Katalog

Cumhuriyet PARASIZ CUMARTESİ EKİ S A Y 1:4 3 2 6 A R A L I K 1 9 8 7 Glikoz ve yaşlanma Jüpiter'e yolculuk Plazma • madde gözlemleniyor Menopozun sonu mu? Eskl tıp aletlerl Denizlerimiz dosyası Blllmsel çeşitlemeler talık yuzeylerden, göze çarpan metalık kenarlardan ve keskın çızgılerden kaçınmak da yarinde olur Sırt ve karındakı sıvrı kuşeler ola bıldığınce aza ındırgenmelı, motorlar mum kün olduğu kadar gövde ya da kanatların ıçıne gızlenmelı ve govdeden kanatlara geçış kademelı bır şekılde yapılmalıdır Bıçımde gereklı oynamalar yapıldıktan sonra sıra, uçağın yapılışında kullanılan mal zemeye gelır Öncehkle, uçağı emıcı maddelerle kaplamayı denemek gerekır Karışık maddeler (boratlar, karbon veya kevlar lıfleri) bu yolda daha çok kullanılmaktadır SR71, 'ıron ball' adı verılen ve sonsuz sayıda mıkroskobık çelik kuresı ıçeren sıyah bır boya ile kaplıdır Bu mıkrokurelerın görevlerı, alınan dalgaları her yönde dağıtmaktır Fakat radar dalgalarını hıç emmeden, sadece dağıttıkları ıçın etkınlıklerı tartışılabılıı Dr Robert Bırge'ın çalışmaları sonucunda ortaya çıkan rodopsın kökenlı boya, enfraru) dalga ları yaymayacağı ve radar dalgalarını emeceğı ıçın, hıç kuşkusuz çok daha etkın olacaktır Ne yazık kı, bu konuda bızlere sağlanan bılgı şımdılık çok kısıtlı ve "savunma sırrı" olarak ozenle saklanıyor Yıne de, bu mucızevı boya beklenenı verse bıle hıçbır boyanın örtemeyeceğı bır gerçek var Her uçak gökte kendı ımzasını bırakır, her elektronık aygıt bır ışınıma neden olur Tek çıkar yol, bunu belirlı bır frekansta tutabılmek ve bır tek yöne yaymaktır Tabıı olabıldığınce kısa bır sure ıçınde Yıne de, bır hedefın gözlenmesı ve ızlenmesı söz konusuysa, uçaklar radarsız yapamaz ve bu radarın antenı en lyı yansıtıcıdır Her tur yabancı yayını da çevreye yayar Onsuz yapılama/acağı Içın, radar çalışmadığı zaman antenın kapalı durabıleceğı ıstendığı zaman açılıp kapanabıleceğı bır sıstem (B IB'de olduğu gıbi) kullanmak yerınde ola caktır Tum bunlar gerçekleştığı zaman, gerıye, bu arada duşmanın radar sıstemlnı çok gelıştırmemış olacağını ummak kalıyor Çunku onlar da butun bu zaman zarfında çalışıyor olacaklar (Sclence et Vle, Kasım 87) Göklerde 'görünmez uçaklar' mı var? Yeni bir boya sayesinde savaş uçakları radarlardan tümüyle glzleneblllyor. ABD'de bu amaçla özel tasananmış uçakların yapımı için iki ayrı program yürürlükte. menkalı bır bıyokimyacı, bulunan yenı bır boyanın dığer kamufla) yöntemlenne eklenmesiyle, savaş uçaklannın radarlardan tunıuyle gızlenmesının mumkun olacağını bıldtrıyor Bu boya temelde retına tabakasını kaplayan ve her blr foton (ya da, bır radar dalgası) karşısında molekullerı yenı bır şektlde dızilen rodopsın adlı maddeden oluşmuş Hedef tarafından gerı yansıtılan radar dalgasının kısmen kaybolabılmesıni de bu sağlıyor Bu uçakların görunmez olmalan, adlarından çok sık söz edılmesını engellemıyor Her ay bu