Katalog

Gökten üç kitap düştü… Size üç kitaptan söz edeceğim. Her biri hem görsel hem de metin ve dahi kurgusu açısından öylesine tutarlı, sevimli, kucaklayıcı, sımsıcak üç kitap. Sade mi sade. Özgün mü özgün. Zaten bu kitaplardan biri de Andersen Ödülü’nü almış ve dünyada 8 milyonun üzerinde satmış. Bakınca diyeceksiniz ki “Hadi canım bu kitap mı?” Evet bu kitap! Hayatı en doğal yerinden yakalamış ve yakaladığı yerde bizi de görmüş ve oturmuş bu öyküyü “Alın size evrensel bir öykü! Hayat böyle yakalanır ve de böyle anlatılır!” deyivermiş. ‘EVE DÖNELİM KÜÇÜK AYI’ Her yerin bembeyaz karla kaplı ol- duğu bir kış günü, baba ayı ve yav- ru ayı dolaşmaya çıkmışlar. “Hadi ca- nım karda nasıl dolaşırlar? Onlar bu havada uyurlar” dediğinizi duyuyo- rum. Hayatı siz bu kadar gerçek mi sanıyorsunuz? Değil. Algılarınızı açın ve dinleyin! Metin şöyle başlıyor: “Bir zamanlar iki ayı varmış: Bü- yük Ayı ve Küçük Ayı. Büyüğü Bü- yük Ayıymış, küçüğü ise Küçük Ayı...” Anne Ayı, Baba Ayı, Kız Ayı, Oğlan Ayı değilmiş onlar. Ayıymış işte. Bü- yüğü Büyük Ayı, küçüğü Küçük Ayı. Birilerinin çok dert ettiği gibi ayı ai- lesi olmak gibi dertleri yokmuş. Anne oğul da olabilirmiş, anne kız da. Ba- ba oğul da olabilirmiş baba kız da. kendisinin sebep olmuş olabileceği kuşkusu onda bundan kurtulmak için mücadele etmek gerekir. Onlar birbirleriyle olmanın, birbirlerini anlamanın, Kitap bu bağlaçlar üzerine kurulu fantastik bir derin suçluluk duygusu yaratmaktadır. birbirlerini sevmenin, birbirlerini ısıtmanın birbirleri- öykü ile karşılaştırıyor bizi. Yetişkinlerin anlamadıkları şey, yaşadıkları sorun- nin hayatını kolaylaştırmanın derdindeymiş. Milo anneannesinin unuttuğu şemsiyeyi götür- lara kendisinin neden olduğu duygusunu yaşadığı- Doğanın seslerini keşfetmeye, anlamaya, kavra- mek için yola çıkıyor. Neyse ki hava güzeldi ama nı düşünmesidir çocukların. maya çalışan Küçük Ayı her duyduğu sesi Büyük yağmur başlayıverdi birden. Neyse ki anneannesi- Bu durum onlarda ciddi suçluluk duygusu yaratır Ayı’ya sorar. nin şemsiyesi vardı yanında. ve bu da gelecekte onarılmaz yaralar açar. Büyük Ayı onun sorusunu sabırla dinler ve ona Metin çocuğun yaşadığı bu durumun yarı fantas- Ne yazık ki Milo bastığı yere dikkat etmedi ve uçu- en sade haliyle anlatır. Bu anlatım onun kendini de rumdan aşağıya uçmaya başladı ve ne yazık ki ağ- tik bir dünyada imgeler üzerinden açıklamaya ça- keşfetmesi için hoş bir yolculuktur. zı açık bekleyen balinanın ağzının içine düşüverdi. lışıyor. Sade, yumuşak bir dille Bruno Dede’nin di- Yorulunca karlara çöküveren Küçük Ayı’yı omuz- Fantastik öykümüz böylece başlayıverdi. linde sesletiliyor. larına alan Büyük Ayı onu mağaraya kadar taşır. Milo neler yaşadı neler. “Neyse ki şemsiyem var- (Böyle Büyük Ayı’lara rastlayınca biz de çok mutlu SONUÇ dı” dedi, “Ne yazık ki korsanlarla karşılaştım” dedi. oluyoruz değil mi? İşte Büyük Ayı olmak böyle gü- Birçok yazımızda altını çizerek vurgulamaya ça- Her şey iyi iken “Neyse ki!”, kötüye yolculuk baş- zel bir şey). lıştığımız konu çocuğun yetişkinler dünyasının ka- layınca “Ne yazık ki!”