Katalog

MERHABA EKREM AKURGAL’DAN “Orhan Veli, Melih Cevdet ve Cahit Sıtkı ile arkadaşlık ettim. Ozanlık dışında her iş bana ‘Doğu ve Batı Mezopotamya ikinci derecede bir uğraş göründü… Bilgisizliği üstünkörü bilgiden yeğ tutarım… Sosyalistim. Şiir, sosyalizm ve yalandan sakınma bana kişiliğimin temel direkleri gibi görünür. Bana Yunan Sanatının Kaynağı’ kalırsa şiirin bir ayağı toplumda, bir ayağı kişinin içindedir. Her ozan, topluma mal olan, başka bir deyimle, nesnelleşen şiirle ilgili kural, ilke ve Ord. Prof. Dr. Akurgal, Antik Yunan’ın sanat Türkiye’de arkeoloji denince akla gelen ilk düşünceleri bilmek ve öğrenmek zorundadır. isimlerden Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal ve kültür mirasının kökenlerini ararken Ozan, başka ozanlardan kendine, kendinden tarafından 1966’da Almanca yazılmış aynı yıl Akdeniz ile Yakın Doğu’nun zengin ve başka ozanlara gide gele pişer ve olgunlaşır. Ozanın İngilizce’ye daha sonraları başka dillere de karmaşık ilişkilerini de ele alıyor. Kitapta kendine varışı kolay olmaz. Uzun bir yoldur bu.” çevrilmiş olan yapıt, tam 58 yıl sonra ilk kez erken dönem Yunan Sanatındaki Yeni Assur, (Şiir Konuşması / Yapı Kredi Yayınları / s. 9) dilimizde Doğu ve Batı Mezopotamya Yunan Babil, Arami, Yeni Hitit ve Fenike-Suriye “Şiirin güzelliği söylenişinden geliyor. Doğru Sanatının Kaynağı başlığı ile Kronik Kitap etkilerinin ayrıntılı bir incelemesi zengin söze ne denir! Ama bu iş bu kadarla bitmiyor. tarafından yayımlandı. görsel malzemeler eşliğinde de sunuluyor. Şiirin arkasında birini arıyor gözlerimiz, müşterek derdimizi dert bilen, bizi bu dertten kurtarmak için çırpınan birini.” (Şiir Konuşması, s. 61) toplumlar arasındaki etkileşimi gös- “Köpürerek koşuyordu atlarımız/ Durgun denize SELİN ERKUL YAĞCI termek için de kullanır. doğru./ Bu uçuş, güvercindeki,/ Özgürlük sevinci Doğu ve Batı ilişkileri Ord. Prof. mi ne!/ Öpüşmek yasaktı, bilir misiniz,/ Düşünmek rd. Prof. Dr. Ekrem Akurgal Dr. Akurgal’ın kitap boyunca vurgu- yasak,/ İşgücünü savunmak yasak!/ (…) (1911 / 2002), Cumhuriyetimi- ladığı en önemli meseledir. Emeğin dalları kırılmış, yerde./ Işık kör edicidir, O zin ilk yıllarında bizzat Mustafa Erken Yunan sanatının oluşmasında diyorlar,/ Özgürlük patlayıcı./ (…) Kemal Atatürk tarafından arkeoloji eğiti- Yakın Doğu’nun kavramsal sanat an- Yiğit sürücüleri tarihsel akışın,/ İşçiler, evren mi için Almanya’ya gönderilmiş, 1941’de layışını, sanatçıların toplumdaki ye- kovanının arıları;/ Bir kara somunun çevresinde eğitimini tamamlayarak yurda dönmüştür. döndükçe/ Dünyamıza özgürlük getiren rini ve sanatsal üretimin bu toplum- Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğ- lar için nasıl farklı şeyler ifade ettiğini kardeşler./ O somunla doğrulur uykusundan akıl,/ rafya Fakültesi’nde Klasik ve Çağdaş Ağarır o somunla bitmeyen gecemiz;/ O güneşle gözler önüne serer. Anadolu Arkeolojisi bölümünün kurulma- bağımsızlığa erer kişi./ (…) sında öncü rol oynamıştır. YAKIN DOĞU SANATININ Gel yurdumun insanı görün artık,/ Özgürlüğün Alanda birçok kitap ve makale çalışması GELİŞMEDİĞİ YÖNÜNDEKİ kapısında dal gibi;/ Ardında gökyüzü kardeşçe bulunan Ord. Prof. Dr. Akurgal, arkeolo- DÜŞÜNCEYİ TARTIŞIR! mavi!” (Elleri Var Özgürlüğün / 1966). ji literatürüne önemli katkılarda bulunmuş, Öncelikle kitabın yazıldığı dönem- “Sosyal roman deyince, sosyal olayların şuuruna ayrıca birçok öğrenci ve bilim insanı ye- de yaygın olan Yakın Doğu sanatı- sahip romancıların, bu şuurun ışığında yazılmış tiştirerek kendi alanında bir ekol oluşturmuştur. nın evrimleşip gelişmediği yönündeki düşünceyi tartışır. Ye- eserlerini anlamak lazımdır” (Şiir Konuşması, s. 53) Dilimizde ve Batı dillerinde yazdığı kitaplar dünya dilleri- ni Assur, Babil, Arami, Yeni Hitit ve Fenike-Suriye sanatları- “İnsana inanırım, insana inandığım için de ne çevrilmiş ve büyük ilgi görmüştür. nın geçirdiği evreleri ayrıntılarıyla betimler. kendime güvenirim”. Saygın yapıtlarıyla ulusal ve uluslararası pek çok nişan ve Örneğin M.Ö. beşinci yüzyılın ilk yarısında Yunanlar tara- Büyük usta Oktay Rifat (Horozcu, 10 Haziran ödüle değer görülen Ord. Prof. Dr. Akurgal özellikle Anado- fından keşfedilen perspektifin Yakın Doğu sanatçıları tarafın- 1914 / 18 Nisan 1988) kapağımızda. Anısına lu uygarlıkları ve arkeolojisi üzerine çalışmıştır. dan da çalışıldığını gösterir. sonsuz saygıyla... Öner Yağcı’nın yazısı... Uzun yıllar boyunca kazı ve alan çalışmaları yapmıştır. Selin Erkul Yağcı (Ekrem Akurgal, Doğu ve Batı YAKIN DOĞU SANATININ ERKEN YUNAN SA- Analitik bir çalışma yöntemi benimsemiş ve önemli sentez- Mezopotamya Yunan Sanatının Kaynağı, Kronik lere ulaşmıştır. NATI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ! Kitap), Yakın Doğu sanatının Erken Yunan sanatı üzerindeki etkisi 58 YIL SONRA İLK KEZ DİLİMİZDE! M. Sadık Aslankara (Talip Apaydın / Sarı Traktör / sadece temel sanat ilkeleri ve kurallarla sınırlı değildir. Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal, 1966’da Almanca yazılmış Varlık Yayınları; Ortakçılar / İmece Yayınları) Yunan yapıtlarını yakından etkileyen karışık varlıklar, aynı yıl İngilizceye daha sonraları başka dillere de çevrilmiş Özdemir İnce (Nihat Ziyalan / Sen Neredeysen mitolojik figürler (grifon, sfenks, kentaur, sirenler vb.), olan ve tam 58 yıl sonra dilimizde Doğu ve Batı Mezopotam- Oraya / Ve Yayınevi), insan figürleri, kap biçimleri, müzik aletleri, sayısız motif ya Yunan Sanatının Kaynağı başlığı ile Kronik Kitap tarafın- Gamze Akdemir (İlker Başbuğ / Lider, Güç, ve süslemeler hatta “arkaik gülümseme” bile Yakın Doğu dan yayımlanan kitabı da ayrıntılı bir üslûp incelemesi sun- Strateji / Kırmızı Kedi Yayınları), kökenlidir. maktadır. Emin Adnan (Ahmet Erdoğdu / Çanakkale Yakın Doğu’da insan figürleri ve nesneleri ideal bir Kitabında, M.