Katalog

‘SANAT, ZANAAT VE TİCARET ÜÇGENİNDE KİTAP EDİTÖRLÜĞÜ’ Editör ne iş yapar? Editör Ne İş Yapar? Sanat, Zanaat ve Ticaret Üçgeninde Kitap Editörlüğü (Delidolu Yayınları), Peter Ginna’nın deneyimli editörlerin bilgi ve deneyimlerini paylaştıkları makalelerini bir araya getirdiği bir derleme. ABD’de bir endüstri niteliğinde olan kitap yayıncılığını ve “editör”ün bu sistemdeki rolünü tüm yönleriyle ortaya koyan kitap, farklı okur gruplarına sesleniyor: Editör olmak isteyenler, yayıncılık alanında başka görevlerde çalışanlar, kitapların nasıl hazırlandığını merak eden kitap kurtları ve bir yayınevinde ve/veya bir editörün zihninde neler olup bittiğini bilmek isteyen yazarlar… BERNA AKKIYAL YAZAR İLE OKUR ARASINDAKİ KÖPRÜ Dışarıdan bakıldığında bir metni düzeltip geliştirmekten ibaret görünen editörlük işi aslında çok daha kapsamlı bir sorumluluklar dizisini içerir. Esas işi bir metni okumak, geliştirmek ve yayıma hazırlamak olsa da günümüz yayıncılık dünyasında editör bir kitabın yayımıyla ilgili tüm aşamalarda görev alır. Çok sayıda başvuru arasından yayımlanacak nitelikte kitapları seçmekle hatta anlatılmaya değer bir hikâyenin kitaba dönüştürülmesini sağlamakla görevli olan editör, yazara karşı yayınevini, yayınevinde ise yazarı temsil ederken aynı zamanda yazar ile okur arasında da köprü kurar. Editörün işini hakkıyla yapabilmesi için hem yazarın yaratmayı amaçladığı şeyi çok iyi anlaması hem de okurun beğenilerini ve ihtiyaçlarını bilmesi gerekir. Metinde işlenen konuya vakıf olmalıdır. Kitabın satış başarısı kazanması ise, piyasaya ilişkin yeterli bilgiye sahip olmasına yani okurun aradığı şeyi bilmesine bağlıdır. SANAT, ZANAAT VE TİCARETİN BİRLEŞİMİ ABD’deki yayıncılık sektöründe, teknolojik gelişmelerin de etkisiyle kitap satış kanalları büyük bir dönüşümden geçerken büyük ticari yayıncılar ile belli alanlarda uzmanlaşmış küçük yayınevleri ve hatta kendi kitaplarını yayımlayan yazarlar piyasada bir arada varlık gösteriyor. Küçük yayınevlerinde çalışan editörler kitabın seçiminden yayımlanmasına ve pazarlanmasına kadar tüm aşamalardan sorumluyken devasa şirketlere bağlı ticari yayınevlerinde kitabın yayım sürecinin her bir adımı farklı editörlerce yürütülüyor. Ne olursa olsun, kitabın alt başlığının da işaret ettiği gibi, editörün yaptığı işin sanatı, zanaatı ve ticareti birleştirdiğini görüyoruz. Sektörün işleyişini kavramak ve bir metni yayın süreçlerinden geçirip piyasaya sunabilmek, editörün birlikte çalıştığı yazarlara ve kitapları ulaştırdığı okurlara gerektiği gibi hizmet edebilmesinin önkoşuludur. ABD’deki yayıncılık endüstrisinin çeşitli kollarında çalışan editörler, ticari yayıncılık, kitlesel satışa yönelik yayıncılık, çocuk ve gençlik kitapları yayıncılığı, akademik yayıncılık, eğitim yayıncılığı, başvuru kitapları yayıncılığı gibi farklı sektörlerin işleyişine ilişkin önemli bilgiler paylaşıyorlar. Bunun dışında, ABD’de giderek önem kazanan yazarların kendi kitaplarını yayımlaması konusu da ele alınıyor. EDİTÖRLÜĞÜN ÜÇ AŞAMASI Hangi sektör olursa olsun, editörlüğün işleyişinin üç aşamalı olduğunu görüyoruz: Birinci aşamada editör, yayınevinin listesi için en uygun kitabı seçip haklarını satın alır. Bunun için yazar temsilcileri ve ajansların önerilerini değerlendirmekle yetinmez, gelecek vadeden yazarları keşfeder, bir proje tasarlar ve o projeyi yaşama geçirecek doğru isimlere ulaşır. İkinci aşama, yazardan gelen metnin ya da henüz kavramsal aşamadaki bir projenin geliştirilmesidir. Bu aşamada editör yazarın tamamlanmış halde sunduğu metinde değişiklikler yapabileceği gibi, bir metnin sıfırdan oluşumunda da yer alabilir. Editörün işinin üçüncü aşaması ise yayın sürecidir. Kitabın piyasaya sürüldüğü bu karmaşık süreçte editör kitabın basımından tanıtımına ve pazarlanmasına kadar pek çok farklı iş kaleminden sorumludur. Kitaba makaleleriyle katkıda bulunan isimler bu çok yönlü faaliyetin dışında editörlüğün bir meslek olarak niteliğine ilişkin de farklı bakış açıları sunuyorlar. TÜRKİYE’DE EDİTÖRLÜK Editör Ne İş