. Mağaralarında sıcacık battaniyeye sarılmak, fe- fasına göre biçimlendireceği bir nesne olmadığıdır. Bir çocuğun yaşamına böylesine dilsel güzellikle- nerlerle aydınlatılan mağaranın fantastik dünyasın- Onların temel ihtiyaçlarını karşıladığınızda (yedir- ri salt bir örnekle değil fantastik bir metinle soktu- da hayallere dalmak ve de üstelik Büyük Ayı’nın mek, içirmek, giydirmek, okula göndermek) tüm ğunuz zaman onun dile yakınlığını, anlatımda fark- masallarında ateşin çıtırtısında büyülü bir dünyaya görevlerinizi yerine getirmiş olmazsınız. Bunu zaten lı biçim ve biçemleri kullanma becerilerini, düşleme uçup gitmek... yapmak zorundasınız. gücünü de artırmış olursunuz. Karda dolaşan iki ayı, Büyük Ayı ve Küçük Ayı ne Aslında bunların eksik olması durumunda dev- Sonra karşınızda dilinizde şakıyan bir kanaryayı tatlı ısıtıyor bilseniz. Böylesine basit bir öyküyü, öy- let çocuk hakları gereği eksik olanı kapamak zo- (yavrunuz) dinlemenin tadını yaşarsınız. lesine güzel görsel öyküye dönüştürmüş ki çizer, rundadır. baktıkça doyamayacaksınız. ‘FIPS OLANLARI ANLAYAMIYOR’ Çocuk yaşamı merak eder. Onu anlamaya, kav- Çocuklara gerçekliği daha kolay anlatabilmek ve ramaya, anlamlandırmaya çalışır. ‘NEYSE Kİ NE YAZIK Kİ’ Sorularına sabırla yanıt vermek ve onun tanıma- onların daha yumuşak biçimde bununla karşılaştı- Edebiyat dildir. Söyleme yeteneğidir: “Neyse ki, rabilmek için onu gerçek üstü dünyaya, fantastiğe ya çalıştığı dünyayla özgüvenle karşılaşmasını sağ- ne yazık ki…” iki güzelim bağlaç. götürürsünüz. lamak zorundadır yetişkinler dünyası. Gereken yerde cümlenin başına koymazsanız Çocuk orada bununla karşılaşır ve sorunsuz bi- Çocuğun en temel ihtiyaçlarından birisi dildir ve cümlenin tadı kaçar, hatta anlamı bile kaçar ama çimde sorgulama ve konuyla ilgili kendini, duygula- kendini en iyi ifade edebilmesi onu daha güven- uygun yerde kullanıldığında cümleye öyle bir tat rını, tepkilerini ifade etme özgürlüğünü yaşar. li yapacaktır. verir ki cümle tadından yenmez. Yenir elbette, oku- Fips bir köpek yavrusudur. Sadece köpeklerin Elbette karşısında onu dinleyen ve anlayan yetişkin- nur da. lerin olması koşuluyla yoksa dil suskunluğa bürünür. yaşadığı bir sokakta oturmaktadır. “Neyse ki” dediğinizde cümlenin devamında Sokağın bir Bruno Dede’si vardır ve mutlu mutsuz Anne baba çocuklarının sorumluluğunu taşımak olumlu bir gelişmenin varlığını duyumsarsınız. Kış günü paltonuzu unutmuşsunuzdur; neyse ki hava tüm yavru köpeklerin duygularını burunlarından anlar. zorundadır. Elbette sevgilerini yitirmişlerse bunu Fips de mutsuz bir köpek yavrusudur ve an- birlikte değil ayrı ayrı yapabilirler. güneşlidir ve sizi ısıtır. “Ne yazık ki” dediğinizde ise bir beklentinin ya ne babasının sürekli kavga etmesinde çok etkilen- Asıl sorun bunu çocuklarına anlatırken onu özne mekte ve onların ayrılma düşüncelerinde endişe- olarak ele almalarıdır. Üç kitap tam da bu rolü oy- da umulan bir durumun gerçekleşmemesi söz ko- nusudur. Üzücü bir durumla karşılaşmışsınızdır ve lenmekte ve gelecek korkusu yanında bu duruma namakta ve çocuğu özneleştirmektedir. n 5 Haziran 2025 14