uçakların gerçek ya da tahmını ozelliklerını açığa çıkaran yenl bir yazı yayımlanıyor Hıç şuphesız, 'ıki buyukler'den hangısı radar ekranlarından kaçabılecek uçağı ılk olarak yapmayı başarırsa buyuk bır zafer kazanmış olacak Pentagon'dan sızan haberlere bakılırsa, Amerıka Bırleşık Devletlerı'nde bu amaçla, özel olarak tasarlanmış uçaklar için iki ayrı program uygulamaya konmuş bile. ilkı bır stratejık bombardıman uçağı (ATB), Ikıncısı ıse Lockheed tarafından tasarlanıp geçicı olarak A19 olarak adlandırılan bır avcı uçağı ıle ılgılı Bır Pentagon sözcusu bu avcı uçağının varlığını kabul ederek, bunlardan bırinın 14 ekımde Nevada çölunde parçalandığını da ıtıraf ettı Aynı tıp başka bır kaza, 1983 yılında Kalıfornıya'da meydana gelmıştı Amerıkan Hava Kuvvetlerı o zaman bu uçağın tıpını açıklamayı roddetmış ve her tur kalıntımn ıncelenmesını önlemek amacıyla kaza alanını koruma altına almıstı Savaşta kullanılacak araçların elektromanyeiık, enfraruj ve hatta ses ızlerını sılebılmek ıçın gereklı teknıklerı gözden geçırerek bu konuda bır takım varsayımlar öne surulebılır Bu yolda kullanılan teknıklerın en sonuncusu ıse, en llgınç olanı Retınanın ışığa hassas hucrelerı koni ve çubuklardan, çubuklarda bulunan rodopsın adlı pıgmentten bır boya urotılerok, radar dalgalarının gerı yansıtılmak yerıne emılrnesıne çalışılmış Ounyanın bır numaralı fotokımya uzmanı Pıttsburgh Unıversıtesı CamegıeMellon Kımya Bölumu Sorumlusu Robert Bırge bu konuda yoğun çahşmalar yapıyor A nu, hızını ve hatta şeklını de oeiırleyebılır Dalganın gerı yansıdığı nokta, radarcılann 'parlak nokta' olarak adlandırdıkları yerdır ve hedef tarafından yansıtılan çeşıtlı parlak noktalann ust uste gelmelerınden oluşmuştur örneğın yuzden görulen bır avcı bombardıman uçağı govdeden dış depolardan ve bombalardan kaynaklanan bır dızı radar dalgasını gerı yansıtacaktır Radarcının ekran uzerınde görduğu nokta tum bu yankıların toplamıdır, fakat şeklın merkez noktasıyla aynı değıldır Dahası, uçağın hareketıne göre de (pıke mı yapıyor, dıkllıyor veya dönuyor mu) yer değiştırır Radardan yayılan bir dalgada tıtreştmler belırlı bır duzlem uzerinde ılerler, hedef uzerındekı yankı dalgayı ve özellıkle frekansını dep'olarıze eder Olası uç durum vardır • Hsdefin boyu kadar dalga uzunluğundan çok ufaksa, SER bu dalga boyunun dört kuvvetının tersı olarak Jeğışır SERK/L4 (K, radarın özelllklerine bağîı bir fonksiyon, L dalga boyu) Yağmur ve bulutların alçak radar frekanslarında görulememelerı bu yuzdendır (yağmur tanelerı ıle bulutları oluşturan zerrelorın boyları mıkron ıle milımetrenın onda bırı dolaylarında değışırken, radardan yayılan dalgaların uzunluklan santımetre ıle ıfade edılmektedır) • Hedef Ile dalga boyları aynı büyüklükte ıse, ana yankı ıle cismın yuzeyı boyunca oluşan ikincıl yankılar arasında rezonans olur, cismın görulebılmesı ımkansızdır • Hedefin boyu, dalga uzunluğundan çok