Katalog

İNSANVE DAVRANIŞI SAÖLIK TARTIŞMA Sağlıklı aile düzeni Sağlıklı bir ilişki, iki kişinin bilinçli olarak, düşünüp taşınıp, sorumluluk içinde aldığı karara dayanır. Doğan Cüceloğlu, Los Ângeles S ağlıklı bir ılışki, ıkı kışının bılınçlı olarak, duşunup taşınıp, sorumluluk ıçınde aldığı karara dayanır Ilışki ıçıne gıren her bir bırey dığerını en az kendı kadar değerlı ve onurlu gorur ve onu olduğu gıbı kabul eder Sağlıklı aıle duzenı, aılenın gereksınmelerını doğal olarak ve her bir aıle uyesı o aıleye aıt olmaktan mutludur Sağlıksız aıle duzenınde gereksınmeler karşılanamaz ve aıle uyelerı çok mutsuz ve doyumsuz oldukları halde, hastalıklı durumu devam ettırmek ıçın, her turlu çabayı gosterırler Bu yazımızda sağlıklı aıle duzenını ele alacagız, boylece sağlıksız aıle duzenını daha lyı anlayabılecek hale gelırız Sağlıklı aıle duzenınde aıle uyelerının hepsı gorev ve sorumluluklarını doğal olarak yerıne getırırler, aralarında olumlu duygusal bağlar vardır ve kışılerbağımsız oldukları halde, bırbırlerıne ısteyerek ve zevkle yardım edeler Sağlıklı aıle duzenı ıçınde, anababa da dahıl, herkes duygusal ve bılınçlenme yonunden sureklı bir gelışım ıçındedır Aıle kendı uyelerını değerlı bulur ve aıle uyelerı benlık değerlerını olumlu yonde gelıştırır Aıle, toplumla ılışkısını dengelemıştır, ne toplumdan kopar, ne de toplumun baskısına tumuyle boyun eğer Kısacası, sağlıklı aıle, ınsanların sosyal psıkolojık yonden olgunlaşmasını temın eden temel sosyal bağlamı oluşturur Olgun ınsanın temel bazı özellıklerı vardır Bunlardan bazılarını aşağıya alıyo rum (1) Olgun insan, kendlnl dlğerlerinden ayıran sınırların farkındadır ve kendı benllğlnin sınırlarını korumakta duyarlılık gösterlr. Bu tur ınsan, kendı aılesıyle lyı ılışkıler ıçındedır ve sureklı yardımiaşma davranışı gosterır, ne var kı, başkalarının kendını kullanmasına, emretmesıne, ısteğı dışında kararlar alıp yonlendırmesıne ızın vermez Bir başka deyışle, olgun ınsan, korku ve suçluluk duygularından kur tulmuştur, kendı ıstemı ıçınde yaşamına yon verır Sağlıksız aılede, çocuğun kendıne ozgu bir benlık gelıştırmesıne ızın verılmez Aıle ıçınde otorıteyı elınde tutan kışı, bağımsız benlık gelıştırmesıne karşıdır, herkesın boyun eğmesı, ıtaatkâr olmasnıı ıster Otorıtenın ıstedığı yönde davranışlarını duzeltmeyenler, değışık yollardan cezalandırılır Çocuk kabul edılmek ve onaylanmak ıster, eğer aıle ortamı ona kendı benlığını tanımlama ozgurluğu verıyorsa, sağlıklı bir bıçımde olgunlaşma yolunda gelışır Aıle ortamı çocuğa kendı benlığını tanımlama olanağını vermlyorsa, o zaman, aılenın ıstedığı yonde bağımlı bir kışı olarak gelışır ve psıkolojık ve sosyal olgunlaşması dumura uğrar (2) Olgun Insan kendini değerli bulur, kendine saygısı vardır ve kendini olduğu glbl kabul eder. Kendıne saygı ve kendını değerlı bulmanın çekırdeğı aıle ıçınde atılır Çocuğu olduğu gıbı kabul eden, onu destekleyıp yureklendıren aıle uyelerı, çocuğun benlık değerının tohumlarını ekerler (3) Olgun Insan, beden, zlhin ve manevl yasam arasında denge kurmus birldir. Sırt bedensel gorunume onem veren, ya da sadece enellektuel faalıyetlerde doyum arayan kışıler, kendı çocuklarında ıçınde yetıştıklerı aıle ıçınde bu yonde desteklemışler, dığer yonlerı gelıştırememış, onaylamamıştır Eğer aıle sağlıklı ıse, çocuk, her yonunu gelıştırmeye doğal olarak yonelecektır, onemlı yonlerden bırı de kışının evrenle ılışkısını tanılamaya manevı boyuttur Çocuğun algılama duzeyıne uygun, onun kavrayabıleceğı kavramlar ıçınde, bedenle, zıhınle, doğayla ve evrenle