Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Uzmanların megapol feryatları boşuna mıydı? exico City'i bilir misiniz ? Belki Natıonal Geographıc gıbi dergilerde bu şehrin fo| toğraflarını görmüşsünüzdür. Gecekon dular, gecekondular ve yine gecekondular. Inanılmaz bir sefalet, pislik, susuzluk. Hepsının ötesınde, kabarık bir nüfus... Oniki yıl önce Birleşmiş Milletler Dünya Nufus Konferansı bu şehirde toplanmıştı. Demograflar, nüfusu 17 mılyonun üzerinde ölçmüşlerdi, Mexico City bu nüfusuyla Tokyo'nun da onune geçerek birinci sıraya oturmuştu. Demograflar, şehrin 2000 yılındaki nüfusunun 26 milyona ulaşacağını söylemişlerdi. Herkes onlara inandı, ama durum hiç de öyle çıkmadı. Çok büyük şehirlerin nüfusunun hiçbir zaman Birleşmiş Milletler (BM) demograflarının öngördüğü şekilde artmadığı ortaya çıktı, BM'nin 1994 raporuna göre Mexico City'nin nüfusu hiçbir zaman 17 milyona ulaşmamıştı. Şu andakı nüfus 15.5 milyon ve gelecek 10 yıl içinde de 17 milyona ulaşmasına imkansız gözüyle bakılıyor. BM'nin beceriksiz nüfus uzmanları Mevleviler ve mayınlar Çok ucuza, çok güvenli yepyeni bir mayın tarayıcı yapıldı. Döne döne gittiği için de adı Derviş kondu. Idinburgh Üniversitesı'nden Stephen Salter, mayınlı bölIgelerı arındırrnaya yarayan çok ilgınç bir robot tasarladı. Yaptığı hareketın Mevlevılerın dönüşüne benzemesi nedeniyle robota "Der vish" adı verildi. Bu robot, yüzlerce antipersonel mayınını güvenli bir şekilde patlatabiliyor. Salter, şu sıralar, robotunun serı üretimını gerçekleştırmek için bir yerlerden 348.000 sterlin bulmaya çalışıyor. Birleşmiş Milletler raporlarına göre her yıl 24.000 ınsan mayın patlamaları sonucunda hayatını kaybe dıyor. Dünyadaki savaş bölgelerinde 200 milyondan fazla mayın ınsanları tehdit etmeye devam ediyor. Mayınlar genellikle elle etkısız hale getirilmeye çalışılıyor ama bu son derece sıkıcı, stresli ve tehlikeli bir iş. Sadece Körfez Savaşı sonrasında, bu şekilde mayın temizlemeye çalışan 84 kişi hayatını kaybettı. Bir mayın temizleyici, bir hektarlık mayınlı alanı 80 günde temızleyebiliyor. BM yetkilileri, Afganistan'da temizlenecek her mayın için 2001000 dolar arasında masraf yapılması gerektiğini belirtiyorlar. Meksika tek değil Mexico City, BM'nin beceriksiz demograflarının elinde anlamsız sayılara büründürülen tek şehir değil. Aynı demograflar 1984'de Kalküta'nın nüfusunun gelecek 12 yıl içinde 11 milyondan 15 milyona çıkacağını tahmın etmişlerdi. Oysa Kalküta'nın şimdiki nüfusu sadece 11.5 milyon. Yine aynı beceriksiz demograflara göre Brezilya'nın başkenti Sao Paolo'nun günümüzdeki nüfusu 20 milyon olmalıydı, oysa şimdiki nüfus bu öngörünün 4 milyon altında. Sao Paolo'da bir tür demografik kararlılığa ulaşıldı, endüstrı ve büyük nüfus çevredeki daha küçük şehirlere kaydı. Nüfus öngörüsündeki bu başarısızhğın nedeni, bu işin aptalca ıstatistiksel modellerle götürülüyor olması. Yapılan hesaplarda "şehırsel yığılmalar", haritalardaki yönetsel sınırlara bağlı kalınarak ele alınıyor, bu çok yanlış bir teknik. Nüfus trendleri bu teknikle birleştirilince ortaya anlamsız sonuçlar çıkıyor. Tokyo'nun nüfusunun son on yılda 9 milyon artması veya Londra'nın nufusununu 2.5 milyon azalması hep bundan kaynaklanıyor. Demografların akla sığmaz tutumları bununla da sınırlı değil. Zaten kesinlikten çok uzak olan nüfus rejimlerini sanki basit bir matematik problemi çözer gıbi gelecek yıllardaki nüfus içın öngörüde bulunmak üzere ilkel aritmetiksel formullere sokuyorlar. 