Katalog

Öldürmmin arkeolojisi üstüne bir Foucault yapıtı Cinayet senf onisi HİKMET ÖZOEMİR Annemi Kızkardeşimi ve Erkek Kardeşimi Katleden Ben, Pierre Riviere... / Michel Foucault / Çeviren: Erdoğan Yıldırım Ara Yayıncılık, İst. Mayıs 1991, 284 s. 23.000 TL. / CKK Kod No: 303.078 Michel Foucault (192619K4) adını felscfc diinyasın da gezinenler bilir daha çok. Sorbonne'da ve Paris ÜniversiteMnde eğitinı gnrmüş norıııal bir Fransız dcğildir o. Aralarında Kopenhag, Oslo, Lizbon, Madrid, BuHalo, İs tanbııl, Napoli ve Brüksel üniveiMtelerinin de bulunduğu hocalık serüvenine, iirılii Critique dergisinin yönctimi, makaleler, röporiajlar vc kitapları eklerıınelidir: Delilik ve Uygarlık (Paris 1961/New York 1965), Tibbi Bakışın Arkeolojisi (Paris l%VNtw York 1975), İnsan Bilimlcrinin Bir Arkeolojisi (Paris 1%6/New York 1971), Bilginin Arkeolojisi (Paıis 1969/New York 1976), CezaevininDoğuşu( Paris 1975/Ncw York 1977) vcCinselligin Tarihi ( 3 cilı) . Foucault vc ç.ılisma gnıbıınıın ortak üriinü olan K I T A P T A N B İ R B Ö l Ü M Annemi, Kızkardeşimi ve Erkek Kardeşimi Katleden Ben, Pierre Riviere (Paris 197VNew York 1975), gerçek anlamda bir cinayet senlonisidir, deınek müınkün. Bu yapıt, her gün bolca cinayet işlenen ülkemizde öldürmenin arkeolojisi üzerine bilimsel inceleme yapmak isteyecek akademisyenleri özendirnıek yanında, adalet aygıtında görevli savcı veyargıçlarla 'içerdekiler'i ve yakınları nı çok fazla ilgilendiriyor. } Haziıan 18^5 günlü Auııay Kanton yargıcının raporuna göre Foucault'nun cinayet senfonisi şöyle gelişmektedir: 1 Kırk yaşlarında, öl dürüldüğünde hâlâ üzerindeki lapayı pisjrmekle ınesjgulıııüşgibigöründiıgü ocağa sırtı dönük yatan bir kadın. Kadının ü/.erinde her günkü elbi seleri var ve saçları karı şık; boyun ve kalatasınııı arkasi deriıuien kesilıniş 2 Üzerindemavibırcekct, pantolon, çorap ve Foucault v e arkadasları, anneslnl. kız kardeslnl ve erkek kardeşlnl öldüren Pierre Rıvıe ayakkabılar ulan, kalası reln öyküsünü ölumsüzlestlrlrken, suç ve ceza, delilik ve akıl kavramlarını tartısıyorlar arkadan i)ldııkı,a derinyüzvıl FransaM'ndan günümüze kalan genç koylu, dcn ayrılmı% olarak yerde yiizii koyun yatan yedigcrçck bir kahramandır. C.inayeti işlenıeden öncc scki/. yaslarında kiiçıik biroğlançocuğu; hatıratını düsiinmiiş, olayı ha^ardıkian I!) soıııa 5 l J/erinde pamuklu basnıa bir clbisc, çoı a[> olan, 'savunma' diye yazınıştır. Otlaya çıkan metni okıı ayağıncla ayakkabı veya talıta tcıiik olmayan, avakları yanlaı, konumlaıına göre larklı ^ekillerde anlamışbahçeye açılaıı kapının esiğindc gııncyc dogru sırı iislardır. Bir aile cinayetinden gelen kahramanımız, tü yatmakta olan, dantel makaraları kııcağında, pa acababir'dcli' midir? Yoksa, öylegöziiken biri ml' tnuklu kcpi vc cinayet sırasındakopanlınışgibi g<i/ü Ftratı, tıp biliıniyle, psikiyatrısıylc, adalet ve kapat kcn bir avııç saçı ayaklarının dibiıule duran bir kı/; ma (cezaevi) aygıtlarıylaçevrilidir. yiiziin ve boynun sag tarafı çok derinden 'palalannıı^.' 