereceyle kazandım ve hemen ders her şeyi olduğu gibi mi hatırlıyorum, Evet, A. mahallemizin delisi. Onu antipsikotiklerle tedavi et- kendi içinde bir tarihi, devamlılığı, geleneği olması. vermem için teklifler geldi. 20 sene pro - sinler diye zaman zaman polis zoruyla hastaneye gönderiyo- yoksa başkaları mı doğru söylüyor? İçin- Hele bizimki gibi bir ülkede bu çok zevkli. Birçok ül- ruz. Sonra o birkaç hafta sonra düzelmiş, yıkanmış, paklanmış fesyonel özel ders verdim. Sonra da üni- de yaşadığımız çağda bu tip sorular bir kenin sahip olmadığı kadar farklı kaynaklardan mut- olarak geri geliyor. Daha az konuşan, kimseden kahve isteme- versitede mühendislikle ilgili bir alanda kat daha önem kazandı. Çünkü bir belir- yen biri olarak. Köpekleri sevmeye devam ediyor ama. Bir sü- faklar bir araya gelmiş. Her birinde gizli olan tarih- ders verdim. 2003’ten beri de yaratıcı ya- sizlik atmosferinin içerisindeyiz. Her an re sonra ilaçlarını almayı bıraktığı için ama daha çok da ha- sel süreci anlamak ve bilerek yemek müthiş bir keyif . zarlık alanında ders veriyorum, atölyeler her şey değişebiliyor. Eskiden öyle de- yat onu aynı şekilde rahatsız etmeye devam ettiği ve o bu dün- Yöresel yemeklerin çeşitlilikleri beni çok etkiliyor. düzenliyorum. Çocuklarla, gençlerle, ye- ğil miydi? Öyleydi belki ama eskiden yanın kurallarına uymayı reddettiği için deli kimliğine yeniden u Dostlarınızla büyük sofralar oluyor mu? tişkinlerle hatta yaşlılarla çalışma imkânı araçlar daha az olduğu için bunlar da- bürünüyor ve her şey sil baştan. Oluyor tabii. Morali yüksek tutmanın en önem- buldum. Dışarıdan bakıldığında bir ko- Deliler hiç değişmedi arkadaşlar. Biz değiştik. Onları anla- ha örgütlü ve yavaş şekilde yapılıyordu. li yolu yalnız olmamak. İyi arkadaşlarla, iyi dostlarla maya çalışmaktan vazgeçen bizleriz. Oysa bizler de yalnız- zanın içinde yaşıyor gibi görünsem de Okullarda, ansiklopedilerde ve basın ta- bir arada olmayı sürdürebilmek kolay bir şey değil ca anlaşılmak ve görülmek istiyoruz. Berkeley, var olmak gö- son derece farklı şekillerde hayatın içinde rafından yapılıyordu. Basının ağırlığı de- ama dayanışmayı sağlıyor. Hepimizin zor dönemle- rülmektir der. A. da yalnızca bunu istiyor aslında. Bunu A. gibi akıp gidiyorum. Bir yandan da yazma- diğimiz şey tıpkı ansiklopedinin ağırlığı ri oluyor, onları aşabilmenin tek yolu sevdiğiniz sağ- istemiyoruz diye bizler akıllı mı oluyoruz yani? ya çalışıyorum. Yazma süreci 89’dan be- gibi bir şeydi. Tabii bu yıkıldı. Yıkılması- lam dostlarınızla bir arada olmak. Ben bu konuda Deliler deliliklerinde istikrarlılar oysa biz aklımızı akıllıca kul- ri düzenli olarak, hayatımın bir parçası. nın hem olumlu hem de olumsuz sonuç- lanma konusunda o kadar istikrarsızız ki. Bu yazıyı şu kötüm- kendimi şanslı buluyorum. Yakın çevremle, okurla- 1989 yılında aldığım Cumhuriyet gaze- ları var. Günümüz edebiyatçılarının eser- ser tespitle bitirmek istiyorum bütün iyimserliğimle: rımla, öğrencilerimle iletişimimiz gerçekten sıcak ve tesi Yunus Nadi Öykü Ödülü hayatımda Bu hayatta başımıza gelen en kötü şey bize akıl diye bir şe- lerinde bu tür sorgulamaları görüyorum. içten bir üretime götürüyor beni. yin verilmiş olmasıdır. çok önemli ve dönüştürücü bir yer tutar. Sadece ben de yapmıyorum. Edebiyatın