Katalog

Campbell'in "Tanrının Maskeleri" dizisinin iki kitabı yayımlandı Yeni Bip Teoloji mi? Tanrının Maskeleri (The Masks of God), Campbell'in mitolojik gelenekler üzerine yazdığı ve 195968 yılları arasındaki on yıllık bir dönemde tamamladığı dört ciltlik incelemesi. İmge Yayınları Tanrının Maskeleri'nin birinci ve üçüncü kitaplarını (İlkel Mitoloji ve Batı Mitolojisi'ni) Türkçe'ye kazandırdı. HALİL TURHANLI oseplı Campbell mitoloji, folklor, ve mukayeseli din konularında Mircca Eliade'dan s>onra, günümüzün en yetkin düşüniirlerinden biri olarak anılıyor. Campbell, insan soyunun birliğine inanır. İnsan soyunun alt biyolojik olarak değil, fakat aynı zamanda rııhsal düzeyde de tek bir bütün oluşturduğu savını çıkış noktası yapan Campbell, değişik kültiirler arasındaki yakın benzerlikleri saptamıştır. Şiirsel üslupla yazdığı incelemelerinde mitolojiyi popülerleştiren bu önemli düşünürün iki kitabı İmge Yayınlan'nca Türkçe'ye kazandıt ılmıs, bulunuyor. Çocukluğunda, Madison Square Garden'da, Buftalo Bill'in Vahşi Batı Gösterisi'ni izledikten sonra Kuzey Amerika yerlilerinin kültüriine büyük ilgi dııymaya başlayan Campbell, 1922 yılında Columbia Üniversitehi'ne gir miş ve burada ortaçağ yazını konusunda master derecesi almıştır.Daha sonra, Paris ve Münih'te Fransız ve Alman ortaçağ yazınları üzerinde incelemelerde bulundu. Hazırlamakta olduğu doktora tezini mitolojinin tez konusu olarak kabııl edilemeyeceği söylcndiğinde yarıda bırakarak Amerika'ya dönen ve işsiz kalan Campbdl, 1930'ları (tıpkı David Henry, Thoreaıı'nun yüzyıl önce Walden'de, göl kıyısmda yaptığı gibi) Woodstock'daki kulübesinde bol bol okuyarak geçirdi. New York'da bir kolejde mukayeseli mitoloji ve yazın dersleri vermeye başladı ve bu görevini 1972 yılında emekli oluncaya değiıı sürdürdü. 1950'lerde kendisini yakından etkilemiş olan Alman doğubilimci Heinrich Zimmer'in ölümünden sonra O'nun çalışmalarını derledi ve yayıma bazırladı. Henry Morton Robinson ile birlikte Finnegans Wake'e Maymuncuk (A Skele ton Key to Finnegans Wake) başjıklı J incelemeyi yazdılar. Anılan incelemelerinde yazarlar.Joyce'un ömrünün son on sekiz yılını basrettiği ve "dumanda yazılmış, sisin içinde bulanıklaşmış, yalnızlıkla imzalanmış ve geceyle mühürlenmiş sonu hiç gelmeyen mektup" sözleriyle tanımladığı Finnegans Wake'in yapibinı yeniden kuruyor, bazı bölüm ve tümceleri yeniden yazıyorlardı. ...• Mitolojik kahra . manların serüvenlerini açıkladığı Bin Yüzlii Kahraman (The " Hero wilh a Thousand Faces) Campbell'in en önemli incelemelerinden biridir. Bu yapıtta kurduğu modeli adlandırmada Joyce'un Finnegans Wake'de kullandığı "tekmit' (monomyth) kavramına başvuruyordu. Bin Yüzlü Kahraman'da Campbell, bütün mitolojik kabramanların aynı serüveni yaşadıklarını ileri sürer. Gündelik hayattan <,ekilme, gizemin ya da daha büyük bir bilinçlilik evresine giriş, zorlu sınamalardan ve dayanıklılık denemelerinden geçme, muzalTer olarak gAi gelerek yaşanılan deneyimi insanlığa armağan etme. Tanrının Maskeleri (The Masks of God), Campbell'in mitolojik gelenekler üzerine yazdığı ve 195968 ydları arasındaki on yıllık bir dönem de tamamladığı dört ciltlik incelemesidir. İlk kitap Tlk Mitoloji'de tarih öncesinin tarıın ve avcı topluluklarına inerek Jung'dan büyük ölçüde etkilendiği açıktır. Beri yandan, Freud'a karşı mesafelidir. O'ndan "Dr. Freud" diye söz eder. Camblell'ı ırkçılıkla suçîayan Brendan Gill, O'nun Freud'a karşı tutumunu Yahudi aleyhtarlığının kanıtı sayar. Eski mit ve gizemlere yoğun ilginin uyandığı son yıllarda birçok New Age feylezofu türedi. Bu bağlamda, paganizme duyulan ilgi hir anlamda Hıristiyan teolojisine karşı çıkış olarak değerlendirilebilir.Ancak, JosepCamp bell'ı bu New Age feylezoflarından biri saymak hyksızlık olur. ü , Nietzsche'ye yakındır. "Tanrı öldü. Yaşasın mitoloji" diyecektir. Hıristiyan teolojisine karşı çıkar. I Iıristiyanlığı doğaya karşı büyük bir güvensizlik duyduğu, Ûç Kadın, Castellön düşüş ve selamet üzerindeki vurgulamalarıyla kültürel bir hapishane yarattığı için eleştirir. Hıristiyan teolojisi, arkeolojik ve psikolojik persmitolojinin evrenselleştirici etkisine pektiflerden mitolojinin geresinmektedir. Gerçeği elinde bukökenlerini inceler. Dolundııran rahip ve deneyimi paylaşılan ğu Mitolojisi başlıklı şaman arasında seçim yapmak gerekikinci kitap eski Mıtiğinde, Campbell kuşkusuz şaman'ı sır, Hint, Çin, Japon tercihedecektir. din ve mitolojileıiCampbell'a göre mitoloji, dinleyenin doğu^ ve gelinin de katıldığı, içinde bulunduğu bir ^imlerinin incelenöyküdür. Kahramanın ya da tanrının mesine ayrılmijtır. serüveni sonuçta insana kendi deneyiÜçüncü cilt Batı Mitomini verir. Bu anlamda her insan milojisi, Antik Yunan, tik bir kahramanu'ır. Yitik baba OdyRoma mitolojileri, Zersseus'un eve dönmesini bekleyen Tedüştlük, Musevilik, Hıristilemakhos ya da ölümün gizemini yenyanlık ve İslam dinlemeye çalışan Gılgamış'tır her insan. ri üzerinde odakla• ' , nır. Dördüncü ve so Kendi kızgınlığıyla tutuşan Kali'nin öfkesi her insanda vardır. Mitler gernııncıı cilt Yaratıcı çekte insanın kendi öyküsüdür. Oysa, Mitoloji'de Campnıodern zamanlann kültürü böyle bir bell, onikinci yüzyıl"katılma gizemi"ni reddeder. (Campdan günümüze Batı bell da yakıcı itirazlarından birini taın sanat ve yazınında bu noktada yükseltir. Batı kültüru ve mitolojinin kullanıtemellendiği I Iıristiyan teolojisi, mitomını inceler. tmgc lojiyi salt ilkel bilincin bir boyutıı ola'\J Yayınlan Tanrının rak kabul eder. Batı kültürünün tarihi {'" Maskeleri'nin birinmitlerden arınma, mitolojiyi ilga süreci ve üçüncü kitaplaci olarak da okunabilir. Oysa, Camprını (Ilkel Mitoloji bell'a göre bu mitlerden arınma süreve Batı Mitolojisi'ni) cinin kendisi bir mittir. "Mitsiz insanTürkçe'ye kazandırlığın miti"dir. mış bulunuyor. İlkel Mitoloji ve Batı Mitolojisi en Campbell, tlkel lellektüel serüven için eşsiz birer oku Mitoloji'de tanrılama. Joseph CampbeH'ı okumak için rın ve mitolojik kahramanların doğal bir neden daha var. Campbell, efsanelarihinin bir taslağını çıkarır. Bütün vi rock topluluğu Grateful Dead'ı etilahi varlıkları kucaklayan bir tarihtir kilemiş bir düşünür. Topluluğun dabu. İlk bölümde, mit prototiplerini, vulcusu Mickey Hart, Büyünün Kıyıözellikle çocukların deneyimlerinde sında Davul Çalmak (Drumming at mitlerin psikolojik önemlerini öncetheEdgeof Magic) adlı kitabını yazarler. Üçüncü bölümde, avcı topluluklaken Campbell ileişbirliğiyapmıştı. Dirın dini olarak kabul ettiği şamanizmi yeceğim, "Deadhead"ler için de zogeniş biçimde ele alır. Daha sonra, runluokuma. • mitlerin geli^iminde arkeolojik verileri gözden geçirir. İlkel Mitoloji Tanrının Maskeeleri Campbell, değişik kültürlerdeki bel/Joseph Campbell IÇevKudrel Emiroğli başlı imgelerin ortak, daha doğru lu /İmge Kıtabevil 528 s. deyişle evrensel olduklarını saptar. C UMHUR IY E T K İ T A P S A Y I 1 7 0 S A Y F A 4