ılgılı soruları cevaplandırılarak, zaman ıçınde dengelı bir dunya goruşu gelıştırmesı sağlanabılır (4) Olgun ınsan, heyecan ve duygulannı tanır ve onların gerçekçı bir biçimde Ifade edllmeslne olanak sağlar. Heyencanlar, yaşamın en onemlı enerjısını bir kapsul gıbı ıçlerınde tutarlar Bu enerjıye ıfade olanağı verılmezse, kapsul ıçınde sıkışan enerjı donar ve kışının doğal gelışımını kosteklemeye başlar Heyecan ve duygular, ıç ve dış dunyamızla ılışkımızde daha etkılı olmamızı sağlar urneğın kızgınlık kışının benlık sınırlarını ve onurunu korumasına olanak verır Korku, tehlıkelı durumlarda sakınmamıza yol açar Hüzün, ayrılma zamanı gelmış bir olay ya da kışıyı sımgeler yenı bir aşamanın başlayabıl mesı ıçın, bir devrenın kapanıp bıtmesı gerekır Suçluluk, vicdan duygusunu oluşturmamızda yol açan bir duygudur Utanma, kendı sınırlarımızı bılmemız gerektığını, gucumuzun ne kadar sınırlı olduğunu bıze oğretır Sevinç, her şeyın yolunda olduğunu bıldırır Her aılenın en,onemlı temelı, karı koca arasındakı evlılık ılışkısıdır Eğer evlılık bılınçlı ve ışlevsel (fonksıyonel) bir ılışkıye dayanıyorsa, o aılenın sağlıklı bir sosyal bağlam oluşturması olanağı çok yuksektır Evlılık ılışkısı bıreylerın ozgur seçımı ve kendılertnın aldıkları kışısel kararları sonucu oluşuyorsa, ışlevsel olma şansına sahıptır Sağlıklı bir ılışki, ıkı kişinin bilinçli olarak, duşunup taşınıp, sorumluluk ıçınde aldığı karara dayanır Ilışki ıçıne gıren her bir bırey, dığerını en az kendı kadar değerlı ve onurlu gorur ve onu olduğu gıbi kabul eder Bu kışıler, evlllığın yaşaması ve bir «yuva»nın gereksınmelerıyle kendı gereksınmelerı arasındakı ılışkıyı bir dısıplın çerçevesınde bakabılmeyı bılırler Bu dısıplın sayesınde (1) Uzun vadelı mutlulukları, kısa vadelı geçıcı doyumluluklara ustun tutarlar, (2) kendı davranış, duşunce ve duygularından kendılerini sorumlu tutarlar, (3) doğru bıldıklerını soylemekte ısrar ederler ve gerçekçı olmaya ozen gosterırler (4) manevı yaşamı zengınleştırmeyı, kendı bencıl sınırları ıçıne kapanıp kalmaya ustun tutarlar Doğum kontrolü üzerine O tuz yıl once doğum kontrol hapları plyasaya çıktığında. doğum kontrolü tartışması daha şıddetlıydı Bu tartışmada bılımsel toplumsal ve ahlakı sorunlar ıç ıçe geçmış ve duğumlenmıştı Doğum kontrol hapı nın bulunuşu beraberınde clns«l özgürleşmeyl getırmış ve doğum kontrolunde yenı bir sayfa açmıştı Ne var kı doğum kontrol hapları ozellık le sıgara ıçen ve yaşı 35 ın uzerınde olan kadın lan glbl yan etkllere neden olabılıyordu Bu arada doğum kontrol haplarında onemlı yenılıkler ve duzeltmeler yapıldı Ancak bu hapların olumsuz ımaji sılınmedı "Hap Yorgunlugu" tanımı ortaya çıktı Uçuncu Dunya ulkelerınde nufus patlamasının dızgınlenmesınde de doğum kontrol hapı yeterlı olmadı Başka doğum kontrol yontemlerının gelıştırılmesınde de hızlı bir ılerleme sağ lanamadı Damara enıekte edılen ve uç ay su reyle korunma sağlayan DepoProvera bırçok ulkede kullanılıyor Derı altına yerleştırılerek 5 yıl sureyle korunma sağlayan Norptant adlı hor mon preparatı da gelıştırıldı larda kalpdamar sorunlanna damar bkanma Doktora ve bilimadamı Bol keseden dağıtılan doktora ünvanları, ne derece hakedilmiş? Proj. Dr. Baruı Öztaş TUBİTAK, Tıp Araştırma grubu ve Cerrahpaşa Tıp Fakultesının bırlıkte duzenledıklerı ' Tıp Alanında Bılımsel Yayınlar" konulu sempozyum, Turk bılım adamlarına onemlı mesajlar verdığı kanısındayım Ulkemızde, bıltmın uretıldığı yerlerın başında, hepımızın bıldiğı gıbı unıversıteler gelmektedır Bu unıversltelerde de uretılen bılımın, çok cılız