Katalog

Daha çok okumalı! Köy Enstitülerinin kuruluşunun 85. yılında sokaktaki can dostların da başının dertte olduğu şu günlerde hem onların dünyasına hem ezberlere teslim yargılarımıza şöyle yakından bakmak için… Usta işi anlatımları, harika desenleriyle üç harika yapıt! Tombik’in yaşadıklarına Y. BEKİR YURDAKUL tanık olurken doğaya ait seslerin (miyavlama, havlama, çünü özenle yerleştirdim cıvıltı…), hiç sorgulamadığımız çantama. Doğruca bir ezberlerin baskısıyla “gürültü” kır kahvesine, beni Ü diye tanımlanışı üzerine de kimselerin tanımadığı. Çok düşünüyorum. sürmedi, çaycı bitti yanı Minik ve Tombik’in öykülerine başımda. Eskilerden emanet, dalınca soğuttuğum çayımı ta- kitap bir yana artık gazetelerin zeliyor garson. O arada bir kedi de pek görünmediği bir kır zıplıyor kucağıma. kahvesi. Kütüphane var mıydı Tombik’in mahallesinden çıkıp köyde? Güldüm kendi soruma. geldiğini düşünüyorum bir anda. Köy Enstitüleri yaşasaydı değil Ve onların dünyasını, dillerini, bizi okulsuz, kütüphanesiz köy de / insanları anlayıp anlamadıklarını, kalmazdı bugün. bunca değişken dünyamızla nasıl Kucağımda kitaplar, 85 yıl öteye başa çıktıklarını düşünüyorum. vardım. Yıl 1940, belki de bugünkü evin bahçesinde zincirle bağlanmış bakımsız Gerek Tuğcu gerekse Aksoy, can dostların gibi serin bir ilkbahar sabahı. 17 Nisan. köpek dikkatlerini çekince konuyu araştırmaya görüntü, koku ve seslerle sağladıkları iletişim Aradan geçen onca yıla karşın unutulmayan, durur kahramanlarımız. üzerine de ipuçları veriyorlar. etkisi süren Köy Enstitüleri… Bir kır kahvesin- Bir yandan gizlice köpeğe yiyecek ve su ta- de değilim de o unutulmaz enstitülerden birinin LİLO’NUN HARİKA MACERASI şırken bir yandan da ancak geceleri birilerinin kütüphanesindeyim. Tam da bu noktada sırayı Lilo’ya veriyorum. Inés girip çıktığını fark ettikleri evde nelerin döndü- Ya da elleriyle diktikleri fidanlar tez elden Garland’ın başkahramanı ve anlatıcısı Lilo’yla aynı ğünü ortaya çıkarmaya soyunurlar. Bu arada ağaca dönüşsün diye onlara kitap okuyan, tür- adı taşıyan yapıtı, binlerce yıldır birlikte yaşadığımız bizim kafadarları sessizce izleyen biri de vardır. küler söyleyen çocukların yanındayım. köpeklerin dünyasına geniş pencereler açıyor. TOMBİK ROKA’NIN ÖYKÜSÜ “Çoğu insan köpeklerin gülümseyip gülümse- MİNİK’LE OLAĞANÜSTÜ BİR YAZ mediğini anlayamaz.” Söze böyle başlıyor Lilo. Gözde Bitir’in hoş desenleri eşliğinde akan “Üçünü…” demiştim ya hâlâ kucağımda- Ve onun kararıyla hikâyeyi harika resimleriyle öyküyle yol alırken yanı başımda başka can lar. İlkin Anadolu içlerinden tatlar taşıyan zenginleştiren Maite Mutuberria da Lilo’nun dostlar bitiyor sessizce. hikâyesiyle Minik çıkagelmişti de ne zamandır gülümseyen resmini yapmıyor. Sokaktaki can dostlar için de zor olan gün- gözü üstümdeydi. Daha ilk sahnede, her sabah sahibiyle kal- lerde onlara ilişkin okumaların beni taşıdığı Odaya her girişimde, “Sıram ne zaman gele- dırımdan geçerken Lilo’ya gülümseyen Muriel ikinci durakta Tombik Roka çıkıyor karşıma. cek” bakışlarını