büyukse, SER de o kadar buyuk olur Oysa tum askerı hedeflerm boyutları metrelerle ıfade edılırken, kullanılan radarlarda dalga uzunluklan 20 cm ıle bırkaç mm arasında oynamaktadır Bu koşullar altında dalga uzunluğu cisimlerın boylarından çok ufak olduğu surece, ortalama SER, dalga uzunluğuna bağlı olarak fazla değışıklık göstermez Orneğın bırkaç metreye oranla bırkaç mılımetre gıbı Bir clsmln radar yüzayl, buyuk ölçude, bıçimlne ve yapıldığı maddeye de bağlıdır Uçak mımarısınde genelde uyulan bıçımler, onların gızli kalabılmelerım sağlamaktan çok uzaktır En klasık şekıller ıkı ve uç yuzeylılerdır Ikı yuzeylıler iki duz metalık plakanın bır araya gelmesıyle oluşmuştur Eğer bu durumda kesışme çızgısı radar dalgasının yönune dık olursa yansıma tıpkı art arda duran ıkı aynadakı gıbı olacaktır Uçuncu bır plakanın eklenmesı bır uç yuzeylı oluşturur, kı burada da aynada olduğu gıbi bır yansıma söz konusu olacaktır Yıne de, çok daha az bılınen bazı sakıncalar da var Uçaklarda genelde (reaktörun hava girışı, havalandırma delıklerı, yanan gazın dışarı atıldığı borular) bırçok delık bulunur Bunlardan bazıları dalgaların geçmesıne olanak veren yalıtkanlarla kaplıdır Bu dehklerın ıçlerınde meydana geten olayların anlaşılması oldukça zordur, fakat kabaca.'bu delıklerın ağız kısımlarının dalgayı yakaladığ<nı ve tıpkı bır orgdakı akustık olayı benzerı, bır dızı yansıma sonucunda bir kısmını dışarıya gerı yolladığını söyleyebiliriz Yansımaya n«den olan butaktortorlenasıl basa çıkılablllr? Ilk yapılacak şey her tur dık açıdan kaçınmaktır Bunlar ışınlann duz bır aynada olduğu gıbı gerı dönmesıne neden olurlar Geleceğın uçakları dik açıları bır yana bırakarak 100°'nın uzerınde ya da 80°'nın altında açıları kullanacaktır Gözlerden kaçabılmelerı ıçın bu çok önemlıdır Bu teknık, U2'nın yerıni alan SR71 Blackbırd'de (bır Lockheed yapımıdır) kullanılmıştır Ikıncı olasılık ayna yansımalarına oianak veren duz satıhlardan kaçınmaktır Kaba ve duzensız satıhlar dağınık ve kopuk yansıma lara neden olacak ve enerjiyı bir tek yöne değıl, bırçok yöne dağıtacaktır Bu yöntem, aerodınamık özellıklerinln korunmak ıstendığı uçakiardan çok, kara taşıtları ıçın geçerlı olacaktır Danımarkalılar bır tanklarını yeşıl ve purtuklu bır kaplamayla kapladılar Fransa tanklarını mılımetrık dalgalardan gızleyebılecek bır kaplama uzerınde çalışıyor Çunku gemılere yönelık, 'fıre and forget' tıpı Exocet fuzelerı gıbı, hedeflerıne onları bır radar ışınıyla aydınlatarak yaklaşan, tanklara yönelık füzeler de var Aynı sekllde, duz voya az eğımlı büyuk me Mucızevı boya uçak / ın görunmBi yapsa da her uçağın bır ışınıma neden olduğu ve bunun gıderıleme yoceğı bılınmektedır m Radar blr clsml nasıl algılar? Radar belırlı bır yönde elektromanyetık dalgalar yayar Bu dalgalar bır hedefe rastladıklarında radara gerı yansırlar Yansıyan dalgaları ınceleyen radar, söz konusu hedefın yerını ve durumu