Katalog

FİZİK jmu? engellemez Halbukı aynı durum kanda ve CBA faresı ıçın geçerlı değılr Bunlarda yaşamın ortalarına doğru imurta stoğu harap olur O zaman kadında ve CBA faresınde jrulen menopozun nedenı nedır? Bu j anlamak ıçın araştırmacılar, kadınra, CBA farelerıne ve dışı farelere kanlıkla ılgılı hormonlardan çeşıtlı dozr verdıler Bu deney sonucunda çok jınç bır şeyı gözledıler, kadınların ve BA farelerının ılk menopoz belırtılerıgösterdıklerı yaşta, gonadotrop horıonlarda aşırı bır artış göruluyor, proktın sevıyesı ıse olduğu gıbı kalıyorj Bu aşırı salgılanmanın hemen ardınan yumurtaların harabıyetı gelıyordu ığer farelerde ıse tam tersı oluyor, pro ıktın artarken dığer hormonların salgımması aynı kalıyordu Bu verılere dayanarak, araştırmacılar prolaktın salgılanmasındakı artışın yumurtalıkların yaşlanmasını durdurmada önemlı bır rol oynadığı kanısına vardı lar Bu varsayımı doğrulamak ıçın bır grup CBA faresıne prolaktın verdıler Bunun ıçın hayvanlann bobreklerının altına hıpofız naklettiler Beyınden böylece ayrılan hıpofız, prolaktın salgılamaya başladı Bu durumda âdetlerın normalleşlığı ve yumurta stoklarının olduğu gıbı kal dığı gozlendı Bu da prolaktının 'yaşlan maya karşı' etkısını açıkça ortaya ko yuyordu Şımdı, aynı şeyın kadın ıçın de geçeri, olup olmadığı sorusu soruluyor Gunumuzde, tıp çevresı menopozu onlemek yerıne, onun getırdığı ranatsızlıkları gıderme yoluna gıdıyor Bu rahatsızlıklardan bırkaçı şunlar Derının kuruması, kırışıklıklar, rahim içı salgısının azalması ve osteoroporozıs olarak bılınen kemıklerde kalsıyumun azalması ve dolayısıyla bunların daha kırılgan olmaları Bu rahatsızlıkları gıdermek ıçın doktorlar hormona dayanan bır tedavı uyguluyorlar Doğum kontrol ılaçlarının benzerı olan bu ılaçlarda tek fark hormonların sentetık değıl doğal olmaları, yumurtlamayı engellemek yerıne kadının kendını daha lyı hıssetmesıne yönelık olmaları CrumeyrolleArıas ekıbının çalışmalarının şu aşamasında, kadın doğum uzmanları menopozun prolaktınle tedavısı konusunda konuşmak ıstemıyorlar Bunun nedenı bu hormonun aşırısının goğus ve rahım kanserıne yol açabıleceğı kuşkusu Dığer uzmanlar ıse bu suçlamaların asılsız olduğunu çunku bu konuda hıçbır kan<t bulunmadığını ılerı suruyorlar Science et Vie, Kasım 87 Lanetlenen bir eylemın ve rakamın önlenmesı ıçın, XIX yuzyıl teknolojısının yaratmış olduğu bu harıka ıcat gerçekten uretılıp, satılmış mu Bundan kuşku duymak yersız, ama ınsan dehşete kapılıyor yıne de Bunu, ıcat eden adama takmak nasıl olurdu acaba? Pjazma madde gözlemleniyor Çevırı: Kerem Cankoçak ızıkçıler maddenın kuarkgluon (quarkgluon) plazması ya da "kuagma" dıye bilınen ılgınç halını gozlemieme yolundalar Fızık kuramlarına göre, bu plazma maddede, enerjı yoğunluğu alışılmışın çok ustune çıktığı zaman görunuyor CERN'de yapılan yenı deneyler, bu enerjı yoğunluğuna kurşun atomundakı gıbı buyuk çekırdeklerın yuksekenerjılı oksıjen çekırdeğı bombardımanı ıle erışılebıleceğını göstermıştır Bugunku parçacık fızığı kuramlarına göre, atom çekırdeğını oluşturan notronlar ve protonlar da başka