Katalog

BORIS VIAN’DAN ‘MEZARLARINIZA TÜKÜRECEĞİM’ Lanete dönüşen bir edebi aldatmaca! Mimar, yazar ve trompetçi Boris Vian (10 Mart 1920 / 23 Haziran 1959), sözde Afro Amerikan bir yazar olan Vernon Sullivan imzasıyla 15 günde yazdığı kült romanı Mezarlarınıza Tüküreceğim, sadizme varan hoyrat bir cinsellik ve karşılıksız şiddet içeren çarpıcı bir metindir ama aynı zamanda sosyopolitik bir boyutu da vardır. ABD’de o dönemde resmi olarak uygulanmakta olan ırk ayrımcılığını yeren ve geniş yankılar yaratan bir yapıttır. Bir edebi şaka gibi başlayan süreç genç yazarı kırıcı eleştiriler, davalar ve soruşturmalarla geçen aylar sonunda ölüme kadar götürmüştür. bebi var. Başka ülkelerin pisliklerini biz Fransızlar mı ya- olaydan çok FERDA FİDAN Çizim: GUILLAUME NÉEL yınlayacağız” der Parker. etkilenmiş, morali epey bozulmuştur. Bu aldatmacanın hayatının so- 946 yılında bir tem- YAZARIN KİMLİĞİ HAKKINDA KUŞKULAR... nuna dek başına bela olacağının farkında değildir. Çocuk- muz akşamı 26 yaşın- Buna karşılık bazı eleştirmenler romanı “ırkçılığı he- luğundan beri muzdarip olduğu kalp hastalığı yavaş yavaş 1 daki genç mimar, ya- def alan cesur bir yapıt” olarak görse bile zihinlerde bu ilerlemekte, neşeli genç adam yerini tasalı ve tedirgin bir zar ve trompetçi Boris Vi- kez yazarın kimliği hakkında sorular oluşmaya başlar: insana bırakmaktadır. an (10 Mart 1920 / 23 Ha- Kimdir bu Vernon Sullivan? Kimsenin ulaşamadığı bu Sonunda mahkeme kitabı yasaklamış, çevirmeni ve ziran 1959), müzisyen ar- Afro Amerikan yazarı Boris Vian nereden tanıyor olabi- editör ağır para cezasına çarptırmıştır ama hükümetin çı- kadaşı Georges D’Halluin lir? Bazı eleştirmenler Vian’ın aslında kitabın çevirmeni kardığı genel af yasasından yararlanarak temize çıkarlar. ve kardeşi Jean D’Halluin değil yazarı olduğundan kuşkulanmaya başlar. Ve rol yapmaktan bıkan Vian, romanın yazarı olduğunu ile Paris’te sinemaya gitmek resmen kabul eder. ROMANDAN ESİNLENEN BİR KATİL üzere buluşur. Yayıncılık Birkaç ay içinde 100 bin adet satılan Mezarlarınıza Tü- HER ŞEYİ DEĞİŞTİRİR! yapan Jean D’Halluin’in Soruşturma sürerken Jean d’Halluin bir sabah ansızın, küreceğim artık tam bir bestsellerdir. Boris Vian mühen- işleri yolunda gitmemek- disliği bırakarak kendini tamamen sanata adayabilecektir. ahlak polisince gözaltına alınır. Vian’ın keyfi yerindedir, tedir ve bir bestseller ya- bazı büyük yazarların kariyeri- Ama edebi kariyeri artık kurgu- yımlayarak iflastan kurtul- nin böyle skandallarla başlamış sal ikizi Vernon Sullivan’in göl- manın yolunu aramaktadır. olduğunu unutmamıştır. Sansür gesindedir zira kendi imzasıyla Vian’a o zaman çok komitelerinin kavrayamayacağı yayımlanan diğer kitaplarının revaçta olan Amerikan polisiye romanlarına yadsınamaz bir gerçektir bu. Bu satışları çok düşüktür. benzer bir kitap yazıp yazamayacağını sorar. Vian fikri gelişme üzerine romanın kopya- Okurlar ölümün saçmalığına eğlenceli bularak hevesle kabul eder ve gece gündüz ça- ları ışık hızıyla satılmaya başlar. karşı şiirsel bir başkaldırı gi- lışarak 15 gün gibi kısa bir sürede Mezarlarınıza Tüküre- Ancak Mart 1947’de işlenen bi yarattığı kendi romanlarına ceğim adlı romanını yazar. bir cinayet bu keyifli havayı bir değil, şiddet ve cinselliğin öne Kitap tam bir edebi aldatmaca olarak tanıtılacaktır: Söz- anda zehirleyecek ve sıkıntılı bir çıktığı ve Vernon Sullivan’ın de Afro-Amerikan bir yazar olan Vernon Sullivan tarafın- dönemin başlangıcını oluştura- yazdığı(!) romanlara rağbet et- dan yazılmış ama Amerikalı editörler yayımlamaktan kork- caktır. Montparnasse’da bir otel mektedir. muşlardır. Bu yüzden Boris Vian