Katalog

ABDÜLKADİR BUDAK’TAN TOPLU ŞİİRLER: ‘DALGIN RÜZGÂR’ VE ‘İŞTAHLI MAKAS’ ‘Kumdum, cam olmaya yola çıkmıştım’... Abdülkadir Budak’ın, Dalgın Rüzgâr (1978 2006) ve İştahlı Makas (2011 2020) olarak iki ciltte okurlarla buluşturduğu şiirleri, elli yıla varan şiir serüveninde okurlarına sunduğu bir toplam. On dört şiir kitabından ve kitaplarına girmemiş kimi şiirlerinden bir araya gelen Toplu Şiirleri, şairin ilk sancıları, kendi şiirini kurma çabalarından, kat ettiği menzilde ortaya koyduğu bir yol hikâyesi. GAMZE AKDEMİR gamze.akdemir@cumhuriyet.com.tr n Bugünden geçmişine baktığında 50 yıllık şiir serüvenini nasıl değerlendirir şair? Kayda değer ilk şiiri yayımlayışımın üstünden tastamam elli yıl geçmiş (Defne, Mayıs 1970). Şiir düşünmeden, yazmadan, yeni kitaplar ya da yeni dergiler heyecanına kapılmadan geçen başka bir ömür yaşamadığım içindir ki kıyaslama şansım yok. Ben ki, bir kitabının arka kapağına “Üç ömrüm daha olsaydı bağışlardım şiire” dizesini koymuş biri olarak, toplamı okura sundum. On dört şiir kitabımı Dalgın Rüzgâr (2020) ve İştahlı Makas (2020) adlarını taşıyan iki ciltte toplamış oldum. Serüvene dair notlar vermeye kalkacak olursam… İlk kitaplar ilk sancılar; hemen ardından kendi şiirini kurma çabaları, gide gide bulduğunu sandığın bir üslup ve onu geliştirme, kalınlaştırma çabaları. “Hayat bir kâğıt sokaktı / Yürümeye değil yazmaya vardı” diyen ben, bu serüveni bir dizeyle özetlediğimi görüyorum: “Kumdum, cam olmaya yola çıkmıştım.” Bilmeyenler için söyleyeyim, camın hammaddesi kumdur. Kumken içini şiir yoluyla dışarıya gösteren bir cam mı oldum, olabildim mi? Tersinden sorayım, camdan bana bakanlar, dipteki asıl olanı, o çekirdeği, kumu görebilecekler mi? Araya giren üç çocuk, üç de düzyazı kitabı… Biri halen sürmekte olan dört dergi serüveni… Şiir merkezli bir yaşama biçimi işte. ‘ŞAİR RUHUNU YIKAR ŞİİRLE!’ n Son elli yılın şiir dünyasındaki değişimler doğrultusunda Türk Şiirinin nasıl bir değişim süreci içinde olduğunu gözlemliyorsunuz? Kendi adınıza bu değişimin şiirlerinize, veriminize nasıl yansıdığını düşünüyorsunuz? Dünya ellerini yıkar şiirle; buna bağlı olarak şair ise ruhunu. Hayata, insana ince bakmayı, estetik bir dille empati kurmayı öğrenirsin. Onun içindir ki, şiir sa dece dünyaya ait değil, şairine de aittir. Onun içindir ki her şair öncelikle kendi şiirinden sorumludur; bu sorumluluk kendi şiiri hakkında konuşma yetkisi de verecek demektir. Demeye çalıştığım şu: Elli yıllık şiir zamanında yaşıtım olan başka şairleri biraz da sert biçimde değerlendirmeye, eleştirmeye kalkmış ve bunun yanlış olduğu kanısına varmıştım. Bu sebepledir ki, genel şiir serüvenini ötekiler bağlamında ele almaktan çok, kendi yolculuğumu esas almak isterim. ‘ŞİİR AKARSU GİBİDİR, KENDİ YOLUNU BULUR’ Şiir, akarsu gibidir, kendi yolunu bulur. Bende de öyle oldu. 1960 Toplumcu Şiir Kuşağı’nın parlak dönemini yaşadığı ama İkinci Yeni etkisinin sürdüğü yıllarda başladım şiire. Elli