duyumsuyordum. görünüyor. Muriel’in kendisini sevdiğine emin Kendisine sakinleriyle bir ev seçen Tombik’in Usta kalemiyle Nemika Tuğcu’nun var ettiği ama bir derdi var Lilo’nun! öyküsü de tıpkı Minik’inki gibi mahallenin de- “Minik”in bu ikinci hikâyesi. İlkini okuyan dost- Hikâyesine böyle başlıyor; yavru dönemin- ğerine, bir arada yaşama kültürüne, dayanış- lar, çocuklarımız anımsayacaklardır: den, şimdiki halinden, Muriel’den, parktan ve maya, birbirini içtenlikle dinlemeye, yardımlaş- Oldukça zorlu koşulları geride bırakmış, yaşadıklarından söz ediyor. Ama kötü şeyler- maya odaklanıyor. dirençle hayatta kalmış ve yeni ailesiyle buluş- den uzak duruyor. M. Banu Aksoy’un gerçekle düşseli bir kur- muştu Minik o ilk macerasında. Evin çocukları; sevecen, şakacı Emi ve Héctor, guda içtenlikle harmanladığı Tombik Roka’nın Bu kez yanından ayrılmadığı Aydan, Aydan’ın kriz geçiren Ava, onun Lilo’nun çabasıyla hastaneye Öykü Akarca’nın usta desenleriyle çoğaldığını küçük oğlan kardeşi Aycan; nereye giderlerse yetiştirilmesi… Sonra bir anda inatçı, telefona ya- da belirtmeliyim. Minik de onlarla. Günlerini neşeyle dolduran pışık yaşamaya başlayan birine dönüşen, odasına Hikâyeyi bize Memo anlatıyor. Bir de kardeşi mahalle yaşamı içinde bir gün kayboluveriyor kapanan Emi! Birikimli sokak köpeği Olivertwist, var Cancan, iki yaşında. Bir taşınma günlüğüy- meraklı Minik. Hangi arada içeri girivermiş de Armando ve kedi Berenice’nin desteğiyle olup üçüncü katına çıkıvermişse okulun, kimse de le başlıyor hikâyemiz. Memo ve Cancan için bitenleri çözmeye uğraşıyor Lilo. eğlenceli bir şey taşınmak; merakla koşulacak, fark etmeyince orada kapalı kalmış işte. Kitapları çantama koyuyorum. Çayım yine Minik’le Olağanüstü Bir Yaz’ın sıkı arkadaşları heyecanla keşfedilecek neler var neler! soğudu. Olsun, şimdi daha çok şey biliyorum Gelin görün ki “yetişkinler her şeyi fazla cid- birer ikişer çıkageliyorlar. Murat, Metin, sonra can dostlar hakkında. n ikizler Çınar’la Rüzgâr. Aydan’ın bir de ablası diye alıyor ve eğlenceden de anlamıyor!” var Aylin. Bilim insanı olmaya kararlı. Her şeyi Ciddi olalım derken hayatı ıskalama anlarımı- Minik’le Olağanüstü Bir Yaz / Nemika biliyor, o yüzden ailedeki lakabı “Profesör”. za yönelik hoş eleştirilerle bezediği anlatısında Tuğcu / Resimleyen: Gözde Bitir T. / Can Daha ilk satırlarda kendimi; sımsıcak, her- Aksoy, kedilerin ve köpeklerin dünyasına ala- Çocuk / 131 s. / 9+ / 2024. kesin birbirini tanıdığı, çocukların gün boyu bildiğine yakından bakmamız için de incelikli Tombik Roka / M. Banu Aksoy / Resimleyen: güvenle dolaştığı, mahallenin her yanını ken- bir çağrıyı fısıldıyor. Öykü Akarca / Can Çocuk / 120 s. / 8+ / 2025. dilerinin bildiği o çoğumuzun anılarında kalmış Önyargılarımıza ve kalıplaşmış düşünceleri- Lilo / Inés Garland / Resimleyen: Maite mahalle yaşamında buluveriyorum. mize hapsolmasak ne iyi olur yolunda bir fe- Mutuberria / Çeviren: Emrah İmre / Can Mahallede kimin yaşadığını bilmedikleri bir rahlığa da çıkarıyor okurunu. Çocuk / 10+ / 163 s. / 2025. 17 Nisan 2025 16