Katalog

GEORGE SAUNDERS Absürt edebiyatın ödüllerle taçlandırılmış yeni kralı! George Saunders’in kısa Hayatımızı ele geçiren süre önce yayımlanan “kişiselleştirilmiş Kurtuluş Günü’ndeki reklamların” pençesinden (Çeviren: Niran Elçi / kurtulamamamız (Benim Deli Dolu Yayınları) ile Frapan Torunum - İkna öykülerini okurken öyküler Ulusu), baskın kültürün mi absürt, yoksa yaşadığımız etkisiyle hissettiğimiz gerçeklik mi diye merak şişmanlık, çirkinlik, yalnızlık ediyorsunuz. Kitaba ismini (Berberin Mutsuzluğu - veren “Kurtuluş Günü” Pastoralya), tamamen aklını adlı öyküde işyerlerimizde kaçırmış bir despotun bir hissettiğimiz sıkışmışlığı, ülkeyi nasıl ele geçirdiği iş dünyası dışında bir hayat (Phil’in Dehşet Verici Kısa yaşayamazken, hatta Saltanatı), zamane siyaseti böyle bir hayatı tanıyacak toplumu kesimlere bölüp zaman ve olanakbulamazken birbirine düşman ederken düşlediğimiz kurtuluşu ve sonuçlarını hayal ediyoruz. ailelerin yine de birbirlerine tutunmaya çalışması (Sevgi Saunders evreni, bizi hapsolduğumuz kutudan kurtarıp Mektubu - Kurtuluş Günü) tanıdık gelen acı ayrıntılardan. dünyaya fırlatmayı vaat eden bir evren. Yeni, deneysel, Grotesklik ve kasvet öykülerine hâkimmiş gibi görünse çarpıcı tarzının amacı biz okuyucuları yakalamak, de yaklaşımında o zavallı insanlığa karşı sevgisini ve sarsmak ve kafamızın içine bir parça anlayış, yüreğimize dayatılan ümitsizliği görmeyi başardığımızda bir umut ışıltısı bir parça merhamet ve sevgi sokmak. yaratabileceğimize inancını okumak olanaklı. sonra kendimizle başbaşa kalmışken itiraf etmemiz gerekir Daha çok öykücülüğüyle bilinen ve toplam 12 kitabı bulu- NİRAN ELÇİ ki, şikâyet konusu yüzlerce şeyin bir kısmının, hadi diyelim nan George Saunders, ABD’nin Teksas eyaletinde, Amarillo şehrinde doğdu ve Illinois, Oak Forest’ta büyüdü. Colorado ki birkaçının sorumlusu biziz. NE İŞE YARAR BU ABSÜRT EDEBİYAT? School of Mines’tan jeofizik diploması aldı ve Endonezya’da Saunders eserleriyle bizi o yüzleşmeye zorluyor. “Edi- Ne işe yarar bu absürt edebiyat? Edebiyatın “insanlık du- jeofizik araştırmacısı, Chicago’da çatı ustası, Beverly Hills’de len” sensin ve bunun acısını, sıkıntısını çekiyorsun ama rumunu” yansıtması ve yorumlaması beklenir fakat her biri- kapıcı ve Rochester, New York’ta teknik yazar olarak çalış- acaba bazı konularda “eden” tarafta da olabilir misin? Bir miz söz konusu “insanlık durumunu” bizzat yaşadığımızdan tı. 1997’den beri Syracuse Üniversitesi’nde Yaratıcı Yazar- düşün bakalım. Kendini hayatın içindeki o gündelik kö- öylesine kanıksamışız, öylesine bıkmışız ki artık çoğumuzun lık Programı’nda ders veriyor. tülüklere maruz kalan iyi kişi olarak görüyorsun, kendi ilk dürtüsü yüzleşmek değil “kaçış edebiyatına” başvurmak. George Saunders 2017’de, Man Booker Ödülü’nü kazan- hikâyenin kahramanısın. Edebiyatta absürtlük bir yandan bu kaçış amacına hizmet dı ve Golden Man Booker Ödülü finalisti oldu. 166 oyun- Ama dürüstlük, mertlik, yakışıklılık / güzellik, karizma, ediyor ve uçuk kaçık ortamlar, karakterler ve olay örgüleri cudan oluşan bir kadronun yer aldığı Araf’ta adlı sesli kita- zekâ ve feraset kontenjanı kısıtlı ki bana göre bu tür kah- tasarlayarak günlük hayattan uzaklara taşıyor. bı, en iyi sesli kitap dalında 2018 Audie Ödülü’nü kazandı. ramanlar yalnızca kurmaca eserlerde varlar. Bu durumda o Uzaklara taşıyor taşımasına fakat edebiyat ve absürt ede- Saunders’ın öyküleri 1992’den beri düzenli olarak The New küçük kötülükleri yapan kel ve/veya şişman ve/veya yaşlı biyat öyle çok fazla uzaklaşabilmemize de izin vermiyor öte Yorker’da yayınlanıyor. Aralığın Onu adlı kısa öykü kolek- ve/veya saçma kişiler kimler? yandan. Uzağa fırlatacakmış gibi havaya attıktan sonra ya- siyonu Ulusal Kitap Ödülü finalisti oldu ve 2013’te İngiliz- Eğer bunlar, bazı özelliklerimizle bizlersek, belki de kalıyor, omuzlarımızdan tutarak sağlamca silkeliyor ve “Şu- ce’deki en iyi kurgu eseri için verilen Folio Ödülü’nü ve en görkemli kahramanlar değiliz, olmak zorunda da değiliz. na bak!” diye azarlıyor. “Bu sensin işte! Senin hayatın! Şu iyi kısa öykü koleksiyonu için verilen Öykü Ödülü’nü ka- Saunders’ın öykülerinde tasvir ettiği absürt karakterleriz. zandı. Kısa öyküde mükemmellik konusunda MacArthur ve haline bak!” Hakkını vermek lazım. Yeryüzünde hayatının Guggenheim Bursları, PEN/Malamud Ödülü aldı. kötüye gittiğinden yakınmayan ve geleceğe ilişkin umut bes- JEOFİZİKÇİ, ÇATI USTASI, KAPICI, George Saunders, Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademi- leyen bir avuç şanslı insan arasında değiliz ve evimizin dış YAZARLIK KARİYERİ BAŞARILARLA si ile Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi üyesi. 2013 yılın- DOLU BOL ÖDÜLLÜ BİR YAZAR kapısını kapatıp, sosyal yüzümüzü düzgünce dolaba astıktan da Time dergisi tarafından dünyanın en etkili 100 kişisinden biri seçildi. GELENEKSEL ÖYKÜCÜLÜĞÜN YAYA KALDIĞI YERDE BAYRAĞI DEVRALIYOR! Toplumun yapısı karmaşıklaştık- ça yüzleştiğimiz sorunlar çoğalır ve bir yandan bolca özgürlük bulup, di- ğer yandan o özgürlük denizine ba- şıboş bir kayık misali salınırken, va- roluşumuzu ifade eden ve bizi ger- çekten görerek, anlayarak, analiz ederek bize yansıtan yeni yazarlara, yeni tarzlara ihtiyaç duyarız. >> 6 1 Haziran 2023