1980 yılında BM demografları Shangai'ın 2000 yılındaki nüfusunun 26 milyon olacağını yumurtladılar. 1984'de Çin'in nüfus sınırlama polıtikasının başarısını görünce rezil olmamak için ilk öngörülerinı gerı çektiler ve 2000 yılı ıçın nüfus öngörüsünü 13.5 milyona indırdiler. Fakat bu tarihten sonra Çin'de büyük endüstri merkezlerine hızlı bir göç başladı ve nüfus 13.5 milyonu geçıverdi. BM'dekiler öngörülerini tekrar değiştirdıler, 2000 yılı ıçın yeni öngörü 23 milyon. BM bu konuda yeterince eleştirılmiyor. Yazın Istanbul'da BM tarafından düzenlenecek olan Habitat Konferansı'nda da yine bu anlamsız sayılar yutturulmaya çalışılacak. Bız bu rakamları şimdiden verelim; BM'nin son öngörülerine göre Karaçi'nin nüfusu 2015 yılında 9 milyondan 21 milyona, Bombay 15 milyondan 27 mil yona, Jakarta 11 milyondan 21 milyona, Dakka 7 milyondan 19 milyona ve Delhı de 9 milyondan 17 milyona yükselecek. Nufus rejımi saptamada önemli olan etkenleri hıç bilmiyor gibi görünüyor BM'dekiler. Şehirler, kırlılık, pahalılık, trafik gibı problemlerin, şehirde yaşanıyor olmanın getirdığı avantajların altında kaldığı sürece kalabalıklaşıyorlar. Bu noktadan sonra endüstri ve ınsanlar şehirlerin dışına kaymaya başlıyor. Şehir coğrafyacıları artık şehirlerden çok, buyük şehirlerin arasındakı "megalopolisler" üzerinde çalışıyorlar. Böyle mogalopolisler yavaş yavaş kıtaları kaplamaya başlıyor, örneğin AmsterdamRuhr, Tokyo Kobe, LondraLiverpool ve Washington DCBoston arası hep bu tür yerleşim merkezleriyle kaplanmakta. Insanlar şehırlerden kaçarak daha geniş alanlara yayılan yeni bir yerleşim planı benimsemeye başladılar. (ns/sö) Salter ıse, Dervish'in bir hektarlık alanı 30 şaatte temizleyebileceğini ve bunun da 3000 dolardan fazlaya malolmayacağını söylüyor. Dervish, 125cc'lık bir Yamaha motorla çalışıyor. Motor, beş metre yükseklıktekı tetrahedral bir iskeletin en üst kısmında bulunuyor. Mo tor, üç tane dışlı şeklindeki tekerleği çeviriyor. Tekerlekler, ıskeletın en alt köşelerınde bulunuyor. Tüm bu yapı keskın donuşler yaparak ilerlıyor, bu arada bir mikroişiemcı de robotun her 30 mılımetrekarelik alanı tarayabilmesı için gereken hassasıyette ılerlemesinı sağlıyor. Robotu hareket ettıren motor tıpkı model arabalar gıbi 400 metre uzaktan radyo dalgalarıyla kontrol ediliyor. Tekerleklerin dışlerı aracılığıyla bir mayının üzerinden geçildığı anlaşılıyor. Tekerlekler yüzlerce mayın patlamasına dayanıklı olacak şekilde üretılmış. Dervish, 230 kilogram ağırlığında, yani mayınları patlatabilecek kadar ağır ama aynı zamanda da kolay taşınabilecek kadar hafif. Tasarımı oldukça basıt, motosıklet tamırınden anlayan herkes bu robotun montajını yapabiliyor. Salter, "Bu robotu, Britanya'ya ihracat imkanı kazandırsın diye değil, mayınların çocukların bacaklarını koparmasını engellemek için gösterilen çabaya katkım olsun diye tasarladım" diyor. (ns/sö) Lazerle beden ölçiisü Bundan böyle beden ölçüleri mezura yerine lazerli helogramlarla ölçülecek. Kadınlarda kanserden ölüm oranı L ondra kaynaklı Society of Public Health dergısinın yayımladığı bir rapora göre, Ingiltere'de kadınlann kanserden ölüm oranı ilk kez olarak erkeklerden daha yüksek bir düzeye ulaştı. 