Ö. 1000 ile 500 yılları arasında geniş bir 1915: 125. Alay’ın (Adana Alayı) Atatürk’ün biçimde resmetmeyi ön plana alan kavramsal sanat coğrafyaya yayılan Yakın Doğu bölgesindeki sanat merkez- Emrinde 20 Günü / Kendi yayını), yaklaşımının, bu toplumlarda kral tarafından temsil edilen lerini analitik yöntemle karşılaştırmış ve yazıldığı dönemin baskın saray stilinin, sanat ve sanatçılar üzerindeki etkisi Yonca Mete Soy (Lisa Ridzén / Turnalar Güneye ötesinde öncü bir bakış açısıyla ele almıştır. Uçarken / Çeviren: Yonca Mete Soy / Timaş Yayınları), çok büyüktür. Kitapta ele alınan konular zengin bir görsel malzemeyle, Y. Bekir Yurdakul (Nemika Tuğcu / Minik’le resimler, şekiller ve levhalar ile çarpıcı şekilde karşılaştırıla- ORD. PROF. DR. AKURGAL’A GÖRE Olağanüstü Bir Yaz / Can Yayınları; M. Banu Aksoy rak sunulmaktadır. YUNAN ŞEHİR DEVLETLERİ VE TOPLUMUYLA / Tombik Roka / Can Yayınları; Inés Garland / Lilo Erken Yunan sanatı ile antik Yakın Doğu ve Mısır sanatla- YAKIN DOĞU ARASINDAKİ EN TEMEL FARK! / Çeviren: Emrah İmre / Can Yayınları), Yakın Doğu kabartmaları, heykelleri, mimari yapıları hat- rı arasındaki ilişkinin çeşitli yönleri günümüze kadar birçok Deniz Yılmaz (Sándor Márai / Mumlar Sonuna incelemenin konusu olmuştur. Ord. Prof. Dr. Akurgal çalış- ta küçük buluntular üzerinde bile bu mutlakiyetçi kavramsal Kadar Yanar / Çeviren: Esen Tezel / YKY), masında, Yakın Doğu’nun başlıca sanat merkezlerine ve en sanatın ilkeleri ve kraliyet saraylarının etkisi hissedilir. Nil Algan (Hürriyet Yaşar / Göç Penceresinden önemli sanat yapıtlarına odaklanır. Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal’a göre Yunan şehir devletle- Kent ve Toplum Yazıları: Göçmüş Köylü Geniş bakış açısıyla karşılaştırmalı ele aldığı arkeolojik ri ve toplumuyla Yakın Doğu arasındaki en temel fark budur. Sorunsalına Giriş Denemesi (Yazılama Yayınevi), malzemeden ve mimari kalıntılardan Doğu ve Batı ilişkile- Ticari rekabetin yaşandığı merkezilikten uzak Yunan şehir Ömer Can Uğurlu (Michael J. Seth / Kısa Kore rini sağlam bir temel üstünde tartışmak için birer araç olarak devletlerinde ise sanatsal üretim ve sanatçılar rekabet halin- Tarihi / Çeviren: Gaye Yavuzcan / Kronik Kitap) dedir ve bu durum yenilikleri beraberinde getirerek Yunan- yararlanır. da bu sayımızda yer alan yazarlarımız. Bu yapıtların öncelikle kronolojik, coğrafi, stil ve ikonog- ların sanat alanında üstünlüğü ele geçirmelerine ve Batı me- Kısa tanıtımlar ve Mustafa Başaran’ın rafik özelliklerini tanımlar ve üslup karşılaştırma yöntemi- deniyetinin öncüsü konumuna gelmelerinde önemli rol oyna- hazırladığı Bulmaca ile de düşün trafiği sürüyor. ni sadece tarihlemede değil aynı zamanda sınıflandırmada ve mıştır. n İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım KITAP Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.