'l'alıta tcrliklerinin hâlâ orada duran Sııçve ceza, delilik ve akıl kavı an ıları üzerine kıyasaııdalyenin ayakları dibinde olınasından, lalihsiz sıya mücadele verilen senloninin ikinci bölümündc genç şahsın diibtüğii ycrin karşı tarahndaki camlı ka iU temalar vaıdır. Hayvan, Deli vc Olüm; Cinayet } pının yanında danrel işledıği anlnşılıyor Söylenceleri; Hafifletici Sebepler; Kral Katlı ve Anababa Katli; Pierre Riviere'in Paralel Yaşantıla Bıı üçlü cinayetin kesici kenarı olan bir aletle işjen rı, Doktorlar ve Yargıçlar.. diğianlaşılıyor." Finalde ise, Aklın üuraklamaları başlıklı kısıııı çaBilindiği üzere, böylc duıuınlar için yapılan işleııı, lınır. ülketlen ülkeye pek larklılık göstcrmcz. Vucutları inPierre Rivierec oldukça kabarık sayıdakı ana cclcycn doktorun yazdığı olıım raporıı, sııçıın tanıkbaba katillcrini^iyotindenkurtarmış olan hafitlciici larının verdikleri itadeler, savcının raponı, ön soruş sebepler uygulanıasındanyararlanma ve 1X32 l'rantıırma, tııtııklanma talebi, ilk sorgu, iddianaıııe, gazesız Ceza K a n u n u n a göre beraat etıne lıakkı ııedeıı te haberleri, adli tıp görüşü, savunma ve hüküııı. tanınmanuş ve ncden kralivet al lıakkı savesinde ceTemyizeverilendilckçe.onay veolıim.. /.asınınhalilletilınesiolanagı vcrilmemişti.' Foucault \v arkada^ları, anncsini, kız k.ırdeşıni vc Michel Foucault vc çalışına grubıı kiı.ıpt.ı bıııııı erkek kardcşini öldüren Pierre Riviere'ın öyküsünü t.ırıısıvorlar. '. ohimsiizlestirirken biı de k.ıbı.ıman wıratı\orlar. 19. >&*••• 19. yüzyılda bir aile cinayeti Pierrc Rıvıcre NorınaiKİv de (ialv.ıdos cvaletmde vaşavan bir köylünüıı oğlıı } Ha/iraıı I K ü ' d e hir bııdarna satınnı aldı ve annt'sımn, kı/ kardeşının vı eıkek kardcjinin v.ış>,ıiıılaı ına auınadan son vcrıli. Olay hclıi'.si/liklerle çevrelenmı^tı; bolgedc budala olarak bılinon Kiviıır, tlurıı^ıııasıııı bfkk'ikcıı nıulue^enı gu/elliktc nıcytlan,ı gctırılmı^ bir dokumunu va/.dı; avııkatlar ve tıp adamları Kivii;rc olayında hafilletici ımleııler vc delilik kavramları üzerimlc tartıştılar ve dahası, bütün bıı olayların gidi^i, aynı yıl Iicsc lıi niıı Frası/larııı kral kalli vc ana baba katlini o/,de^ s.iMiı.ıları tcmclinde dava üzerındc olajian dı^ı siyasi clkilcriıı 11<>;;m;ısıım ncdcn olan Louis Philippc'c saldırmasından ctkilcndı. Michel rdınault vc (,'alı^nıa aikada^ları (.inayetlerle ilgili bclgclcri lopladılar: şahıtlcnn ıtadelen, adalcr görcvlılcrının rapoılaıı, lıbbi ^oıiı^leı vc'l'icııi Rivicıc ııı olagandışı liiitırat ınclıu. . C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 7 9 3 A yFA 5