parçacıklardan meydana gelmışlerdır Nötron ve protonlar, bırbırlerıne guçlu nukleer kuvvetlerle bağlanmış kuarklardan oluşurlar Bu kuvvet, bır kuarktan dığerıne hızla gıdıp gelen, 'elçı" parçacıklar, yanı gluonlarla sağlanır Gluonlar, aynı zamanda bırbırlerıyle de etkıleşımde bulunurlar Duşuk enerjıde, normal koşullardakı atom çekırdeklerınde, kuarklar ve gluonlar, nötronların ve protonların sınırları ıçınde kalırlar Parçacık hızlandırıcılarla yapılan yuksekenerjılı deneylerde bıle, kuarklar ve gluonlar hadron dıye bılınen parçacıkların ıçınde bulunurlar Ancak, yuksek kuvvet kuramma göre, maddenın enerjı yoğunluğu yeterlı duzeye gelınce kuarklar ve gluonlar, artık hadronların sınırları ıçınde kalmazlar ve bır plazma meydana getırırler Tıpkı, atom gazlarının yuksek enerjıde elektron ve lyon plazmaları oluşturmaları gıbı F rtleri ullan şlrkttlnln ürünlerlnl n katalogtan seçilmiştlr. ıına, dlğerierl Isa katalog \n klşlye alt. Noktasına rarayan luzumsuz gereçlerden birı Bela de hekimın kadın hasta vucuduna do(unmasını önlemek amaçlı O da o iönemın modası "Nabız ölçer. Dakikadaki sayısını ve kalp atım şlddetinl tesplt eder ve graflğlni çizer.v Saatı ve parmağı olmayan ya da sayı saymasını bılmeyen doktor ve hernşıre lerın bu değerlı yardımcısmı kım gelıştırdiyse, tebrık etmek gerek Tıbbın sofıstıkeleştırılmesının ilk örneklerınden bırı Gelenekselden daha az kesın, daha zor, daha yavaş Hanı problem olsun dıye "Masturbasyon önleylcl clhaz. Nikel kaplı gövde.halis derlden kayışı ve tokası dahil." "At sırtında seyyar cerrahl seti." Hastaneye getırılemeyecek durumdakı hastalara cercahı mudahale yapılabılmesı ıçın Hastanın yanına yanaştırılan at, amelıyat ekıbının pasıf bır uyesıdır Hastaya çıfte atmasını onlemek ıçın ayaklarının kosteklenmesı tavsıye olunur "Tartı maklnesi. Gellftirilmlş ve boy 8tandartlarına ayarlı. Yer değlştlrebllen koltuk, japone döşemen, ahsap kıamı maun ağacından. Ağırhk haddi 32 stone. Sıkletlerı böylesı bir tartıya uygun lady ve lordların bır oturdular mı kalkamayacakları cınsten Yemeğı tartının ustundeyken yıyerek, ağırlık değışımını anında fark etmek mumkun Normal bır çekırdektekı maddenın enerjı yoğunluğu yaklaşık femtometre kup başına 150 mılyon elektronvolttur (Mev/fm3) (+) Kuarkgluon plazmanın oluşması ıçın fızıkçılerın öngörduklerı enerjı yoğunluğu bunun bırkaç katıdır (yaklaşık Gev/fm3) Bu plazmaları gözlemlemenın en lyı yolu, çok sayıda nötron ve proton ıçeren ağır çekırdeklerı bombardıman etmektır Hedeftekı çekırdek, kendısıne doğru gelen çekırdeğın yolunu kestığı zaman, sanıyenın onda bırı kadar bır sure ıçın yuksek enerjı yoğunluğu yaratılabılır Eger çekırdek çarpışmasından çıkan parçacıklar yanlara doğru yayılıyorlarsa bu, yuksek enerjı bölgesı ortaya çıkıyor demektır Böylece bu bölgelerdekı plazmalar ıncelenebıllr Bır kaç yıldan bu yana, Japon ve Amerıkan bılım adamlarının oluşturduğu JACEE (JaponAmerıkan Kozmıklşın Emulsıyon Deneyı) adlı fızık ekıbı, yuksekte uçan balonlarda yaptıkları deneylerde, yuksekenerıılı kozmık ışınların çarpışmalarını ınceiıyorlar Araştırmacılar, hedef