Yapar?’a katkıda bulunan deneyimli editörlerin makalelerinde paylaştıkları bilgi birikimlerine ve deneyimlerine baktığımızda, Türkiye’dekine göre çok daha kapsamlı bir işbölümü olduğunu görüyoruz. Türkiye’de ancak sektör olarak niteleyebileceğimiz yayıncılık faaliyeti, ABD’de bir “endüstri”. ABD’deki büyük yayınevlerinde bir kitabın seçimi, metnin geliştirilmesi, satır satır okunması gibi işler farklı editörler tarafından yapılırken Türkiye’de bunların hepsi ve daha fazlası tek bir editörün sorumluluğunda. En çarpıcı farklardan biri, şüphesiz, çeviri eserlerin yayımlanan başlıklar içindeki payı. ABD’de çeviri eserlerin bahsi birkaç cümleye sığarken Türkiye’de kültür yayıncılığı büyük ölçüde yabancı dillerden çevrilmiş çalışmalara dayanıyor. Bu durum, Türkiye’de editörün yaptığı işin yaratıcı yönünü oldukça kısıtlıyor. KİTAP FARKLI OKUR GURUPLARINA SESLENİYOR Çok temel bir ortak noktadan da söz etmek gerekiyor. Türkiye’de olduğu gibi ABD’de de resmi bir editörlük eğitimi yok. Editör olmayı hedefleyen kişinin çalışmak istediği alanda kapsamlı bir eğitim almanın yanı sıra, pek çok başka niteliği edinmesi de şart. İnsanın kendini sürekli geliştirmesini gerektiren ve böylece zenginleşmesini sağlayan bu özel mesleğin zorluklarını ve olanaklarını geniş bir açıdan sunan bu kitap farklı okur gruplarına sesleniyor: Editör olmak isteyenler, yayıncılık alanında başka görevlerde çalışanlar, kitapların nasıl hazırlandığını merak eden kitap kurtları ve bir yayınevinde ve/veya bir editörün zihninde neler olup bittiğini bilmek isteyen yazarlar n… KITAP l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Aykut Küçükkaya l Editör: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Olcay Büyüktaş Akça l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Reklam Rezarvasyon: l Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. Aş., Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. MERHABA K apağımızda, Feminizmi savunması ve Modernist bir yazar olmasıyla öne çıkmış, bilinçakışı yöntemini yetkince kullanarak İngiliz romanına cüretkâr bir ses getirmiş, Viktorya döneminin denenmiş anlatım yapılarının ötesine itip yepyeni bir alana taşımış öncü İngiliz yazar Virginia Woolf yer alıyor. Woolf’un yapıtlarının neredeyse tümünü dilimize çevirmiş İlknur Özdemir, bu öncü yazarı Cumhuriyet Kitap için yazıyor. Üçüncü sayfamızda, Peter Ginna’nın Editör Ne İş Yapar?’ını incelediği yazısıyla Berna Akkıyal yer alıyor. Alev Coşkun, yıllardır Rus Devlet Arşivi’nde incelemeler yapmaktadır. Halen Moskova Devlet Üniversitesi Asya ve Afrika Ülkeleri Enstitüsü’nde araştırmacı olarak çalışan Mehmet Perinçek’in kaynak niteliğindeki Kafkasya’da TürkSovyet Askeri İşbirliği’ni (19191922) inceliyor. Dr. Erdal Atabek; Feyzi Açıkalın, Prof. Dr. Yasemin İnceoğlu ve Dr. Savaş Çoban’ın kitapları ekseninde Covid19’u irdeliyor. Gamze Akdemir, Türkiye’nin haklar ve özgürlükler alanındaki referans hukukçusu Rıza Türmen ile “Barış”, “Demokrasi”, “Ütopya”, “Seçim” ve “İnsan Hakları ve AİHM Yazıları” temalarındaki yazılarından oluşan Türkiye’de Demokrasi Arayışı’nı ve çalkantılı ülke gündemini konuşuyor. Feridun Andaç, eleştirmenin işi/uğraşı çevresinde Özdemir İnce’nin Mevsimsiz Yazıları’nı açımlıyor. Behiç Ak, Ali Artun’un, Modernizm Kavramı ve Türkiye’de Modernist Sanatın Doğuşu’nu değerlendiriyor. Necdet Neydim, çocuğun yetişkinlerin nesnesi değil, yaşamın ve edebiyatın öznesi olduğunu imliyor. Emek Yurdakul, Ayfer Gürdal Ünal’ın Tırtıl Osman’ın Bir Günü’nü inceliyor. Y. Bekir Yurdakul ve Emek Yurdakul, dört güncel çocuk kitabını tanıtıyor. Hande Mir, Rahmi Kumaş’ın Unutulmaz Anlatılar’ını değerlendiriyor. M. Sadık Aslankara, yeni anlatı alanları kurma sürecini irdeliyor. Mehmet Utku Şentürk; yazar ve eğitimci Çağlayan Babacan’ın yeni romanı Masumların Katli’ni tanıtıyor. Vitrindekiler ve Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bulmaca köşemiz de düşün serüvenine davet etmeyi sürdürüyor. İyi okumalar Editörden... cumkitap@cumhuriyet.com.tr twitter: www.twitter.com/CumKitap