1971 ile 1988 yılları arasında, erkekler arasındaki yeni kanser olaylarında az bir artış görülürken, bu oranın yırmı yaş grubu kadınlarda beş, otuzlarındaki kadınlarda da dört kat arttığı gözleniyor. Ingiltere ve Galler bölgesi, 1971 yılından bu yana kanserden ölenlerin sayısının öteki geliş"miş ülkelere kıyasla büyük ölçüde azaldığını ileri sürmekle bırlıkte, ülkede yeni kanser olaylarının gıderek arttığı ve tanısı konan kanser hastalarının sayısının kurtanlan hasta sayının çok üstünde olduğu bıldirılıyor. Yeni kanser türlerı içinde en çarpıcı artışın beyin kanserinde görüldüğü, bu türün yirmi yaş grubu kadınlar arasında on beş katına çıktığı belirtiliyor. 1971 yılından bu yana, 50 yaşın üzerindeki kadınlarda meme ve yumurtalık kanserlerinın de arttığına dikkat çekiliyor. (ru) Satıte imzalan ^^ yakalayan cihaz yapıldı Sahtecilerin yüzde 93 ü yakalanıyor K T erziler bundan böyle müşterilerınin beden ölçülerini mezura ıle almak yerine, lazerli helogramlardan yararlanabilecekler. Bir Fransız şırketi tarafından geliştirilen yöntemle, insan bedeninin her bir santımi üç saniyeden kısa bir süre içinde ölçülebilecek. Bu yöntemle yapılan işlemlerde, önce bedenin üzerine bir dizı koşut hat yansıtılacak. Yansıtma, bir TV kamerası sonuçları görüntüleyıp bunları bilgısayara kaydederken, üç farklı açıdan yınelenecek. Bılgisayarın çözümleyeceği bu taramalardan müşterinin üçboyutlu ve 1b0 bını aşkın koordinatı bulunan bir haritası oluşturulacak. Bu haritalar sayesinde, terziler müşterilerinin ölçulerıne tıpatıp uyan giysiler hazırlama olanağını elde etmiş olacaklar. Yöntemi bulan şirkete göre, en yaygın pazarı öncelikle ünlü yüzücü ve kayakçılar oluşturacak. (ru) redi kartı dolandırıcıları için yaşamı güçleştirecek bir güvenlik sistemi geliştirildi. Bu yeni güvenlik sistemi sadece imzanın görünüşüyle yetinmiyor, atılma hızının ve kalemın uyguladığı basıncın da orijinal ımza ile olan benzerliğini kontrol ediyor. Cornell Üniversitesi'nde geliştirilen bu yeni sistem 49 farklı imza karakteristiğine dayanıyor. Kredi kartını kullanan kışı, alışveriş yaptığı yerde özel bir algılayıcının üzerine imza atıyor. Algılayıcı, imzanın atılış hızını ve kalemin pozisyonunu tespit ediyor, bu arada bilgisayar imza ıle ilgil 49 ayrı değişkeni kontrol ediyor. Bunların en önemlilerinden bıri, imza atılırken imzanın bazı kısımlarının dığerlerınden daha hızlı çızilmesi. Yapılan deneylerde yeni sistem, sahtecilerin %93'ünü tespit ettı. Sistem oldukça güvenilir, yine deneyler sonucunda bilgisayarın gerçek ımzaların sadece %0.5'inı reddettığı tespit edildi. Bu oldukça önemli, zira hiçbir mağaza sahıbi sahtekarlık yapmayan birini rencıde etmek ıstemez, çünkü bu müşteri kaybı anlamına gelir. Şu sıralar, sistemin pratik hayatta kullanılabilmesi için gerekli ek tasarımlar üzerinde çalışılıyor. 4725