olduğu bir kez daha gozler onune serıldı Tıp alanında yapılan araştırmaların büyuk bir bolumunun mılyonlarca lıra masrafla basılan sayıları 120 yı bulan Turk degısınde yayınlandığı ve bunlarında pek okunmadığı bir gerçektir Current Contents'e gıren dergılerde yayınlanan makalelerde sayısı ve bunların sıtasyonları hiç de yuzguldurur duzeyde degıldır Kendı çalışma alanıma gırdığı ıçın Tıp Fakultelerınde yapılan ıhtısas, yuksek lıda, buyuk bir kısmının yabancı dergılerde yayınlanmadığı bir gerçektir özellıkle bılım adamı yetıştirmenın en önemli koşullarından olan ve bılım adamlığına adım atmada çok onemlı bir basamağı oluşturan yuksek lısans ve altını çızıyorum doktora tezlerınln, Current Contents'e gıren hakemlı dergılerde yayınlanmaması çok duşundurucudur Burada şu soru akla gelıyor Acaba bu tezler dış dergılerde yayınlanamıyacak duzeyde mıdır'? Eğer oyleyse, boyle bir tezle pHO (Dr) unvanını alan kışının duzeyını de tartışmak gerekır Acaba bılım adamı yetıştırdığımız kışılerı, yenı beyınlerı lyı seçebılıyor muyuz? Seçemıyorsak bunun sorumluları kımlerdır? Acaba onlar lyı yetıştırebılıyor muyuz yoksa suresı dolan devlet memurunun terfısı gıbı, suresı doldu dıye hiç bir yabancı dergıye bıle gonderılemıyecek bir tezle unvan mı dağıtıyoruz? Bunları çok kısa bir surede ogretim uyesı olma ımkanlarıyla hangı kısır dongulerı yaşıyoruz? Bunları tespıt etmek ıçın kanımcı son 10 yıl içinde Tıp Fakultelerınde yuksek lısans ve doktora yapan adayların yuzde ne kadarının tezlerının Current Contents'e gıren dergılerde yayınlandığının çıkarılıp, yayınlanmayanların nedenlerının açıklanması, hem yuksek lısansa, hem de doktora yapanlara bir mesaj verecektır Yuksek lısans ve doktora veya ıhtısas da surem doldu dıye butunjurı uyelerının de hakkıyla tam ıncelemedığı bir tezle bu unvanlan almak gerçekten çok acıdır Ayrıca yuksek lısans ve doktora derslerının yapılıp yapılmadığı, adayların bunları ne oranda ızledığı ve sonuçta aldığı ünvanları hak edıp etmedığı açık yureklılıkle tartışmalıdır Umarım otokrıtık ve otokontrol ulkemiz bilımıne yerleşırse, hakkı olana unvan verılmesı sağlanacaktır Yoksa bol keseden dağıtılan yuksek lısans ve doktora ünvanları unıversitlerımızın başına buyuk sorunlar doğuracaktır kanısındayım sans ve özellıkle doktora çalışmalarının Erkekler ıçın bir doğum kontrol hapı gellştırme fıkrı henuz oldukça utopık Kadınlarda ayda bir yumurtanın oluşumunu kontrol etınek yerı ne erkekte gunde 30 mılyon spermın oluşumu nu konrol etmek çok daha zor bir ış Doğum kontrol hapları yerıne tuplerını bağlatarak kıtırlaffnayi (sterılızasyon) seçen kadınların sayısı da gıderek artıyor Yenı doğum kontrol yontemlerı arayışında vıruslere karşı da etkılı olan •parm ökKiructiler (spermısıdler) bırıncı sırada yer alıyor Bu maddelerın aynı zamanda AIDS vırusune karşı da etkl göstermesı beklenlyor Aytık doğum kontrol hapları da araştırmacıların uzerınde durdukları bir konu Yılda yaklaşık 250 hap kullanmak yerıne sadece 12 hapla doğum kontrolü sağlamak çok avantajlı olacak Erkekte sperm uretlmınl önleyecek bir aşı da bulunabllır Seksenlı yılların doğum kontrol alanındakı tek onemlı adımı RU 486 olarak bılınen "duşuk hapı" oldu Şımdıye kadar yapılan test sonuçlarına göre RU 486 nın yan etkileri, kurtajın olası kompllkasyonlarında daha az RU 486 şımdılık Fransa da aıle planlama merkezlerınde kullanı lıyor ABD de ıse RU 486 hapına henuz ızın verılmedı Doğum kontrolü alanında yeterlı Ilerleme sağlanamayışında ABD gıbı ulkelerde doğum kontrolune karşı olan lobılerın etkınlığı rol oynu yor 2396