yıl içinde dönem dönem toplumcu şiir başat oldu; zaman geldi İkinci Yeni yeniden keşfedildi, somut şiir, görsel şiir arayışları girdi araya. Şair sayısı kadar şiir çeşidi… duğu doğanın kollarında bileşiyor dizelerinizde. İster insandoğa, ister insan insan ilişkileri ya da çelişkileri olsun, neyi yazarsam yazayım önce şiir değeri taşısın ve buna bağlı olarak kendi söyleyişim bağlamında olsun istedim, bunun için çaba verdim. Şiir benim iç sesimdi, ona kulak verilsin istedim hep. Hemen her meselemi şiire konu ettim. Anlık sevinçlerimi, hüzünlü, kaygılı zamanlarımı da. “Ötekine bakar gibi kendine bakan” bir şair olduğumu yazanlar oldu. Şiir en insan, en toplum yanımdı. Ona bakıp kendimi, dünyayı gözden geçirdiğimi görüyordum. ‘TÜM ŞAİRLER KARDEŞTİR!’ n Toplu Şiirlerinizin ikinci cil di İştahlı Makas’taki “Kapalı Bir Açılım”daki dünya şiiri ve şairleri ne adanmış şiirlerinizi ve o kardeşli ği yorumlar mısınız? Genelde beni besleyen, içimde şiir yazma isteğini uyandıran şairler çok lukla bizden olmuştur ama şiirin ev rensel değerleri kollayan, işleyen bir yazın türü olduğunu düşününce ya GONCA SOYSAL bancı şairlere kayıtsız kalamazsınız. Çevirilere güvenmeme gibi bir Beni 1970 Kuşağı şairleri arasında görenler, sayanlar olmuştur. Sivas doğumlu biri olarak (Hafik, 1952) içinden çıkıp geldiğim halk kültürünü, ileriye yönelik olarak yeniden yorumlama, modern söyleyişlerle ifade etme çabasına girmiştim. lüksünüz yoktur, onları da okuyacak, şiirinizin göğünü ya da bu kuşun kanatlarını genişleteceksiniz. Hem sonra, hangi ulustan, hangi ırktan ve renkten olursa olsun şairler kardeştir ve ortak dili de şiirdir. Yesenin’i, Lorca’yı ayrıca sevdiğim bi ‘ŞİİR EN İNSAN, EN TOPLUM YANIM’ Leylâyı, Kerem’i, Ferhad’ı bugünün gözüyle okuma, dönüştürme, yansıtma gayreti içindeydim. Şimdi Yaz, Gömleğim Leyla Desenli, Sevdanın Son Kerem’i ya da İmzası Gül’deki kimi şiirler toplumcu kuşağımın ortak söyleyişinden olabildiğince uzakta tutuyordu beni. Daha sonraki arayışlar bu çekirdeği esas almak üzerinden yürütülmüştür. En linir de bu kitapta bir ya da iki dizesiyle andığım, söyleştiğim 29 şair var. Mallerme, Rilke, Neruda, Ritsos, Füruğ gibi bilinenlerin dışında Miguel Hernandez, Pierre Reverdy, Cendrars, Dario gibi Türkçede az bilinenler de var. Beni heyecanlandıran bir çalışma içine girdim ve iki yıl sonunda bu kitap çıktı. “Kavafis’le Sincan’da bir kahvede / Oturup çaylar içtik” diyen, bu tarz şiirlerin yer aldığı bir kitap bu. n dişeli Fesleğen (1999), Ahşap Anahtar (2000), Kapalı Bir Açılım (2015) vb. Dalgın Rüzgâr Toplu Şiirler 1 (1978 n Toplu Şiirlerinizin de ortaya koyduğu 2006) / Abdülkadir Budak / Yazılı gibi tüm alametleri ve halkıyla insan ka Kâğıt Yayınları / 360 s. dar doğanın şiirlerinizdeki metaforik yeri İştahlı Makas Toplu Şiirler 1 (2011 de derin. İnsana dair her duygu ifadesini 2020) / Abdülkadir Budak / Yazılı bulduğu rengârenk bir skalada esin bul Kâğıt Yayınları / 256 s. 9 7 Mayıs 2020