Katalog

Dünyamn en büyük kitap fuarı dün açıldı Frankfurt bu yıl politik Dk kez 1949 yılında açılan Frankfurt Kitap Fuarı 43 yıldır gelişmesini sürdürerek bugünlere ulaştı. Bu yıl îranlı yayınevlerinin katılım tartışmalarına sahne olan Fuar, tarihinde her zaman siyasi koşulların aynası oldu. Doğu Avrupa'da patlak veren dönüşümlerin etkisini standlarda hemen görebiliyorsunuz. 14 Ekim'e kadar açık kalacak olan Fuar'a bu yıl Cumhuriyek Kitap Kulübü Türkiye'den 33 yayıneviyle birlikte katılıyor. DİLEK U P T Ç M İ U I FRANKFURT Kitabın ahlaklısı ya da ahlaksızı yoktur; kitap ya iyi yazılmıştır ya da kötü hepsiokadar."Oscar Wilde'ın bu sözü, bu yılki Frankfurt Kitap Fuarı'nda oldukça sık anılıyor. Dün başlayan ve 14 ekim tarihine kadar açık kalacak olan 43. Frankfurt Kitap Fuarı kimine göre "ahlaksız", kimine göre "yeteneksiz" bir yazar olan, ama düşünce özgürlüğünün simgesi haline gelen Salman Rüşdü'nün gölgesinde kalıyor bu yıl. Iran'ı Salman Rüşdü'ye karşı ölüm fetvasını geri alana kadar Fuar'dan men eden Fuar Müdürü Peter Weidhaas, bu yıl ilk kez İran'dan sekiz yayınevine fuara katılma izni ver Frankfurt Fuan standlanndan ve kentton Wr görtlntfe mişti. Başta Günter Grass olmak üzere bazı Alman yazarlarından, uluslararası yayınevlerinden ve Salman Rüşdü'nün kendisinden gelen protestolar üzerine İranlı yayınevlerine yapdan çağrı geri alındı. İranlı yayınevleri Frankfurt'a gelmedi. Ama 90 ülkeden 8 binin üzerinde standda yine yüzbinlerce kitap sergileniyor. Dünyanın dört bir yanından, Amerika'dan, Afrika'dan, Asya'dan gelen yayıncılar standlarında kitap siparişi alıp veriyor, yayın hakları satıyor, satın alıyor; yazarlar kitaplarını tarutıyor, imzalıyor; çevirmenler yazarlarıyla tanışıyor; dünya kitap ticaretinin nabzı Frankfurt'ta atıyor. Ama kitap yalnızca bir meta değil. Kitap kültürün en önemli taşıyıcılarından biri, elektronik çağında neredeyse eski moda bir kültür aracı. Cıımhuriyet Kitap Kulübü'nün de katılımıyla Tiirkiye'den kitapların çok yaygın temsil edildiği Frankfurt Kitap Fuarı da bu nedenle y alnız bir pazar yeri değil, 122 bin metrekareye yayılmış bir kültür mekânı 18. yüzyıl Aydınlanma çağı'nın öncülerinden Georg Christoph Lichtenberg, "Kurşun dünyayı altmdan çok değiştirdi" diyor ve "Ama dünyayı değiştiren, mcrmiyc dökülmüş kurşun değil, matbaa harflerine dökülmüş kurşun oldu" diye ckliyor. Frankfurt Kitap Fuan'nın eskilerine gitmek istediğimizde kendimizi 1462 yıhnda, Gutenberg'in matbaasında Incil'i basmasından yedi yıl sonrasında buluyoruz. Avrupa'da DoğuBatı, KuzeyGüney arası ticaret yollarının kesiştiği kent Frankfurt, daha o zamanlar ilk kitap ticaretine sahnedir. Ve bu işlevini 17. yüzyıla kadar sürdürür. Kitap, burjuva sınıfının ve köylülerin feodal beylerle ve kiliseyle mücadelesinde en önemli silahlarından birine dönüşür kısa zamanda. Frankfurt'un kitap ticaretindeki öncü rolü, Avrupa'da padak veren din savaşlarıyla son bulur. Yayıncılar ve kitabevleri resmi sansürden kaçmak için Almanya'nın doğusuna, Leipzig'e taşınırlar. Protestan Saksonya Krallığı'nın başkenti Leipzig, kitabın nefes alacağı özgür havayı sağlar. Fuar, tkinci Dünya Savaşı'na kadar Leipzig'dekalır. Faşist "Üçüncü Reich"ın çökmesiyle birlikte başlayan Soğuk Savaş ve Alman topraklarında iki ayrı sistemin kendi devlederini kuruşu, kitap fuarının da tekrar taşınmasına neden olur. Leipzig artık "Demir Perde"nin arkasında kalmıştır. Kitap camiası Frank furt'a döner. Ve savaştan sonra ilk kitap fuarı, 1949 yılında Frankfurt'ta, demokratik geleneğin simgesi, ilk Alman meclisinin toplandığı yer olan St. Paul Kilisesi'nde açılır. Frankfurt Kitap Fuarı Federal (Batı) Almanya'nın Marshall Planı yardımıyla gerçekleştirdiği "ekonomik mucize" sonucu giderek gelişir ve uluslararası bir karaktere bürünür. Fuarın organizatörü olan "Alman Kitapçılar Borsası Birliği" 1964'te "Sergi ve Fuar Anonim Şirketi" adlı bir şirket kurarak fuarın yönetim işlevini bu şirkete devreder. Bu yıl İranlı yayınevlerinin katılım tartışmalarına sahne olan Frankfurt Kitap Fuarı, tarihinde her zaman siyasi koşulların aynası oldu. 1960'ların sonunda patlak veren öğrenci hareketi fuarı "politize eden" ilk önemli faktördü. Fuarda yıllarca Iran, Ortadoğu ve Güney Afrika bas konuları oluşturdular. Şah'a karşı gösteriler, Üçüncü Dünya'yla dayanışma, daha adil ve insani bir dünya için verilen mücadele kitap sayfalarıyla, yazarlarla ve fuarı her yıl kitleler halinde gezen okurlarla fuarın önemli bir parçasını oluşturdu. 68'ler geride kalıp dünya duruldukça, dünün başkaldıran gençleri yaşlanıp uzlaşmanın dayanılmaz hafiflığini keşfettikçe fuann konuları ve kitapları da değişti. lçeriği önemli oldugu için biçimine rîiç özen gösterilmeyen kitaplarını yerini şık renkli kapaklar, s A Y F A C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI «5