Katalog

METE OROLOJİ Yıldırımlı fırtına: 10 atom bombas Sonbaharla birlikte fırtınalı, yıldırımlı günler başladı. Dünyaya saniyede 100 kadar yıldırım düşüyor. Yıldırımla ilgili ilginç gerçekler. 0 Dunyamıza saniyede 50 ile 100 arasında yıldırım düşmektedir. Bunlar dünyamızda sürmekte olan yaklaşık 1900 fırtınanın sonucudur. 0 Yıldırımların çoğunluğu bulutların içinde kalmakta, az bir bölümü ise yeryuzüne düşmektedir. Bulutlar arasında veya buluttan havaya da az oranlarda boşalma olmaktadır. 0 Yıldırımın buyük bir bolümü bir milisanıye süreli, aralarında duraksamalar olan ve tamamı toplam yarım sanıye kadar süren darbelerden oluşmaktadır. 0 Bir yıldırım darbesi bir parmak kalınlığında ama bir kaç kilometre uzunluğundadır. 0 Dunyanın bazı yörelerinde yılda ortalama olarak milikare başına 2540 yıldırım düşmektedir. Ayrıca FloridaABD'de yılda yaklaşık 100 kişi yıldırım duşmesi sonucunda ölmekte, 250 kişide yaralanmaktadır. 0 Yıldırımlı bir fırtınanın. enerjisi yaklaşık 10 atom bombası enerjisine eşittir. Gollcüler, yıldırımın birincil hedeflerı. bunun nedeni oyunculann, açık, çim alanda bulunmalan ve agaçlann altında toplanmaları. Yandaki lotoğratta, bir golfcünün ölümüne ve üçünün de yaralanmasına neden olan yıldırımın düstüğü yeri görüyorsunuz. Üsteki fotoğratta ise: Yıldırım kumlu alanlara yöneldiğinde ortaya çıkan ısı, kumu garip bir şekilde eritiyor. Bu olay sonucunda kum, elektîriğin izlediği yolun şeklini alıyor. Fotoğraftaki parça ArizonaSonora Müzesi'nde bulunuyor. ABD'nin Florida Eyaleti'nde yıldırımların yere dü'şüp binalara zarar vermesi, canlara kıyması, o kadar olağan dısı değildir. Nemli havanın, güneşin ısıttığı yüzeyle buluştuğu bu bölgede, yer, yıldırımlara neredeyse davetiye çıkarır. Yere düsen yıldırımlar, kimilerinin ana babalarını, kimilerinin se vgililerini, kimilerinin takım arkadaşlannı elinden almıştır. Avuçlarda geriye kalan, sevgiliye, gözbebeğine aik küllerdir yalnızca. Suçlanacak ne sarhoş bir sürücü, ne bir katil ne bir uyuşturucu satıcısı vardır. "Suçlu" insanoğlunun butun çabalanna karsı başa çıkmayı beceremediği, doğa anadır. 0 Dışarıda bir fırtınanın ortasında kaldıysanız ve çevrenize yıldırımlar duşüyorsa ağaçlardan, telefon ve elektrik direklerinden, tel çitlerden, çamaşır tellerinden, tren raylarından u~ zak durunuz. Araba içinde emniyette sayılırsınız. Ancak ustu açık arabalar, bisikletler, motosikletler ve traktorler emniyetli değillerdir. Tüyleriniz diken diken olmaya başlarsa dizlerinizin üzerinde yere çömelin ve eğilin ancak sakın dümdüz yere yatmayın. Eğer denizde balık tutuyorsanız yere uzanıp dua edin. Yıldırım, elektronların birçığ gibi aniden bir noktadan diğerıne düşmeleri ile oluşan bir kıvılcım. Bu çok büyük miktarlarda ve çok hızlı gerçekleştiği için havanın ışımasına yol açıyor Bulut fizikçileri bulutların elektriklenmesinın sebeblerinı artık anladıklarını belirtmektedirler Biz fırtınada su damlaları oluşup fırtınanın merkezden yukarıya doğru savrulur ve büyük bir bolümü buz krıstalı parçacıkları şeklinde donarlar Bunlar yukselmeye devam ederken daha fazla nem toplar ve mantar şeklinde dolu tanelerine dönüşürler Bu dolu parçaları duşey rüzgarlar vasıtası ile bir aşağı bı yukarı savrularak kat kat büyürler ve yı muşak bir top oluştururlar Bu dolu taneleri bulutun alt tabakaların doğru duşerken yükselmekte olan bu krıstallerıne çarparlar ve negatif iyonla toplayarak negatif olarak yuklenırler Yul selen parçalar ise pozıtıf yuklü kalırlar K sa surede bulutun ust kısmı genel olara pozıtif, alt tabakalar ise dolu parçacıkla nedeni ile negatif olarak yüklenmış olur Bu bırıkım yeterınce buyuk olunca, < lektronlar aniden bulutun pozıtif yüklu k sımlarına akar Bu genellıkle bulutun ıçıı de olur, ancak bulutlar arasında ve yanli masına havaya doğru da olabilir Tipik bir bulutyer yıldırımında, bulutl; rın fiziksel özellıkleri değişırken aynı z< manda yeryüzünün de elektirıksel ozellıl lerı değışir. Olayların %90'ında bulutu negatif yüklu alt bölumü yeryüzundeki nı gatif yüklu parçacıkları kendine çeker v yeryüzu genel olarak pozitif kalır Bulutla yeryüzu arasında serbest elek ronlar yavaş yavaş akmaya başlar Bu < lektron akışı aniden havanın izolasyonur deler ve elektronlar yeryüzüne zikzc şeklinde 100 km hızla"kırık bir merdıver gibi Inerler Bu zıgzagların boyları 5CH metre civarında olabilir ancak neden t 1478