metni Fransızcaya çevi- odasında bir adam, ayrılmak is- Bu nedenle 1947-1950 ara- rerek yazarı tanıtmak ve onore etmek istemiştir. teyen metresini boğarak öldür- sında Vernon Sullivan adıyla Roman, sadizme varan hoyrat bir cinsellik ve karşılık- dükten sonra, yatağın yanına üç roman daha yazmasına kar- sız şiddet içeren, çarpıcı bir metindir ama aynı zamanda romanın bir nüshasını koymuş şın yazarlık serüveninden vaz- sosyopolitik bir boyutu da vardır. Mezarlarınıza Tüküre- ve Anderson’un aynı şekilde iş- geçme noktasına gelmiştir. ceğim, ABD’de o dönemde resmi olarak uygulanmakta lediği sadistçe cinayetin betim- 1953’de Yürek Söken’i yayım- olan ırk ayrımcılığını yeren bir yapıttır. lendiği sayfayı açık bırakmıştır: lar ve yazmayı bırakır. Roma- Irkçı beyazlar tarafından - beyaz bir genç kızı sevdi- “Gözleri kapalı, eteği kar- nı sinemaya uyarlamaya karar- ği için - linç edilen kardeşinin intikamını almak amacıy- nına kadar sıyrılmış, yerde lı yönetmen Michel Gast uzun la yola çıkan ve Bukcton kasabasına gelen Lee Anderson yatıyordu,. Sırtımda yine o ısrarlar sonucunda Vernon adlı bir melez gencin öyküsüdür bu. tuhaf gerginliği ve elimin bo- Sullivan’ı unutmaya çalışan ABD’de geçen öykü, ilk satırlardan itibaren okuru ka- ğazını sıktığını hissettim ama Vian’ı ikna etmeyi başarır. ranlık bir atmosfere sürükler: “Buckton’da kimse be- kendime engel olamadım (…) 23 Haziran 1959’da Bo- ni tanımıyordu. Clem bu kasabayı işte bu yüzden seçmiş- Hâlâ nefes alıyor olmalıydı ris Vian, Paris’te Marbeuf si- ti ve ayrıca, korkup vazgeçsem bile, daha kuzeye doğru (…) Cebimden Lou’nun tabancasını çıkardım ve boynu- nemasında nihayet bitmiş filmin özel gösterimine katıl- devam etmek için yeterli benzinim kalmamıştı (…) Ara- na iki kez ateş ettim.” mak üzere dostlarıyla buluşur. Ama ilk sahnelerden iti- banın bagajında çocuğun küçük tabancası vardı, dandik, baren yüzü asılır, filmin hiç inandırıcı olmadığına ilişkin ucuz bir 6.35. Şerif cesedi götürüp gömmemizi söyledi- ÖLÜMCÜL BİR SÜREÇ! ğinde hâlâ cebindeydi.” sitemde bulunurken birden yerinden kalkar, gözleri fal- Yapıtı yerden yere vurmakta yarışan popüler akşam ga- taşı gibi açılır, soluk almaya çalışırken yere yığılır ve ha- ABD’ye hiç ayak basmamış olan Boris Vian’ın, okudu- zeteleri için bulunmaz nimettir bu olay. Onlara göre ka- yatını kaybeder. ğu kitaplar, izlediği filmler ve bir trompetçi olarak çok iyi til bu cinayeti Vernon Sullivan’ın romanının etkisinde ka- bildiği caz müziğinden esinlerek yazdığı kitap, Vernon Sul- Bir edebi şaka gibi başlayan süreç genç yazarı kırıcı larak işlemiştir ve Boris Vian’ın olayda büyük sorumlu- eleştiriler, davalar ve soruşturmalarla geçen aylar sonun- livan adıyla Kasım 1946’da yayımlanır. İlk tepkilerin ço- luğu vardır, onların gözünde Boris Vian bu cinayetin az- ğunluğu serttir. “Sadist bir adamın iç karartıcı cinsel san- da ölüme kadar götürmüştür. Yıllardır çektiği hastalığın mettiricisi gibidir. rısı” gibi ağır ifadelerle betimlenerek acımasız bir eleştiri Önce bu saçma ithamlara yanıt vermemeyi tercih eden Vi- çaresiz olduğunu çok iyi bilen ve yakınlarına “Ben kırk yaşına varmadan ölmüş olacağım” diyen Boris Vian, bu yağmuruna tutulur ve sonunda din odaklı çevrelerin ileri an, olayın boyutu genişledikçe endişeye kapılır ve kendini gelenlerinden Daniel Parker müstehcenlik nedeniyle dava savunmak için “Ben katil değilim” ve “Ben cinsel sapık de- yüzden hızlı yaşayıp hızlı çalışmış ve öngörmüş olduğu açar. Bir gazeteciye “Amerika’da yayınlanmamışsa bir se- ğilim” başlıklı iki makale yayınlamak zorunda kalır. Sonuçta gibi 39 yaşında aramızdan ayrılmıştır. n 12 28 Mart 2024