çekırdeğe çarpan çekırdeğı belırleyebıhyor ve çarpışmada ortaya çıkan yuzlerce parçacığın enerjılerını, m o mentumlarını saptayabılıyorlar Bu çarpışmalarda bazen, dedektörlerın 400 dolayında yuklu parçacık ve çok sayıda foton saptadığı durumlar görunebılıyor JACEE ekıbı, hedefe gıden çekırdeğın yönundekı fotonların ortalama mo mentumlarını ölçuyorlar Araştırmacılar, ortalama momentumun en yuksek olduğu çarpışmalarda enerjı yogunluğunun 12 Gev/fm3 olduğunu tahmın edıyorlar Yıne de bu deneylerden elde edılen sonuçlar kuarkgluon plazmasının meydana geldığıne yeterlı kanıt sağlayamıyorlar Momentumun artması başka nedenlerle de açıklanabılır Ama deneylerden elde edılen sonuçlar, parçacık hızlandırıcılarla yapılan başka deneylere kaynak oluşturabılıyor 1986 eylulunde, CERN'deki fızıkçıler 3200 Gev'a kadar yukseltılen oksıjen çekırdeğınden parçacık ışınları elde etmeyı başardılar Oksıjen çekırdeğındekı 16 nükleondan (notron ve proton) herbırıne 200 Gev duşuyordu Sonunda kasım ayında, kuarkgluon plazmanın kanıtını bekleyen fızıkçıler bır oksıjen ışını elde ettıler Henuz ayrıntılı sonuçlar ıçın erken olmasına karşın, verılerden çıkan sonuçlar umut verıyor Oksıjen çekırdeklerinın çarpışmaları çok sayıda parçacık uretıyor Bu parçacıkların bir kısmı buyuk mıktarda enerjıyı ışın yönunde taşıyorNA35 ısımlı deneyı 8 ayrı ulkeden 59 fızıkçı yurutuyor Oeneyde ışık akışı odası kullanılıyor Bu odada, oksıjen ışınının 13 cm lık hedefe çarpması sonucu ortaya çıkan yuklu parçacıkların yollarının ızı kolaylıkla saptanabılıyor Odanın gerısındekı saptayıcılar sayesınde parçacıkların enerjileri hakkında yeterlı bılgı edınılebılıyor Bu turden deneyler sonucunda, NA35 ekıbı, oksıjenın enerjısının yuzde yetmışının, kurşunla çarpışma sonucunda bırıktırıldığını saptadı Dığer bır deyışle, kurşun atomlarının çekırdeklerı, kendılerıne çarpan oksıjen atomlarının çekırdeklerının çoğunu durdurmaktadır Bu verıden yararlanarak, araştırmacılar çarpışma noktasındakı enerjı yoğunluğunu 3 ila 5 Gev/fm3 olarak bellrledıler Deneylerde gozlemlenen bır başka ılglnç olgu da, oksıjen çekırdeğındekı 16 nukleonun, 16 farklı nesne gıbı davranması oldu Bu gozlem ılerıde yapılması duşunulen deneyler ıçın umut verıcı olarak kabul edılıyor Çunku eğer sulfur ve kalsıyum lyonlarının nukleonlcrı (ılkınde 16 proton ve 16 nötron, ıkıncısınde 20 proton ve 20 nötron) bırbırlerınden bağımsız olarak davranırlarsa, bu lyonların yaydıkları ışınlarla yapılacak deneylerde, oksıjen lyonunkınden %20 ve %30 daha fazla enerjı yoğunluğu elde edılebılır "Physıcs Letters" dergısının eylul sayısında yayımlanan bır makalede NA35 ekıbının yaptıkları çalışmaların sonuçları yayımlandı Araştırmacılara göre, 3 Gev/fm3 dolayında bır enerjı yoğunluğu kuark maddesının ıncelenebılmesı ıçın yeterlıdır Ancak guagma (kuark gluon plazması) ıle ılgılı araştırmaların başlaması ıçın bıraz beklemek gerekecek Kuark gluon plazmasının kesın belırtılerının elde edılebıleceğı Helıos deneyı gıbı deneylerin sonuçlarını görmeden bu konuda araştırmacılar fazla bır şey söyleyemıyorlar (Sclantlflc Amerlcan)