Katalog

33 5 Haziran 2021 Cumartesi Türkiye’de yaşamak tesadüflere bağlı Duru Tiyatro’nun kurucusu, oyuncu ve bir suç ve ceza hikâyesi. Cinayete kurban yönetmen Emre Kınay seyircisinin karşısına giden oğlu için, körleşmiş bir toplum dijital tiyatroyla çıkıyor. Pandeminin yerle içerisinde adalet arayan bir babanın bir ettiği sektöre bir umut ışığı yakmaya hikâyesini konu alıyor. Kınay’la dijital çalışan oyuncu İngiliz Graham Farrow’un tiyatrodan, pandemiden ve Türkiye’nin Yüzleşme oyunuyla sahnede. Oyun çağdaş gerçeklerinden konuştuk... Elif Tokbay İnsanlar güvenli ve u Türkiye pandemiyi çok ağır geçiriyor. Fırsat eşitsizlikleri, ekonomik çöküş, geci- risksiz alanlarda ken aşılar... Aklınızdan neler geçti bu sü- u Sahneye koy- layarak... Çok korkunç reçte? duğunuz Yüzleşme bir uygulamalı bireysel Bu konu çok ağır bir travma bir yara. He- oyunu bizi acı bir şe- faşizm yaşanıyor dün- pimiz bu dönemi büyük sıkıntılarla geçiriyo- kilde toplumun de- yanın çok yerinde. ruz hâlâ. Pandemi başladığı günden bu ya- ğerleriyle yüzleşti- Tuhaf bir dönem. na her gün bu konuyla ilgili yazılar yazıyo- riyor. Belki de yüz- Nasıl değerlendirmek rum, söyleşilere katılıyorum, hep dile getir- leşmemiz gereken gerektiği ile ilgili çok en önemli konular- dim. Her şeyin başı sağlıktır. Maslow’un ih- da akılla karar verebi- dan biri çabuk alış- tiyaçlar hiyerarşisini bilirsiniz. Önce sağlık, lecek bir noktada ol- mamız ve normalleş- sonra barınma, sonra iş ekonomi, sonra iliş- tirmemiz. Bu toplum duğumuzu düşünmü- kiler ve sosyallik gibi ihtiyaçların giderilme- olarak yaşadığımız yorum... Ancak bir suç si gerekir. Biz şirketlerimizde çalışanlarımı- travmaların sonucu örgütü lideri çıkıp film- zın bu ihtiyaçları için çalışsak da devletin de mu sizce? lerde bile karşılaşma aynı ihtiyaç hiyerarşisi ile hareket etmesi ge- Bilmiyorum, belki de ihtimalimizin olmadığı- rekmekteydi. Süreçleri vatandaşları düşüne- o kadar çok travma ya- nı düşündüğümüz işbir- şattı ki bize var olan rek yönetmesi, bizi bu durumdan en sağlık- liklerini, etikdışı herşeyi gündem ve o günde- lı şekilde, en az hasarla çıkarması gerekirdi. söylüyor ve biz bunla- mi oluşturanlar... O ka- Sağlıkla ilgili global bir kriz yaşanıyorsa bu- rı her gün dinliyormu- dar hastalıklı hale gel- rada ilk düşünülmesi gereken, her şeyden şuz gibi kabul edip hiç dik ki her konuda, da- önce insan sağlığı olmalıydı. Ardından hızla önemsemiyor ve haya- ha otorite yasak koy- ekonomik ihtiyaçların karşılanması gerekir- ta devam edebiliyorsak madan kendine yasak bu bir travmadır bence. di. Ancak süreç hiç beklediğimiz gibi olma- koyan bir toplum ha- u Yoksa insanlar dı. Çok sanatçımızı kaybettik, birçok vatan- line geldi. Mesela bu bir şeyleri hep kendi daşımızı da… Birçok işyeri kapandı. Kim bi- maske ve nerede takı- başına gelene kadar lir hangi hayatlar, yanlış yönetim süreci ne- sadece izliyor mu? lacağı meselesi... Her- deniyle, ne koşullarda değişti. Daha bugün Hayır izlemiyor. Şu kesin diğerine müda- kamu çalışanları için asgari ücret iyileştirme anda kendileri için en hale etme hakkı oluştu görüşmelerine başladı sendikalar ancak so- güvenli ve risksiz haliy- (ya da kendinde o hak- nuç ne olacak, bilemiyorum. Umutlu da de- le hareket alıyor. Bili- kı gördü) sağlık gerek- ğilim. Ama bugün yüzde 7 büyümeden bah- yorum, bugünler de ge- çesiyle. sediyor iktidar... Bildiklerimiz farklı. Oysaki çecek. Ama özgürlük kısıt- sundukları kadar ile yaşamak zorunda olan biziz ama bizim bildiğimizden daha fazlası- nı biliyorlar iktidar sahipleri. Refahtasınız... Sanat empati Bana biraz abartı geldi diyorlar. Biliyorsu- nuz tiyatrolarımız hâlâ kapalı. Hoş açık olsa ne olacak... Aslında da açık ama kapalı. yapabilmek için Önceki gün bütün ülke sokağa çıkma ya- sağı kapsamında evindeyken bir grup u Yüzleşme oyu- çının neden katili övdü- nunda tutuklanan İstanbul’un fethinin yıldönümünü teknede ğü konusundan yola çı- katil bir kitap yazı- yemekli müzikli bir davetle kutladı. karak hayatı sorgulat- yor ve ülke çapında Bir kişiye (topluluğa) hak olan, başkası- mak, toplumları anlat- üne kavuşuyor. İn- na yasak olamaz. Herkes için özgürlük, her- mak, sanatseverin em- sanlar bir katile na- kes için adalet hedefiyle çalışmazsak, uygar pati yeteneğini gelişti- sıl ve neden hayran- rirken biraz da felsefe medeniyet seviyesi rüya olacak. Söyleyecek lık duyar? yapmak… çok şey var çünkü her konu, ayrı bir yaramı- Sanat, farklı fikirle- u Bir baba dünya- zı kanatıyor. Şimdilik nasılsa bu da geçecek re ve insanlara empati yı tek başına değişti- diyorum. yapabilmemiz için var. rebilir mi? Örneğin bir masada Bir anne değiştirdiyse SARMAL BİR YAPI 4 kişi oturuyorsunuz. baba da değiştirebilir. u Sizi Ramo dizisinde izledik. Mafya di- Dördünüzün de fark- u Yüzleşme’nin ge- zisinde oynamak mı zor, Türkiye’de yaşa- lı bir derinliği ve bakış lirinin bir kısmını mak mı? açısı var. Hiçbir konu UCIM’e bağışladınız. Ramo bir mafya masalıydı, oynadığım ka- ve yaşanan olayın da Çocuk istismarı ülke- müspet ve kesin olma- nin en büyük yara- rakter de çok renkli bir karakterdi. Kıyas- larından biri. Çocuk- dığı gibi, farklı tezahür lanabilir bir durum değil bence. Günümüz larımızı nasıl kurta- ettiği yanları var ve hiç- Türkiye’sinde yeraltı dünyası devleti yöne- racağız? bir şey göründüğü gibi tenlerle, bürokratlarla içli dışlı ilişkiler için- Çocuklarımızı eğitim değildir. Sanat, sanat- de bir sarmal yapı... Son 30 yıldır belki böyle seviyemiz kurtaracak. severin bakış açısını ve son 40 yıldır hatta... Eğitim seviyemizi yu- ufkunu genişletmek için Çünkü kuvvetler dengesi yok ülkenin. O karı çekmediğimiz sü- var. Sanatçı da bazen yüzden de hukukun bütün kurumlarıyla iş- rece sadece çocukları- sizin ufkunuzu bir katili lemediği, kuvvetler dengesinin olmadığı bir mız değil, kadınlarımı- överek genişletebilir ya Türkiye’de yaşamak tesadüflere bağlı. zın da bizim de hayat- da hayran olunacak bir larımızın tehlikede ol- katil yaratarak sizi ha- GENÇLER ÇOK OKUMALI duğunu düşünüyorum. yatı düşünmeye zorla- u Bir söyleşinizde “Gençlerden umudum Bu nedenle önce refaha yabilir. Buradaki olay, yok” diyorsunuz. Umutsuzluğunuz hâlâ giden yolumuzu açma- sanatçı katili övdü diye sürüyor mu? lıyız. Güzel günler bizi bizim de katil olmamız Bu çok eski bir konu. O gün de söylemek bekler... gerektiği değil, sanat- istediğim şekilde anlaşıldığımı düşünmüyo- rum. Ülkemizdeki eğitim seviyesi ve oku- ma alışkanlıklarından bahsetmek istemiş- Tiyatro izlemediniz diye ölmezsiniz, tim. Çünkü geleceğe yön verecek olan genç- açlıktan ölmezsiniz, hastalıktan ler ise gençler okumalı. Benim gençlerden ölmezsiniz, yoksunluktan her zaman umudum var. İnanılmaz bir ne- Gelecek için bir adım ölmezsiniz. Ttiyatro özelinde sil yetişiyor. Arkamızdan gelen tüm Z kuşa- veya genelinde sanat olmadan ğı cin gibi. Geleceğe yön verecek olan bu ku- u Pandemi hayatımı- konserler, dijital tiyatro- rak yeni yapımlar üret- da yaşayabilirsiniz, hiçbir şeyiniz şağın da okuması gerektiğine inanıyorum. zı kökten değiştirdi. Bun- lar var. Reel hayatta bi- mek, bunları da dijital- eksilmez. Ama sanat size sadece Çünkü okumadan, geçmişi öğrenmeden, in- lardan biri de tiyatro. Ki- rebir nasıl hizmet veri- tiyatro.com’da yayımla- farkında olmadığınız bir estetik sanların düşüncelerini bilmeden, kendileri mi, online tiyatro olmaz, yorsak, bilet alma aşa- mak için çok çalıştık ve duygusu sağlar, izledikçe, tiyatronun ruhuna aykırı masından sahne arka- çalışıyoruz. Ancak tabii için bir düşünce ve ideal yapısı oluşturama- takip edip bir estetik hassasiyet diyor. Buna karşı çıkan- sı konuşmalarına ka- ki oyuncuya da yapımcı- yacaklar. O zaman okumaları ve çalışmaları geliştirdiğinizde. Mesela uçakla lar da “olmaz” diyenlere dar evet biz de dijitalleş- ya da izleyiciye de kla- gerektiğini kendilerine anlatmaya çalışıyor- değişime ayak uydura- tik. Yayınlarda kullanıla- sik tiyatro kadar şu an- İstanbul’un üzerine inerken gri dum. Şimdi ise yaşadığımız bu koşullardan mamakla yanıt veriyor. bilecek tüm çeşitliliklerin da zevk vermiyor. Gele- kiremit rengi ve yeşilin olmadığı sonra, daha çok okumaları ve daha çok ça- Siz de dijital tiyatro kur- kullanılabileceği bir plat- cek için adımlar atmaya lışmaları gerektiğini anlatmaya çalışıyorum. karmaşık ara tonlarda bir şehre dunuz. Nasıl başladınız? form yarattık. Sadece başladık diyelim. Belki Çünkü çocukken bize “gelecek sizinle büyü- inmezsiniz ya da inmezdiniz bir Neredeyse tüm sektör- canlı değil, sinema filmi Z kuşağından sonra ge- yecek” dediklerinde, nasıl olacak acaba di- sanat algımız olmuş olsaydı... lerde olduğu gibi kültür kalitesinde oyunlar sah- lecek olan kuşağın kül- ye düşünürdüm. Sonra bir baktım ki attığı- Örnekleri çoğaltabiliriz ama şöyle sanat da dijitalleşti. Ar- nelemek, dijital dünya- tür-sanat alışkanlıkları- mız her adım, Türkiye Cumhuriyeti başta ol- de düşünülebilir belki. Çok mu tık dijital fuarlar, dijital nın vazgeçilmezi olan in- nı değiştiriyoruz. Bilemi- mak üzere tüm dünyanın geleceğini değişti- önemli? Bilmem! Toplumların neye süpermarketler, dijital teraktiviteyi de kullana- yorum. rebiliyor. önem verdiği ile ilgili biraz da.